“Ένα κομμένο κεφάλι είναι φθηνότερο από ένα κομμένο δέντρο”. Η σφαγή των γυναικών που θέλησαν να υπερασπιστούν τα δέντρα

To 1730, σε ένα χωριό της Ινδίας, πάνω από 350 άνθρωποι θυσίασαν τη ζωή τους για να προστατεύσουν τα δέντρα, το πολυτιμότερο στοιχείο της φύσης για την κοινότητά τους.

Στην πολιτεία Ρατζαστάν της βορειοδυτικής Ινδίας, κατοικεί, εδώ και αιώνες, η φυλή των Μπισνόι. Το όνομα της προέρχεται από τον αριθμό 29: Bis (είκοσι) και Noi (εννέα).

Είναι γαλουχημένη από τις αρχές του ιδρυτή της Τζαμποτζί. Ο πνευματικός δάσκαλος τους κληροδότησε μια σειρά από 29 ηθικούς κανόνες.

Στους κανόνες περιλαμβάνονται η προστασία των δέντρων από την κοπή και των ζώων από τη σφαγή. H ειρηνική συνύπαρξη με το φυσικό περιβάλλον θεωρείται αυτονόητο καθήκον.

Οι γυναίκες δεν διστάζουν να θηλάσουν ορφανά ελάφια, ακριβώς όπως κάνουν και με τα δικά τους μωρά. Χαρακτηριστικά μια από αυτές αναφέρει:

“Θηλάζω τα ελάφια, γιατί είναι σαν τα δικά μου παιδιά“

Το πιο πολύτιμο πράγμα για τους Μπισνόι είναι τα δέντρα khejri. Πρόκειται για ένα είδος ακακίας, που αποτελεί ζωή για ζώα και ανθρώπους. Η ιδιαίτερη σημασία του δέντρου είναι μεγάλη, καθώς η περιοχή καλύπτεται σε ποσοστό άνω του 60% από την έρημο Ταρ.

Το συναισθηματικό δέσιμο των Μπισνόι με τα δέντρα τούς έδωσε το χαρακτηρισμό των πρώτων “tree huggers”, δηλαδή “εναγκαλιστές δέντρων”.

Στις μέρες μας, η λέξη χρησιμοποιείται με ειρωνική και σκωπτική διάθεση για να περιγράψει τους ανθρώπους που είναι περιβαλλοντικά πολύ ευαισθητοποιημένοι.

“Ένα κομμένο κεφάλι είναι φθηνότερο από ένα κομμένο δέντρο” – Η σφαγή του Khejarli

Στις 11 Σεπτεμβρίου 1730, οι Μπισνόι πληροφορήθηκαν ότι στο χωριό Khejarli της συνοικίας Τζοντχπούρ του Ρατζαστάν επρόκειτο να κοπούν πολλά δέντρα. Θα χρησιμοποιούνταν για το κτίσιμο του νέου παλατιού του Μαχαραγιά Αμπάι Σινγκ.

Οι στρατιώτες του Σινγκ έφτασαν στο χωριό. Όμως, εκεί συνάντησαν τη σθεναρή αντίσταση των μελών της φυλής. Με επικεφαλής την ατρόμητη Αμρίτα Ντέβι, αρνήθηκαν να υποκύψουν.

Η Ντέβι απάντησε στους άντρες με τα τσεκούρια ότι “προτιμά να πεθάνει παρά να δει τα δέντρα να κόβονται“. Εκείνοι πήραν τα λόγια της κυριολεκτικά και την αποκεφάλισαν την ώρα που η γυναίκα είχε αγκαλιάσει ένα δέντρο.

Λέγεται πως τα τελευταία λόγια της Ντέβι ήταν “Ένα κομμένο κεφάλι είναι φθηνότερο από ένα κομμένο δέντρο“. Η φράση έγινε το κεντρικό σύνθημα συσπείρωσης των Μπισνόι.

Την αυταπάρνηση της Ντέβι μιμήθηκαν οι τρεις κόρες της και πλήρωσαν το ίδιο τίμημα. Τα νέα διαδόθηκαν αστραπιαία και μέλη της κοινότητας από άλλα 83 χωριά συγκεντρώθηκαν στο Khejarli για να ενώσουν τις δυνάμεις τους στην επίτευξη του κοινού σκοπού.

Αγκάλιασαν σφιχτά τα δέντρα θέτοντας τα σώματά τους ως εμπόδιο στα σχέδια της εξουσίας. Συνολικά, 363 άτομα της φυλής πέθαναν ηρωικά κατά τη λεγόμενη σφαγή του Khejarli.

Η απρόσμενη αναγνώριση της θυσίας των Μπισνόι

Όταν ο Μαχαραγιάς έμαθε για το λουτρό αίματος που χύθηκε, ζήτησε συγγνώμη προς την κοινότητα. Μάλιστα, αποφάσισε με διάταγμα ότι τα χωριά που κατοικούνταν από τους Μπισνόι δεν θα υποχρεώνονταν ποτέ ξανά να παρέχουν ξυλεία στο βασίλειο. Επίσης, θα απαγορευόταν το κυνήγι των ζώων.

Το καθεστώς προστασίας είναι σε ισχύ μέχρι σήμερα. Οι Μπισνόι εξακολουθούν να διαφυλάττουν τη βιοποικιλότητα της περιοχής σαν κόρη οφθαλμού.

“Αν πρέπει να πεθάνουμε για να προστατεύσουμε τα δέντρα και τα ζώα μας, θα το κάνουμε ευχαρίστως. Αν κάποιος μάθει για έναν κυνηγό στην περιοχή, θα τρέξει να τον σταματήσει χωρίς να ανησυχεί για τη σφαίρα του όπλου […]

Στο Khejarli, το περιβάλλον πάντα προηγείται. Αυτός είναι ο λόγος που έχουμε αυτή τη συνάθροιση κάθε χρόνο. Έχουμε χτίσει το μνημείο για να θυμόμαστε τους ανθρώπους που έχασαν τη ζωή τους“, λέει χαρακτηριστικά κάτοικος σε μία από τις ετήσιες τελετές μνήμης των θυμάτων.

Η κληρονομιά της αυτοθυσίας των Μπισνόι

Η στάση των Μπισνόι αποτέλεσε πηγή έμπνευσης για τα επόμενα περιβαλλοντικά κινήματα στην Ινδία.

Το 1973, ξεκίνησε το κίνημα Τσίπκο από την πολιτεία Ουταρακχάντ. Συμμετείχαν πολλές γυναίκες που αγκάλιασαν τα δέντρα για να αντισταθούν στην ανεξέλεγκτη αποψίλωση των δασών.

Το 1983, έλαβε χώρα το κίνημα Απίκο στην πολιτεία Καρνατάκα. Όπως οι Μπισνόι, οι κάτοικοι αγκάλιασαν τα δέντρα αντιδρώντας στα σχέδια ιδιωτικοποίησης και υπερεκμετάλλευσης των πόρων της περιοχής.

Οι παραπάνω κινητοποιήσεις όχι μόνο μετέβαλαν τις πολιτικές που επρόκειτο να εφαρμοστούν, αλλά και ευαισθητοποίησαν χώρες όπως η Μαλαισία, η Ταϊλάνδη και οι Φιλιππίνες.

Η ηρωική αντίσταση των Μπισνόι χαρακτηριζόταν από την αρχή της “μη βίας”, την οποία, πολύ αργότερα, ενστερνίστηκε και προώθησε ο Μαχάτμα Γκάντι.

Η αναγνώριση των θυμάτων του 1730 καθιερώθηκε μόλις το 2013 από την κυβέρνηση της Ινδίας. Η 11η Σεπτεμβρίου ανακηρύχθηκε “Εθνική Ημέρα Μαρτύρων για τα Δάση”.

Ακόμη, το Υπουργείο Περιβάλλοντος απονέμει ετησίως το “Εθνικό Βραβείο Αμρίτα Ντέβι Μπισνόι” σε μεμονωμένα άτομα και οργανώσεις που έμπρακτα συνεισφέρουν στην προστασία της άγριας ζωής και του περιβάλλοντος.

Με πληροφορίες από:

• “Μπορούμε να σώσουμε τον πλανήτη; Ένας οδηγός για τον 21^ο αιώνα”, Εκδόσεις Κλειδάριθμος,
• Sahapedia
• Εcologise
• Earth Island Journal

Πηγή κεντρικής φωτογραφίας: Wikipedia