Τα σιδηροδρομικά δυστυχήματα έχουν σημαδέψει στην ιστορία της σύγχρονης Ελλάδας.
Η χώρα μας βρίσκεται στην κορυφή της Ευρώπης, όσον αφορά τον δείκτη θνητότητας από σιδηροδρομικά δυστυχήματα, σύμφωνα με έρευνα του European Union Agency for Railways. Η σιδηροδρομική ασφάλεια διαχρονικά υπολειπόταν σημαντικά του ευρωπαϊκού μέσου όρου, με τα ποσοστά τραυματισμών και θανάτων στις ράγες να είναι δυσανάλογα υψηλά.
Από τη δεκαετία του ’60 μέχρι σήμερα έχουν σημειωθεί δεκάδες πολύνεκρα δυστυχήματα στην ελληνική επικράτεια.
Δερβένι Κορινθίας, 1968
Στις 30 Σεπτεμβρίου του 1968, εν μέσω δικτατορίας των Συνταγματαρχών, δύο τρένα συγκρούστηκαν μετωπικά στον σιδηροδρομικό σταθμό του Δερβενίου Κορινθίας. Το ένα από τα δύο ήταν σταματημένο, όμως ο οδηγός δεν είχε ειδοποιήσει τις σιδηροδρομικές αρχές.
Ντοκουμέντο από την τραγωδία στο Δερβένι Κορινθίας.
Έτσι, όταν εμφανίστηκε στον ορίζοντα το τρένο από την Καλαμάτα, που έκανε την ίδια διαδρομή από την αντίθετη κατεύθυνση, η τραγωδία ήταν αναπόφευκτη. Δεκαπέντε βαγόνια με μεγάλη ταχύτητα έπεσαν πάνω στα ακινητοποιημένα βαγόνια της πρώτης αμαξοστοιχίας.
Ο τραγικός απολογισμός ήταν 32 νεκροί και περισσότεροι από 100 τραυματίες.
Δοξαρά Λάρισας, 1972
Το απόγευμα της 16ης Ιανουαρίου, λίγα χιλιόμετρα έξω από τη Λάρισα στο σταθμό του Δοξαρά, το «Ακρόπολις Εξπρές» συγκρούστηκε μετωπικά με την υπ’ αριθμόν 121 αμαξοστοιχία (γνωστή και ως «πόστα») με προορισμό τη Θεσσαλονίκη.
Παρότι οι δύο μηχανοδηγοί κινούνταν για ώρα στις ίδιες ράγες, τόσο ο σταθμάρχης στο Δοξαρά, όσο και ο σταθμάρχης των Ορφανών που ήταν η επόμενη στάση, δεν έδωσαν εντολή σε κάποιον από τους συρμούς να περιμένει. Το σκοτάδι, η κακοκαιρία και η ταχύτητα δυσχαίραναν τις συνθήκες και για ακόμη μια φορά, τα τρένα βρέθηκαν πρόσωπο με πρόσωπο.
Το τρένο που συνεθλίβη στο Δοξαρά στις 16 Γενάρη του 1972.
Τα τέσσερα μπροστινά βαγόνια της «πόστας» συνεθλίβησαν. Το αποτέλεσμα ήταν να χάσουν τη ζωή τους 19 άτομα και να τραυματιστούν σοβαρά πάνω από 60.
Μετά την δεύτερη πολύνεκρη σιδηροδρομική τραγωδία επί Χούντας, ο Παττακός ανακοίνωσε ότι τα τρένα πλέον θα ήταν εξοπλισμένα με ραδιόφωνα και το δίκτυο επικοινωνιών του ΟΣΕ θα αναβαθμιζόταν.
Πλατανιάς Δράμας, 1982
Στις 25 Ιουλίου του 1982, έξω από τον χωριό Πλατανιάς της Δράμας, ανετράπη ένα επιβατικό τρένο. 4 επιβαίνοντες έχασαν τη ζωή τους, ενώ τραυματίστηκαν περί τους 57. Η διαλεύκανση των συνθηκών του δυστυχήματος αποδείχθηκε δύσκολη υπόθεση. Ο μηχανοδηγός επέζησε, όμως υπέφερε από βαριές κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις, με αποτέλεσμα να χάσει τη μνήμη του.
Στενά Νέστου, 1987
Λίγο μετά τις 12 το μεσημέρι, στις 31 Μαρτίου του 1987 σημειώθηκε άλλη μία τραγωδία ανάλογου βεληνεκούς. Δύο αμαξοστοιχίες, μία επιβατική και μία εμπορική, συγκρούστηκαν μετωπικά και εκτροχιάστηκαν, λίγα χιλιόμετρα έξω από το χωριό Λιβερά της Ξάνθης, στα Στενά του ποταμού Νέστου. Δύο βαγόνια με μαζούτ τυλίχθηκαν στις φλόγες.
Η σιδηροδρομική τραγωδία στα Στενά του Νέστου από ψηλά.
Ο τραγικός απολογισμός ήταν 4 νεκροί και 30 τραυματίες. Το δυστύχημα θα είχε στοιχίσει τη ζωή σε πολύ περισσότερα άτομα, αν μία 25χρονη τροχοπεδήτρια, επιβαίνουσα του επιβατικού τρένου, δεν είχε θυσιαστεί προκειμένου να σώσει πολλούς από τους επιβάτες.
Τιθορέα Φθιώτιδας, 1994
Το σιδηροδρομικό δυστύχημα της 11ης Σεπτεμβρίου του 1994 στην Τιθορέα χαρακτηρίστηκε από τον τύπο της εποχής ως ένα από τα τραγικότερα της ιστορίας της Ελλάδας.
Η αμαξοστοιχία “Intercity Τρικούπης” που εκτελούσε το δρομολόγιο Αθήνα – Θεσσαλονίκη μπήκε με μεγάλη ταχύτητα στο σταθμό της Τιθορέας. Ενώ έμπαινε στην 3η παρακαμπτήριο γραμμή, λόγω ακινητοποίησης άλλης αμαξοστοιχίας με χαλασμένη μηχανή που ήταν στην κύρια γραμμή, εκτροχιάστηκε.
Αποτέλεσμα ήταν να χαθούν 5 άνθρωποι, ανάμεσά τους και μία 14χρονη μαθήτρια από την Λαμία και να τραυματιστούν σοβαρά άλλοι 35 επιβάτες. Σύμφωνα με το πόρισμα, ο εκτροχιασμός οφειλόταν σε ανθρώπινο λάθος δηλαδή σε υπερβολική ταχύτητα. Η ταχύτητα τη στιγμή του δυστυχήματος ήταν 140 χιλιόμετρα έναντι των 50 που ήθελε ο κανονισμός.
Το δυστύχημα στην Κάτω Τιθορέα. Φωτογραφία Γιώργος Παλαμιώτης 11-9-1994
Όπως αναφέρει ο Λαμιώτης δημοσιογράφος Γιώργος Παλαμιώτης, που ερεύνησε το θέμα, το δυστύχημα είχε και μια άλλη εξήγηση:
” Αιτία ήταν μπόνους που έδινε ο ΟΣΕ στους μηχανοδηγούς για κάθε λεπτό που κέρδιζαν στην διαδρομή… 18 δρχ το λεπτό αν δεν με απατά η μνήμη μου. Στον σταθμό της Τιθορέας, είχε φθάσει τότε πλήθος αρμοδίων και μάλιστα ακουγόταν έντονα ότι επρόκειτο να κοπεί «το πριμ ανά λεπτό ανάκτησης καθυστέρησης», δηλαδή το πριμ για την ακρίβεια δρομολογίων. Δεν κόπηκε βέβαια ποτέ. Άλλωστε ποιος θα μπορούσε να το υποστηρίξει στα δικαστήρια;”
Το τριμελές της Λαμίας επέβαλε ποινή 59 μηνών στο μηχανοδηγό της μοιραίας αμαξοστοιχίας και 33 μήνες και 15 μέρες στον προϊστάμενο. Οι κατηγορούμενοι απέδιδαν το δυστύχημα “στην κακιά ώρα” ενώ οι συνάδελφοί τους που κατέθεσαν στη δίκη έκαναν λόγο για πεπειραμένους εργαζόμενους.
Στενό Χαλκίδας, 1999
Στις 17 Νοεμβρίου 1999 τρεις τεχνίτες εργάζονταν για τη συντήρηση της γραμμής Οινόης – Χαλκίδας. Περί το μεσημέρι, οι άνδρες αιφνιδιάστηκαν από τον διερχόμενο συρμό. Η αμαξοστοιχία 1538 τους συμπαρέσυρε και συνέθλιψε τα σώματά τους.
Το πόρισμα, που βγήκε χρόνια αργότερα, «φόρτωσε» το τραγικό δυστύχημα στους τρεις νεκρούς σιδηροδρομικούς. Τότε η Πανελλήνια Ομοσπονδία Σιδηροδρομικών (ΠΟΣ) σε ανακοίνωσή της υπογράμμισε ότι «ο τρόπος που αντιμετώπισε ο ΟΣΕ το δυστύχημα δείχνει μια προσπάθεια να «κλείσει» την υπόθεση και όχι να ανοίξει μια ουσιαστική συζήτηση γύρω από τα ζητήματα ασφαλείας και λειτουργίας του σιδηροδρόμου».
Διαρκώς αυξανόμενες οι τραγωδίες στις ράγες
Παρά την εξέλιξη της τεχνολογίας, τα σιδηροδρομικά ατυχήματα δεν μειώθηκαν με τα χρόνια. Αντιθέτως, τις τελευταίες δεκαετίες γνωρίζουν έξαρση.
Το 2006 δύο άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους και 18 τραυματίστηκαν, όταν τρένο συγκρούστηκε με αγροτικό όχημα έξω από το Χρυσό Σερρών. Τον Δεκέμβριο του 2010, ο εκτροχιασμός ενός railbus έξω από τον Αχλαδόκαμπο στοίχισε τη ζωή σε ένα άτομο. Τον Μάιο του 2017, αμαξοστοιχία του ΟΣΕ με 70 επιβάτες, εκτροχιάστηκε στην περιοχή του Άδενδρου, με τον μηχανοδηγό, τον προϊστάμενο κίνησης και έναν επιβάτη να σκοτώνονται.
Η λίστα δεν τελειώνει. Παρόλα αυτά, διαχρονικά τα δυστυχήματα στις ράγες περνούσαν στα “ψιλά γράμματα” των δελτίων ειδήσεων και αποδίδονταν σε ανθρώπινα λάθη και “κακές στιγμές” από τους επίσημους φορείς. Την ίδια ώρα, οι έρευνες ευρωπαϊκών οργανισμών και οι συστάσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την σιδηροδρομική ασφάλεια της χώρας έκρουαν επανειλημμένα τον κώδωνα του κινδύνου. Μάταια, καθώς ουσιαστικά μέτρα δεν λήφθηκαν ποτέ.
Έτσι, το πιο πολύνεκρο σιδηροδρομικό δυστύχημα της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας έμελλε να συμβεί εν έτει 2023. 40 χρόνια μετά την τραγωδία στον Δοξαρά, που στάθηκε αφορμή για την τοποθέτηση ραδιοτηλεφώνων στις αμαξοστοιχίες, δεκάδες άνθρωποι έχασαν ξανά τη ζωή τους ως αποτέλεσμα ενός απαρχαιωμένου επικοινωνιακού συστήματος.
Ακολουθήστε την mixanitouxronou.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Διαβάστε τις σημαντικότερες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, στη mixanitouxronou.gr