Η Σκάλα της Τζαβέλενας. Το δυσπρόσιτο σκαλιστό μονοπάτι με την ένδοξη ιστορία. Πήρε το όνομά του από την μικρόσωμη Σουλιώτισσα που αψήφησε τον Οθωμανικό στρατό (drone)

Η Σκάλα της Τζαβέλενας, κοντά στον ποταμό Αχέροντα και στο ιστορικό Σούλι, αποτελεί ένα από τα ωραιότερα μονοπάτια των Ιωαννίνων. Είναι σε δυσπρόσιτη περιοχή πάνω από το χωριό “Κιάφα”, εκεί που υψώνεται ο βράχος της “Τρύπας”.

Πρόκειται για ένα ορεινό μονοπάτι όπου κάθε βράχος αντιστοιχεί σε ένα σκαλοπάτι. Το μέρος, εκτός από το φυσικό του κάλλος, ξεχωρίζει για την ιστορικότητά του. Το όνομά του, λέγεται, πως προέρχεται από τη Σουλιώτισσα Μόσχω Τζαβέλα.

Το σκαλιστό μονοπάτι που οδηγεί στο ένδοξο Σούλι. Πήρε το όνομά του από τη Μόσχω Τζαβέλα

Την περίοδο της Τουρκοκρατίας, υπήρχε, νοτιοδυτικά των Ιωαννίνων, στη συμβολή του ποταμού Αχέροντα με τον παραπόταμό του Τσαγκαριώτικο, το περίφημο Σούλι. Σήμερα το Σούλι είναι μια “ομοσπονδία” χωριών, γνωστά ως Σουλιωτοχώρια. Στους πρόποδες των χωριών υψώνεται ο βράχος της “Τρύπας”, ένα τμήμα του οποίου είναι η “Σκάλα της Τζαβέλαινας”.

Το φυσικό κάλλος της περιοχής συνοδεύεται και από την ένδοξη ιστορία του. Η Σκάλα της Τζαβέλαινας, λέγεται πως πήρε το όνομά της από τη Μόσχω Τζαβέλα, την σύζυγο του Λάμπρου Τζαβέλα, αρχηγό των Τζαβελαίων στο Σούλι. Η Μόσω περιγράφεται ως μικρόσωμη και φλογερή γυναίκα, που αντιστάθηκε στις διαταγές του Αλή Πασά να εγκαταλείψουν την περιοχή. Το 1792 πρωτοστάτησε μαζί με άλλες Σουλιώτισσες στη μάχη εναντίον των Οθωμανών που είχαν 2.000 απώλειες.

Στις 20 Ιουλίου 1792, η Μόσχω παρακολουθούσε μαζί με 400 περίπου γυναίκες από τις ράχες της Κιάφας τη μάχη των Σουλιωτών κατά του Αλή Πασά.

Η παύση των πυροβολισμών σήμαινε για τις γυναίκες πως οι άντρες τους σκοτώθηκαν. Έτσι αποφάσισαν να πάρουν την υπόθεση στα χέρια τους και επιτέθηκαν στον στρατό του Αλή – Πασά, που μετρούσε χιλιάδες άντρες. Οι Σουλιώτισσες βγήκαν νικήτριες από αυτή την άνιση, φαινομενικά, μάχη, σκοτώνοντας 2.000 άντρες και κρατώντας άλλους 207 αιχμαλώτους. Μετά την καταστροφή του Σουλίου, η Μόσχω έφυγε για την Πάργα και τα Επτάνησα. Πέθανε το 1803 σε ηλικία 43 ετών.

Διαβάστε επίσης στη “ΜτΧ”: Η ανατίναξη στο Κούγκι Σουλίου. Ο καλόγερος που θυσιάστηκε όταν οι Σουλιώτες αναγκάστηκαν να παραδώσουν τα όπλα τους στους Τούρκους και να φύγουν από τον τόπο τους.