Η συγκινητική ιστορία του Αφούση από την Κάσο, που παρανόησε από τον πόνο και έγινε τραγούδι. Σήμερα τον χορεύουν όλα τα νησιά

Ο παραδοσιακός σκοπός του «Αφούση» είναι χαρακτηριστικός της νήσου Κάσου και τραγουδιέται σε όλη την επικράτεια. Αναφέρεται στον Αντρά (Αντρέα), ο οποίος οδηγήθηκε στην τρέλα, όταν είδε τους Τούρκους να σφάζουν τον πατέρα του. 

Ο Αντράς ήταν διανοούμενος νέος που ζούσε και δίδασκε στην Κάσο γύρω στα μέσα του 19ου αιώνα. Κάποτε, ταξίδεψε στην Κρήτη για να συναντήσει τους συγγενείς του. Εκεί, μπροστά στα μάτια του είδε τους Τούρκους να σφάζουν τον πατέρα του. Δεν το ξεπέρασε ποτέ.

Σιγά σιγά κατάλαβε ότι έπρεπε να σταματήσει να διδάσκει, γιατί δεν ήταν πλέον διανοητικά ικανός. Έχασε τα λογικά του και κυκλοφορούσε ξυπόλυτος και ρακένδυτος ενώ ζούσε σε μια σπηλιά. Την τροφή του συνέλεγε από τη φύση ή του έδιναν λίγο φαγητό οι περαστικοί.

Χαρακτηριστικό τη εμφάνισής του ήταν τα πολλά καπέλα που φορούσε στο κεφάλι. Στην Κάσο αυτός ο άνθρωπος ονομάζεται αφούσης

Ο Αφούσης δεχόταν συχνά πειράγματα από τους ντόπιους. Στα γλέντια του νησιού, οι συμπατριώτες του τον συμπεριλάμβαναν στην παρέα τους.

Ένα ποτήρι κρασί αρκούσε για να αρχίσει να λέει ιστορίες και μύθους και να φτιάχνει αστείους στίχους. Συνήθιζε να λέει: «Εγώ Αφούσης παλλαρός;».

Όταν άγνωστοι ρωτούσαν ποιος είναι εκείνος απαντούσε: «Ντροπή σας να ρωτήξετε τους άλλους να σας πούσι. Ούλοι σας θα γνωρίζετε εμένα τον Αφούση».

Ο Αντράς είχε γράψει ένα ποίημα, το οποίο το τραγουδούσε όπως τον Ερωτόκριτο:

«Σαν θέλετε να μάθετε ιντάτο κι ιντα γίνει

την Κάσον επατήσασιν οι Τούρκοι με πασχίνι

Μια Κυριακή ταχιά ταχιά προβάλανε καράβια

και του Μεχμέτ Αλή Πασά σαρανταδυό κομάτια»

Ο Αφούσης, μεγάλος και βαριά άρρωστος, όταν κατάλαβε ότι πλησίαζε το τέλος του, πήγε να ξαπλώσει σε ένα εγκαταλελειμμένο σπίτι. Οι ντόπιοι τον έψαχναν για μέρες, ώσπου τον ανακάλυψαν κάποια παιδιά. Τον μετέφεραν σε ένα καφενείο και όλοι έτρεξαν δίπλα του στις τελευταίες του στιγμές.

Ενώ παραληρούσε και είχε 40 πυρετό άρχισε να τραγουδά τον εξής σκοπό:

«Σήμερον είμ’ ακόμ’ εδώ, αύριο θα πεθάνω…Και θα με πάρουν στο Χριστό σαν ένα καπετάνο».

Την επόμενη μέρα, πέθανε. Στην κηδεία του βρίσκονταν ο Μητροπολίτης Καρπάθου και οι παπάδες όλων των χωριών.

Είχε γραφτεί ότι «ποτέ νεκρός δέν συνεκέντρωσε τοιαύτην συνωδείαν, όσην του Αφούση. Μικροί και μεγάλοι, αρσενικοί και θηλυκοί τον συνώδευσαν μέχρι της τελευταίας κατοικίας του. Και ο Αφούσης εξακολουθεί να ζη ακόμη μεταξύ της νεωτέρας γενιάς».

Σήμερα, ο σκοπός τους Αφούση τραγουδιέται σε όλη την Ελλάδα.

Ένα παπόρι έρχεται,

να το πω να μη το πω

Κι είναι κοντά ν΄αράξει

Και φέρνει

της αγάπης μου,

παλλαρέ

παλλαρα-Αντρά,

Ποκάμισο ν’ αλλάξει.

Εγέρασά και δε μπορώ,

να το πω να μη το πω

τις νύχτες να γυρίζω

Και τις ψηλομελαχρινές

παλλαρέ δυο τρεις φορές

να τις καλησπερίζω

Βάλε φωθιά

στο λύχνο σου

να το πω να μην το πω

να φέξει η κάμαρή σου

Αντράς, κερά μου στέκεται

να το πω να μην το πω

ομπρός εις την αυλή σου

Βρε Αφούση βρε Αντρα

παλλαρέ παλλαρα-Αντρά

Ακούστε την εξαιρετική διασκευή του παραδοσιακού κασιώτικου σκοπού. Παίζουν και τραγουδούν οι Καίσαρας Κίκης : λαούτο, τραγούδι, Γιώργος Καλλιφατίδης : κιθάρα, φωνητικά Περικλής Βραχνός : βιολί, φωνητικά, Νίκος Μαγνήσαλης : μπεντίρ, φωνητικά, Δάνης Κουμαρτζής : κοντραμπάσο, φωνητικά