Η συμμετοχή της Ελλάδας στην εκστρατεία της Ουκρανίας κόντρα στους Μπολσεβίκους. Οι σύμμαχοι υπόσχονταν υποστήριξη σε Αν. Θράκη και Μικρά Ασία. Γιατί θεωρήθηκε ολέθρια

Η συμμετοχή της Ελλάδας στην εκστρατεία της Ουκρανίας κόντρα στους Μπολσεβίκους. Οι σύμμαχοι υπόσχονταν υποστήριξη σε Αν. Θράκη και Μικρά Ασία. Γιατί θεωρήθηκε ολέθρια
7 Ιανουαρίου 1919. Οι πρώτοι Έλληνες στρατιώτες αποβιβάστηκαν στην Οδησσό, ύστερα από την απόφαση του Βενιζέλου να ενισχύσει την εκστρατεία των δυτικών κατά των μπολσεβίκων.

Οι Μπολσεβίκοι είχαν υπό την κυριαρχία τους τις μεγάλες πόλεις, αλλά στην ύπαιθρο οι τσαρικές και αντικομμουνιστικές δυνάμεις πρόβαλλαν ικανή αντίσταση. Οι μεγάλες χώρες της Δύσης αποφάσισαν να επέμβουν στο πλευρό των αντεπαναστατών.

Διοικητής της ελληνικής αποστολής ήταν ο στρατηγός Κωνσταντίνος Νίδερ, ενώ στο εκστρατευτικό σώμα συμμετείχαν διακεκριμένα στελέχη του στρατού που αργότερα έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην πολιτική σκηνή, όπως ο Γεώργιος Κονδύλης και ο Νικόλαος Πλαστήρας.

Πολλοί ιστορικοί θεωρούν αυτήν την επιλογή του Βενιζέλου αποτυχημένη, καθώς αναφέρουν πως έστειλε δεκάδες χιλιάδες στρατιώτες σε έναν πόλεμο σκοπιμότητας “αδικαιολόγητο και πρόχειρα προετοιμασμένο”. Η ελληνική συμμετοχή στην εκστρατεία της Κριμαίας, όπως έμεινε στην ιστορία, διήρκεσε 6 μήνες και ήταν η πρώτη ελληνική στρατιωτική επέμβαση εκτός των εθνικών συνόρων. Οι συνολικές απώλειες των Ελλήνων έφτασαν τους 398 νεκρούς και 657 τραυματίες.

Ελληνικός στρατός στην Οδησσό. ΠΗΓΗ: Wikipedia

Η απόφαση του Βενιζέλου

Τέλη 1918. Τα κανόνια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου μόλις είχαν σωπάσει και οι μεγάλοι νικητές της Αντάντ ετοιμάζονταν για την Σύνοδο Ειρήνης στο Παρίσι, με σκοπό την ανακατάταξη του παγκόσμιου χάρτη. Ταυτόχρονα, μεγάλες χώρες της Δύσης, όπως η Αγγλία και η Γαλλία, επιχειρούσαν την εισβολή στη Ρωσία και την υποστήριξη του αντι-μπολσεβίκικου τοπικού στρατού, με στόχο την ανατροπή της Οκτωβριανής Επανάστασης. Η ανάγκη για ενίσχυση του μετώπου γινόταν ολοένα και πιο επιτακτική, καθώς ο Ερυθρός Στρατός απέκρουε την μία επίθεση μετά την άλλη.

Προπαγανδιστική αφίσα του Λευκού Στρατού για την επέμβαση στην επαναστατημένη Ρωσία

Ο Γάλλος πρωθυπουργός , Ζωρζ Κλεμανσώ, ζήτησε από τον ομόλογό του Ελευθέριο Βενιζέλο την συνδρομή ελληνικού στρατεύματος στις επιχειρήσεις.

Το αντάλλαγμα θα ήταν η υποστήριξη της Γαλλίας στις εθνικές διεκδικήσεις της Ελλάδας σε Ανατολική Θράκη και Μικρά Ασία. Το δέλεαρ ήταν μεγάλο. Συνυπολογίζοντας την ισχυρή ελληνική παρουσία στις περιοχές της μεσημβρινής Ρωσίας (σημερινή Ουκρανία), όπου επρόκειτο να εγκατασταθούν οι ελληνικές δυνάμεις, απάντησε θετικά.

Το εκστρατευτικό σώμα των Ελλήνων έφτασε τους 23.551 άνδρες. Πολλοί από τους αξιωματικούς δήλωσαν την εθελοντική συμμετοχή τους στην εκστρατεία, όπως ο Νικόλαος Πλαστήρας, ο οποίος χαρακτήρισε απαραίτητη την ελληνική συνδρομή στην πάταξη “της μπολσεβικικής θεομηνίας“.
Η εκστρατεία της Κριμαίας
Η αποστολή των ελληνικών δυνάμεων ξεκίνησε στις 2 Ιανουαρίου 1919 από το λιμάνι της Θεσσαλονίκης και άλλα σημεία της Μακεδονίας. Γαλλικά μεταγωγικά μετέφεραν τους στρατιώτες, ενώ τον οπλισμό έφεραν αργότερα φορτηγά πλοία.
Στις 7 Ιανουαρίου 1919, οι πρώτοι Έλληνες απιβιβάστηκαν στην Οδησσό. Στην αποστολή συμμετείχε το Α’ Σώμα Στρατού υπό τον Υποστράτηγο Κωνσταντίνο Νίδερ, συνοδευόμενο από δύο Μεραρχίες υπό τους υποστράτηγους Ν. Βλαχόπουλο και Ιάκωβο Νεγρεπόντη. Πρόσωπα που αργότερα έγιναν γνωστά στην πολιτική σκηνή της Ελλάδας συμμετείχαν επίσης στην αποστολή. Ανάμεσά τους ο Αλέξανδρος Οθωναίος, ο Στυλιανός Γονατάς, Γεώργιος Τσολάκογλου, ο Παναγιώτης Δεμέστιχας και άλλοι.
Με την άφιξή τους, οι ελληνικές στρατιωτικές δυνάμεις τέθηκαν υπό τη διοίκηση της Α’ Συμμαχικής ομάδας Μεραρχιών, υπό τον Γάλλο Στρατηγό Ντ’ Αλνσέλμ. Ωστόσο, παρά το γεγονός ότι η εκστρατευτική δύναμη Γάλλων και Ελλήνων άγγιζε τους 93.000 άνδρες, οι σοβιετικές δυνάμεις υπερείχαν, καθώς συγκροτούνταν από τρεις στρατιές 217.000 ανδρών.

Γαλλικά και ελληνικά πολεμικά πλοία στην Οδησσό. 1919 (Πηγή: Wikipedia)

Μετά τη συντριβή των ουκρανών αυτονομιστών, οι Μπολσεβίκοι κατευθύνθηκαν στο μέτωπο της Οδησσού και της Κριμαίας. Λόγω της αριθμητικής τους υπεροχής, οι περισσότερες μάχες κατέληξαν με την οπισθοχώρηση των συμμαχικών δυνάμεων. Πιστεύεται επίσης ότι αρκετοί από τους Γάλλους στρατιώτες, που έζησαν την βαρβαρότητα του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, άρχισαν να επαναπροσδιορίζουν τη στάση τους απέναντι στους επαναστατημένους Ρώσους.
Η πρώτη μάχη για τους Έλληνες στρατιώτες διεξήχθη στις 25 Φεβρουαρίου με ιδιαίτερη επιτυχία, καθώς το 1ο Σύνταγμα Πεζικού υπό τον Αντισυνταγματάρχη Νικόλαο Ρόκα απελευθέρωσε τη συμμαχική φρουρά της Χερσώνας, την οποία πολιορκούσαν οι Σοβιετικές δυνάμεις. Ωστόσο οι επιτυχίες δεν υπερείχαν των αποτυχιών, με αποτέλεσμα στις 20 Μαρτίου 1919 οι Σύμμαχοι να διατάξουν το τέλος της εκστρατείας και την εκκένωση της Οδησσού.

Το κάλεσμα των Μπολσεβίκων στους Έλληνες στρατιώτες

Κατά τη διάρκεια των ένοπλων συγκρούσεων, οι μπολσεβίκοι κυκλοφόρησαν προκήρυξη υπό τον τίτλο “Ακτήμονες όλων των χωρών ενωθείτε“, απευθυνόμενη στους Έλληνες στρατιώτες “που ανέθεσε η πλουτοκρατία να πνίξουν την κοινωνική επανάσταση στη Ρωσία“. Η προκήρυξη έγραφε:

Σύντροφοι σας είπαν ότι σας προσκαλεί ο ρωσικός λαός για να τον σώσετε από τους ληστές και κακούργους μπολσεβίκους που σκοτώνουν και ληστεύουν τους ειρηνικούς κατοίκους και πως εδώ δεν θα πολεμήσετε αλλά θα καταδιώξετε συμμορίες για να επιβάλετε την τάξη, από φιλότιμο και ευγνωμοσύνη για την άλλοτε βοήθεια του αδελφού ρωσικού λαού στην επανάστασή σας του 1821.

Τώρα ξέρετε πως αυτά είναι ψεύδη. Δεν σας προσκάλεσε ο λαός αλλά ο άσπονδος εχθρός του, η πλουτοκρατία. Σας προσκάλεσαν οι πλουτοκράτες για να συνεχίσουν να βυζαίνουν το αίμα του λαού. Σας προσκάλεσαν όχι για αστυνομική υπηρεσία αλλά για να κάνετε πόλεμο σωστό. Τώρα ξέρετε ότι οι Μπολσεβίκοι είναι εργάτες και χωρικοί και ονομάστηκαν έτσι ή κομμουνιστές για να διακρίνονται από τους άλλους κοινωνιστές, των πουλημένων στους πλουτοκράτες“.

Με μνεία στον Πυθαγόρα, τον Πλάτωνα, τον Χριστό, τον Μαρξ και τον Έγγελς, η προκήρυξη κατέληγε με την παραίνεση “ας φανούμε άξιοι της τιμής μας και του ένδοξου παρελθόντος μας, ας αδελφωθούμε με το στρατό της κομμουνιστικής Ρωσίας. Ζήτω η κοινωνική επανάσταση της Ρωσίας“, “Ζήτω ο παγκόσμιος κομμουνισμός“. Το κείμενο επιμελήθηκε όπως αναφέρεται και στην υπογραφή η “Ελληνική κομμουνιστική Ομάδα Οδησσού“.

Το τέλος της εκστρατείας

Οι ελληνικές δυνάμεις υποχώρησαν και μεταφέρθηκαν στη δυτική όχθη του ποταμού Δνείστερου για να υπερασπίσουν την περιοχή της σημερινής Μολδαβίας από τους Σοβιετικούς. Στην περιοχή της Κριμαίας, το 2ο Σύνταγμα Πεζικού παρέμεινε μέχρι τις 14 Απριλίου 1919, όπου αντιμετώπισε επιτυχώς αλλεπάλληλες επιθέσεις του Κόκκινου Στρατού. Οι ελληνικές δυνάμεις αποχώρησαν τελευταίες από την Ουκρανία, με κατεύθυνση την Σμύρνη τον Ιούνιο του 1919. Οι συνολικές ελληνικές απώλειες ήταν 398 νεκροί και 657 τραυματίες.
Η επιλογή του Ελευθέριου Βενιζέλου για τη συμμετοχή της Ελλάδας στην εκστρατεία της Ουκρανίας κατά τους περισσότερους ιστορικούς αποδείχθηκε ολέθρια. Οι εθνικές διεκδικήσεις δεν ευοδώθηκαν ενώ βαρύτατες ήταν οι συνέπειες στις ελληνικές κοινότητες στην Κριμαία και στην Οδησσό. Δύο μήνες αργότερα της εκστρατείας, οι Μπολσεβίκοι, εξαπέλυσαν διωγμούς και δολοφονίες Ελλήνων της περιοχής ως αντίποινα.

Σύμφωνα με πληροφορίες που μετέδωσαν ξένα ειδησεογραφικά πρακτορεία μόνο στο πρώτο δίμηνο που ακολούθησε μετά την αποχώρηση των ελληνικών στρατευμάτων 103 Έλληνες, ρωσικής υπηκοότητας, τουφεκίστηκαν. Αντίστοιχες επιπτώσεις σημειώθηκαν και στην ελληνική παροικία της Οδησσού.

Στις ελληνικές παροικίες του Κιέβου, Χερσώνας και Νικολάγιεφ, όπου ήταν η έδρα του ελληνικού προξενείου σημειώθηκαν μεγάλες διαρπαγές. Τα αρχεία κάηκαν, τα έπιπλα κλάπηκαν ή καταστράφηκαν, ενώ οι προξενικές σφραγίδες αφαιρέθηκαν και τα οικήματα αποδόθηκαν σε άλλους ενοικιαστές. Τα δε οικήματα και εμπορεύματα επιφανών Ελλήνων που αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν καταφέρνοντας να διαφύγουν κατά τις στρατιωτικές επιχειρήσεις λεηλατήθηκαν και καταστράφηκαν ολοσχερώς. Οι ευημερούσες ελληνικές κοινότητες της Γεωργίας και της Κριμαίας χάθηκαν απ’ τον χάρτη…

Η ελληνική συμμετοχή στην εκστρατεία  προκάλεσε την εχθρότητα των μπολσεβίκων τα κρίσιμα για επόμενα έτη. Σύμφωνα με ορισμένους ιστορικούς αυτό εξηγεί αργότερα την υπογραφή της Συνθήκης Φιλίας και Αδελφότητος μεταξύ ΕΣΣΔ και Τουρκίας (Λένιν- Κεμάλ Ατατούρκ) στις 16 Μαρτίου 1921 που ήταν καταλυτική για την εξέλιξη της Μικρασιατικής Εκστρατείας. 

Ακολουθήστε τη mixanitouxronou.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις

Διαβάστε τις σημαντικότερες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, στη mixanitouxronou.gr

ΠΡΟΣΘΗΚΗ ΣΧΟΛΙΟΥ

Παρακαλούμε σχολιάζετε κόσμια. Υβριστικά σχόλια δεν θα γίνονται αποδεκτά

Η ηλ. διεύθυνση σας δεν δημοσιεύεται. Τα υποχρεωτικά πεδία σημειώνονται με *

mixanitouxronou.gr | Ταυτότητα

Διαχειριστής - Διευθυντής: Χρίστος Βασιλόπουλος

Διευθυντής Σύνταξης: Δημήτρης Πετρόπουλος

Ιδιοκτησία - Δικαιούχος domain name: Δ. Πετρόπουλος - Χ. Βασιλόπουλος Ο.Ε.

Νόμιμος Εκπρόσωπος: Δ. Πετρόπουλος - Χ. Βασιλόπουλος

Έδρα - Γραφεία: Σόλωνος 85, ΑΘΗΝΑ 10679

ΑΦΜ: 800991040, ΔΟΥ: Α' Αθηνών

Ηλεκτρονική διεύθυνση Επικοινωνίας: [email protected], Τηλ. Επικοινωνίας: 2103647909

close menu

Add to Collection

No Collections

Here you'll find all collections you've created before.