Η σφαγή του Διστόμου, το ατιμώρητο έγκλημα των SS στη «Μηχανή του Χρόνου». Νέα εκπομπή

Η σφαγή του Διστόμου, το ατιμώρητο έγκλημα των SS στη «Μηχανή του Χρόνου» με τον Χρίστο Βασιλόπουλο, τη Δευτέρα, 7 Μαρτίου στις 21.00 στο COSMOTE HISTORY.

Το επεισόδιο μεταδίδεται σε επανάληψη την Κυριακή, 13 Μαρτίου στις 17.00.

Η εκπομπή παρουσιάζει την πορεία του 7^ου Συντάγματος των SS, με επικεφαλής τον Συνταγματάρχη Καρλ Σύμερς, που αιματοκύλησε την Ελλάδα, την άνοιξη και το καλοκαίρι του 1944, όταν ο κλοιός γύρω από τους Γερμανούς άρχισε να στενεύει και η ήττα τους ήταν προ των πυλών.

Η πορεία του 7^ου Συντάγματος ξεκίνησε από τη Βόρεια Ελλάδα και συγκεκριμένα την Κλεισούρα της Καστοριάς, όπου επιτέθηκαν και έσφαξαν 280 αμάχους, κυρίως γυναικόπαιδα και ηλικιωμένους. Αφορμή στάθηκε μία ενέδρα ανταρτών, την οποία τα SS χρησιμοποιήσαν ως αφορμή για αντίποινα.

Η έρευνα ακολουθεί τα βήματα των SS από την Καστοριά στη Λιβαδειά, όπου μετακινήθηκαν για την αντιμετώπιση του αντάρτικου της Ρούμελης.

Για να μη ρισκάρουν να χάσουν άντρες σε μάχες, στράφηκαν στα χωριά και τις πόλεις που συντηρούσαν την αντίσταση, με την παροχή ανδρών και τροφίμων.

Η Μηχανή του Χρόνου καταγράφει όλες τις κινήσεις που έκαναν τα γερμανικά στρατεύματα από το πρωί της 10^ης Ιουνίου 1944 μέχρι το τελειωτικό χτύπημα του Διστόμου.

Άρχισαν να σκοτώνουν, πριν ακόμα φτάσουν στο χωριό. Τα πρώτα θύματα ήταν αθώοι χωρικοί που πήγαιναν στα κτήματα. Ανάμεσά τους ήταν και ένα νεαρό κορίτσι. Όσοι γλίτωσαν από τις σφαίρες, αιχμαλωτίστηκαν και μεταφέρθηκαν στο Δίστομο, όπου περίμεναν την εκτέλεσή τους.

Πρόσωπο – κλειδί της σφαγής θεωρείται ο λοχαγός Φριτζ Λάουτενμπαχ, ο οποίος ανέκρινε τους ντόπιους. Έλαβε αρνητική απάντηση για την ύπαρξη ανταρτών μέσα στο Δίστομο και προχώρησε στο σχέδιό του.

Ένα μέρος των γερμανικών δυνάμεων παρέμεινε στο Δίστομο, ενώ οι υπόλοιποι προχώρησαν προς το γειτονικό χωριό, Στείρι, σε αναζήτηση ενόπλων.

Στα μέσα της διαδρομής όμως, έπεσαν σε ενέδρα και υπέστησαν μεγάλες απώλειες. Στη συνέχεια επέστρεψαν στο Δίστομο, αποφασισμένοι να πνίξουν το χωριό στο αίμα.

Οι μαρτυρίες για την σφαγή είναι συγκλονιστικές: Πρώτοι, εκτελέστηκαν οι 12 αιχμάλωτοι. Αμέσως μετά, οι Γερμανοί σάρωσαν κάθε σπίτι και δρομάκι του χωριού.

Όποιον έβρισκαν μπροστά τους, από ηλικιωμένους μέχρι μικρά παιδιά, τους εκτελούσαν επιτόπου. Όσοι δεν πέθαναν ακαριαία, δέχονταν τη χαριστική βολή. Η αγριότητα ξεπέρασε κάθε προηγούμενο. Ξεκλήρισαν ολόκληρες οικογένειες και πυροβόλησαν ότι ανάσαινε ή κουνιόταν.

Μαρτυρίες περιγράφουν βιασμούς γυναικών, ακόμα και μετά θάνατον. Ξεκοίλιασαν ετοιμόγεννες, αλλά και νεογέννητα μωρά και βρέφη. Σε ένα από αυτά χάραξαν στο πρόσωπο τον αγκυλωτό σταυρό με την λόγχη. Οι περιγραφές όσων επέζησαν στοιχειώνουν τους ίδιους και όλο τον πολιτισμένο κόσμο.

Η σφαγή δημοσιοποιήθηκε μετά τον πόλεμο και έγινε γνωστή παγκοσμίως. Μάλιστα η φωτογραφία της δακρυσμένης 19χρονης Μαρίας Παντίσκα, που δημοσίευσε το αμερικάνικο περιοδικό “Life”, έγινε σύμβολο της σφαγής, ως η «Γυναίκα του Διστόμου».

Παρά τις προσπάθειες των Γερμανών να παρουσιάσουν την σφαγή ως μία αμυντική επιχείρηση εναντίον ανταρτών, που δήθεν είχαν κρυφτεί στο χωριό, δεν βρέθηκε ούτε ένας μάρτυρας να το υποστηρίξει.

Η εκπομπή φωτίζει με ποιο τρόπο διερευνήθηκε η υπόθεση. Τι υποστήριξε στην αρχική αναφορά του, ο επικεφαλής λοχαγός και πως αποδείχτηκαν τα ψέματα.

Ρόλο σε αυτό έπαιξε μια δεύτερη αναφορά ενός μέλους της γερμανικής μυστικής αστυνομίας που παρακολούθησε από κοντά τα γεγονότα. Ο Γκέοργκ Κοχ υπέδειξε τον λοχαγό Λάουτενμπαχ ως υπεύθυνο για το θάνατο των οικογενειών και αποκάλυψε πως κανείς Διστομίτης δεν προέβη σε εχθρικές ενέργειες.

Η Μηχανή του Χρόνου καταγράφει το χρονικό της ατιμωρησίας, αφού η έρευνα που ακολούθησε δεν βρήκε ενόχους. Αν και ο στρατοδίκης που ανέλαβε την υπόθεση κατέληξε πως επρόκειτο για μία αδικαιολόγητη σφαγή, το θέμα συγκαλύφθηκε και ο Συνταγματάρχης Καρλ Σύμερς εγγυήθηκε προσωπικά για τον Λάουτενμπαχ, ο οποίος δεν τιμωρήθηκε ποτέ.

Η Σφαγή του Διστόμου παρέμεινε ένα ατιμώρητο έγκλημα, ακόμα και μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, καθώς κανένας από τους άμεσα υπεύθυνους δεν βρέθηκε στο εδώλιο του κατηγορουμένου.

Ωστόσο, δεν ξεχάστηκε ποτέ από τους κατοίκους του Διστόμου. Το πένθος κράτησε για χρόνια. Δεκαετίες μετά τη σφαγή, οι γυναίκες φορούσαν ακόμα μαύρα. Κάθε σπίτι είχε μετατραπεί σε νεκροταφείο, με πτώματα θαμμένα στις αυλές και καντήλια αναμμένα μέρα και νύχτα.

Το ατιμώρητο Σύνταγμα SS του Καρλ Σύμερς συνέχισε την αιματοβαμμένη πορεία του προς Φθιώτιδα. Εκεί κατέσφαξαν  και ισοπέδωσαν την Υπάτη και την Σπερχειάδα. Την καταστροφή αυτών των περιοχών ερεύνησε και θα παρουσιάσει η Μηχανή του Χρόνου σε επόμενο επεισόδιο.

Στην εκπομπή μιλούν:

Στράτος Δορδανάς – Καθηγητής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας

Ζέτα Παπανδρέου – Διδάκτωρ Διδακτικής της Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου

Βασιλική Λάζου – Διδάκτωρ Ιστορίας και Πολιτικών Επιστημών στο ΑΠΘ

Γιώργος Χ. Θεοχάρης – Συγγραφέας

Παναγιώτα Βασιλακάκη – Επιζήσασα Σφαγής Διστόμου

Παναγιώτης Σφουντούρης – Επιζών Σφαγής Διστόμου

Αργύρης Σφουντούρης – Επιζών Σφαγής Διστόμου

Γεώργιος Κουτριάρης – Επιζών Σφαγής Διστόμου

Λουκία Γαμβρίλη – Επιζήσασα Σφαγής Διστόμου

Ελένη Σφουντούρη – Επιζήσασα Σφαγής Διστόμου

Παναγιούλα Σκούτα – Επιζήσασα Σφαγής Διστόμου

Μαρία Παπαϊωάννου – Επιζήσασα Σφαγής Διστόμου

Γεώργιος Περγαντίνας – Επιζών Σφαγής Διστόμου

Ευφροσύνη Παπανικολάου – Επιζήσασα Σφαγής Διστόμου

Νίτσα Αθανασίου-Κίνια – Επιζήσασα Σφαγής Διστόμου

Νίκος Παπαλεωνίδας – Επιζών Σφαγής Διστόμου

Νίκη Μίχα – Κόρη Μαρίας Παντίσκα, Επιζήσασας Σφαγής Διστόμου