Η σπάνια φωτογραφία με έναν πατέρα να κρατά το μωρό του αγκαλιά. Το πορτρέτο του πρόσφυγα από τη Μικρά Ασία ανέτρεψε τα κοινωνικά πρότυπα απεικονίζοντας τη δυστυχία της προσφυγιάς

Αθήνα, 1925

Οι πρόσφυγες από τη Μικρά Ασία έχουν κατακλύσει τη χώρα.

Οι νέοι προσπαθούν να συντηρήσουν τους ηλικιωμένους γονείς τους και οι γονείς τα μικρά παιδιά τους.

Μανάδες με τα μωρά στην αγκαλιά, ψάχνουν στέγη και τροφή. Την εποχή εκείνη ήταν σχεδόν αδύνατο να δει κάποιος ένα πατέρα να κρατά αγκαλιά το μωρό του και να παίζει ή να το φροντίζει.

Γι αυτό και δεν υπάρχουν τέτοιες φωτογραφίες με άνδρες γιατί αυτή ήταν γυναικεία δουλειά!

Στον δρόμο της προσφυγιάς όμως, το παν ήταν η επιβίωση και οι άνδρες έπρεπε να προστατεύσουν την οικογένειά τους και ειδικά τα μωρά.

Το στιγμιότυπο με τον πατέρα που κρατά τρυφερά το παιδί του και το φροντίζει, απαθανάτισε η φωτογράφος Έλλη Σουγιουλτζόγλου, κι αυτή με καταγωγή από τη Μικρά Ασία.

Στάθηκε τυχερή, γιατί το 1922, όταν οι Έλληνες διώχτηκαν απ’ την Σμύρνη, εκείνη σπούδαζε στη Γερμανία.

Επέστρεψε όμως, μετά την καταστροφή και συνεργάστηκε με την οργάνωση Near East Relief.

Ιδρύθηκε το 1915, αρχικά για να βοηθήσει τους Αρμένιους, που απειλούνταν απ’ την «εθνοκάθαρση» των Τούρκων.

Το ’22 η οργάνωση επικεντρώθηκε στην Ελλάδα, που ξαφνικά βρέθηκε αντιμέτωπη με το τεράστιο προσφυγικό κύμα.

Η φωτογράφος περιέγραψε την εμπειρία της: «Γύρισα όλους τους καταυλισμούς των δυστυχισμένων αυτών πλασμάτων και όπως ανήκα κι εγώ στον ξεκληρισμένο Ελληνισμό της Μικράς Ασίας, ένιωσα κατάβαθα τη δυστυχία τους και μπόρεσα να αποδώσω όλη την τραγική τους αθλιότητα και τη σπαραχτική τους κατάντια».

Ο κοινωνιολόγος Γιάννης Σκαρπέλος, στο βιβλίο του, «Εικόνα και Κοινωνία», γράφει τα εξής: «Μία φωτογραφία συγκλονίζει με τη λιτότητά της καθώς, ανατρέποντας τους παραδοσιακούς ρόλους, παρουσιάζει έναν πατέρα με το βρέφος του. Η απροσδόκητη ανατροπή του εικονογραφικού προτύπου, η γεμάτη συστολή αποστροφή του βλέμματος του πατέρα από τον φακό, που αφήνει περιθώρια για αισιόδοξες ερμηνείες, είναι στοιχεία που οπτικοποιούν το τραύμα της εποχής με τρόπο σχεδόν απόλυτο».

Η Near East Foundation παραμένει ενεργή μέχρι σήμερα, προσφέροντας βοήθεια σε χώρες της Μέσης Ανατολής και της Αφρικής. Μπορείτε να βρείτε περισσότερες πληροφορίες στην ιστοσελίδα της, www.neareast.org.

Αντλήθηκαν πληροφορίες από το βιβλίο του Γιάννη Σκαρπέλου, “Εικόνα και Κοινωνία”. Εκδόσεις ΤΟΠΟΣ

Διαβάστε επίσης στη “ΜτΧ”: Γιατί οι Μικρασιάτες πρόσφυγες, που ήρθαν ως ανταλλάξιμοι το 1924 δεν γνώριζαν τίποτα για την υποχρεωτική μετακίνηση. Ποιοι δεν μιλούσαν ελληνικά…