“Φασιστικά καμιόνια στάθηκαν στη μάντρα και μια ριπή σταμάτησε τ’ ακορντεόν”. Η μάχη της Κοκκινιάς για την οποία ο Μάνος Λοϊζος έγραψε το θρυλικό τραγούδι

Τον Μάρτιο του 1944 στην Κοκκινιά στη Νίκαια, δόθηκε μια σκληρή μάχη μεταξύ των Ναζί και δυνάμεων του ΕΛΑΣ. Οι κατακτητές ενισχύθηκαν στην εκκαθαριστική επιχείρηση με ταγματασφαλίτες και γερμανοτσολιάδες.

Στο πλευρό των ΕΛΑΣιτών βρέθηκαν μέλη της ΕΠΟΝ, αλλά και πολλοί κάτοικοι της περιοχής. Οι συγκρούσεις ξεκίνησαν στις 4 Μαρτίου και τερματίστηκαν στις 8 με την υποχώρηση των κατοχικών δυνάμεων.

Η μάχη

Τις πρώτες δύο ημέρες  οι ΕΛΑΣίτες αναχαίτισαν τις επιθέσεις.

Οι επιδρομείς οπισθοχώρησαν και σκορπίστηκαν στην ευρύτερη περιοχή του Πειραιά.

Ο λαός της Κοκκινιάς που βρισκόταν στους δρόμους πραγματοποιώντας συλλαλητήριο κατά της κατοχικής τρομοκρατίας, πανηγύρισε την υποχώρηση των Γερμανών.

Την τρίτη ημέρα της μάχης, οι Γερμανοί μαζί με τους συνεργάτες τους, κατάφεραν να πλησιάσουν στο κέντρο της Κοκκινιάς, αλλά και πάλι δεν κατάφεραν να απωθήσουν τον ΕΛΑΣ.

Αυτή τη φορά είχαν να αντιμετωπίσουν και το λαό που μπλόκαρε την είσοδό τους με μαζική πανεργατική απεργία.

Η 7η Μαρτίου ήταν η πιο δύσκολη μέρα για τους ΕΛΑΣίτες, καθώς οι μάχες είχαν κορυφωθεί, αλλά τα πυρομαχικά τελείωναν.

Σε κάθε στενό της προσφυγούπολης του Πειραιά, γίνονταν συγκρούσεις.

Μέχρι τις 11 το πρωί η αντίσταση του ΕΛΑΣ είχε αρχίσει να κάμπτεται, αλλά το μεσημέρι πάρθηκε η απόφαση για αντίποινα.

Οι υπερασπιστές της Κοκκινιάς αποφάσισαν να πολεμήσουν ακόμα και με τα χέρια!

Οι Γερμανοί αιφνιδιάστηκαν, καθώς ήταν σίγουροι ότι σύντομα θα επικρατούσαν.

Πολλοί από αυτούς οχυρώθηκαν στο σχολείο που υπήρχε πάνω από τον Αη Γιώργη της Νίκαιας.

Ο ΕΛΑΣ είχε καταφέρει να τρομοκρατήσει τους κατακτητές, όχι όμως χωρίς απώλειες.

8^η Μαρτίου, η ημέρα οπισθοχώρησης των Γερμανών

Οι Γερμανοί και οι συνεργάτες τους πέρασαν το βράδυ της 7^ης Μαρτίου, κλεισμένοι στο σχολείο.

Όταν ξημέρωσε άρχισαν να κάνουν εφόδους σε σπίτια αναζητώντας αγωνιστές του ΕΛΑΣ.

Το μεσημέρι εκτέλεσαν τρία άτομα στην πλατεία Αγίων Αναργύρων.

Το απόγευμα της ίδιας ημέρας οι επιδρομείς της Κοκκινιάς άρχισαν να αποχωρούν σταδιακά.

Μαζί τους όμως πήραν και 300 αιχμαλώτους που τους μετέφεραν στο στρατόπεδο του Χαϊδαρίου.

Ο λαός ξεχύθηκε στους δρόμους για να γιορτάσει την οπισθοχώρηση των Γερμανών, αλλά και να ζητήσει εκδίκηση για όσους αιχμαλωτίστηκαν.

Οι Γερμανοί απάντησαν με βασανιστήρια και εκτελέσεις.

Από τους 300 Κοκκινιώτες που αιχμαλωτίστηκαν, οι 37 στήθηκαν στο απόσπασμα στα νταμάρια του Χαϊδαρίου.

Για λίγους μήνες η Κοκκινιά έζησε ήσυχα, καθώς οι Γερμανοί δεν τολμούσαν να εμφανιστούν. Μετά τη μάχη και την υποχώρηση της 8ης Μαρτίου, οι κατακτητές δεν πλησίαζαν την περιοχή, έως τον Αύγουστο του 1944. Τότε έβαψαν και πάλι τα χέρια τους με το αίμα των Ελλήνων, στο γνωστό «Μπλόκο της Κοκκινιάς».

Τότε 2.500 Γερμανοί, μέλη των Ταγμάτων Ασφαλείας και το μηχανοκίνητο τμήμα της Αστυνομίας Πόλεων κύκλωσαν την περιοχή και οδήγησαν όλο τον ανδρικό πληθυσμό, ηλικίας από 14 ως 60 ετών, στην πλατεία της Οσίας Ξένης (σημερινή Πλατεία 17ης Αυγούστου 1944). Έλληνες προδότες με κουκούλες έδειχναν στους Γερμανούς τους αντιστασιακούς και τα ηγετικά στελέχη του ΕΑΜ. Στην συνέχεια ανακρίθηκαν, βασανίστηκαν και εκτελέστηκαν. Συνολικά τα θύματα του «Μπλόκου» ανέρχονται σε 315.

Οι υπόλοιποι 6.000 άνδρες οδηγήθηκαν στο στρατόπεδο του Χαϊδαρίου. Από αυτούς, οι 1200 μεταφέρθηκαν σε γερμανικά στρατόπεδα. Οι περισσότεροι εκτελέστηκαν ή πέθαναν από τις κακουχίες.

Χρησιμοποιήθηκαν φωτογραφίες από την ομάδα “Από την Κοκκινιά στη Νίκαια”.

Ο Μάνος Λοΐζος εμπνεύστηκε και έγραψε το αξεπέραστο “Ακορντεόν” που οι φασίστες  σώπασαν με μια ριπή.

Διαβάστε στη “ΜτΧ”: Το μπλόκο της Καλογρέζας. Εκτελέστηκαν 22 Έλληνες από τα τάγματα ασφαλείας. Στην Καλογρέζα έκανε και την πρώτη εκτέλεση χωροφύλακα, η ΟΠΛΑ