Στον Σταθμό Βενιζέλου του Μετρό Θεσσαλονίκης, κατά τη διάρκεια κατασκευής του, αποκαλύφθηκε σε έκταση 1513 τ.μ. το σημαντικότερο σταυροδρόμι της βυζαντινής πόλης.
Η αρχαιολογική ανακάλυψη αφορά στον βασικό οδικό και εμπορικό δρόμο της πολύβουης ρωμαϊκής και βυζαντινής πόλης, που χρονολογείται από τον 4ο αιώνα.
Το αρχαιολογικό συγκρότημα δίνει στοιχεία για την αρχαία πολεοδομική οργάνωση, τη δημόσια ζωή της πόλης, είναι μεγάλης έκτασης και πολύ καλά διατηρημένο. Γι’ αυτό και χαρακτηρίστηκε ως η «βυζαντινή Πομπηία» της Θεσσαλονίκης.
Η μεταγενέστερη δεξαμενή πάνω στο δυτικό σκέλος του αναβαθμού,Φωτο : ΥΠΠΟ
Decumanus Maximus
Η κεντρική Ρωμαϊκή λεωφόρος Decumanus Maximus, η Μέση Οδός των Βυζαντινών, δηλαδή η σημερινή Εγνατία οδός, συνέδεε τα σημεία όπου σήμερα βρίσκονται οι κεντρικοί σταθμοί του μετρό Βενιζέλου και Αγία Σοφία.
Η χάραξή του συμπίπτει με αυτήν της σημερινής Εγνατίας. Πρόκειται για δρόμο που, έχοντας κατεύθυνση Ανατολή-Δύση, κατέληγε στις σημαντικότερες πύλες των τειχών της: τη Χρυσή Πύλη, τη σημερινή Πλατεία Βαρδαρίου και την Κασσανδρεωτική, το σημερινό Σιντριβάνι.
Αρχαιότητες στο σταθμό Βενιζέλου του Μετρό Θεσσαλονίκης. Φωτο ΥΠΠΟ
Ο δρόμος ονομάζονταν από τους Βυζαντινούς Λεωφόρος ή Μέση
Το πλάτος του ήταν 4 μέτρα (18 μ. μαζί με τις στοές που τον πλαισιώνουν) και αποκαλύφθηκε σε μήκος 77 μέτρων. Ο δεύτερος δρόμος είναι μία κεντρική κάθετη οδός που συμπίπτει με την χάραξη της σημερινής οδού Βενιζέλου.
Με κατεύθυνση Βορράς-Νότος, τεμνόταν με την decumanus maximus, συνδέοντας την περιοχή του διοικητικού κέντρου στα βόρεια με τον χώρο του λιμανιού στα νότια. Είχε πλάτος 3 μ. (15 μ. μαζί με τις στοές που τον πλαισιώνουν) και αποκαλύφθηκε σε μήκος 20 μέτρων.
Το μνημειακό σύνολο περιλαμβάνει, εκτός από τις αμαξητές οδούς και τις κιονοστήρικτες στοές (τα στεγασμένα πεζοδρόμια), οικοδομήματα-μαρτυρίες των διοικητικών και οικονομικών λειτουργιών της Θεσσαλονίκης.
Το Σταυροδρόμι σηματοδοτούνταν από ένα οκτάπυλο, οικοδόμημα παρόμοιο με εκείνο του Τόξου του Γαλερίου (της λεγόμενης Καμάρας), στην περιοχή του ανακτορικού συγκροτήματος της Θεσσαλονίκης.
Κατά την ανασκαφή, λοιπόν, βρέθηκαν οι 12 από της 16 συνολικά πεσσούς του οκταπύλου σε μέγιστο σωζόμενο ύψος 3μ., με πεσμένα τα πλινθόκτιστα τόξα της ανωδομής της.
Ο άψογα διατηρημένος μαρμάρινος δρόμος έχει ακόμη ορατά τα σημάδια από τις άμαξες και ό,τι έχει απομείνει από τα καταστήματα, τα εργαστήρια και τα δημόσια κτίρια της εποχής εκείνης.
Κάπως έτσι έμοιαζε η κεντρική ρωμαϊκή λεωφόρος Decumanus Maximus – μετέπειτα Μέση οδός και σημερινή Εγνατία οδός της Θεσσαλονίκης. Πηγή φωτογραφίας: George Stamkos/facebook
Το εμπορικό κέντρο
H πόλη υπήρξε κάποτε η δεύτερη σημαντικότερη πόλη της βυζαντινής αυτοκρατορίας, μετά την Κωνσταντινούπολη και έσφυζε από ζωή.
Η Decumanus Maximus διέσχιζε την καρδιά της Θεσσαλονίκης τον 6ο αιώνα μ.Χ
Η πόλη που σχεδιάστηκε στα πεδινά της τμήματα με ιπποδάμειο πολεοδομικό σύστημα διατηρήθηκε και στους ρωμαϊκούς χρόνους. Δρόμοι, κάθετοι μεταξύ τους διαμόρφωναν οικοδομικές νησίδες με κτίσματα οικιστικής και εργαστηριακής χρήσης. Εκεί χτυπούσε η καρδιά του εμπορίου.
Σταθμός Βενιζέλου του Μετρό Θεσσαλονίκης. Φωτο : ΥΠΠΟ
Κατά τον 6ο αιώνα ο μαρμαρόστρωτος decumanus διαπλατύνθηκε. Τα παλαιότερα οικοδομήματα ισοπεδώθηκαν και στα κεντρικά σταυροδρόμια διαμορφώθηκαν πλακόστρωτες πλατείες. Οι επιβλητικές αρχιτεκτονικές διαμορφώσεις του δημόσιου χώρου (πλατείες, στοές και κρήνες/νυμφαία) στην πορεία των κεντρικών οδών αποτελούν την τελευταία μνημειακή εικόνα της ύστερης αρχαιότητας.
Ένα άλλο ενδιαφέρον εύρημα αποτελεί το νεκροταφείο ρωμαϊκών χρόνων (2ος -4ος αι. μ.Χ.) που ερευνήθηκε στα όρια του Σταθμού Φλέμινγκ και αποκάλυψε πτυχές ενός άγνωστου μέχρι τώρα οικισμού, στις παρυφές της αρχαίας Θεσσαλονίκης.
Ο αρχαιολογικός χώρος στη βόρεια είσοδο του σταθμού Αγία Σοφία.
Η νεκρόπολη της Θεσσαλονίκης
Στους σταθμούς Σιντριβάνι, Διασταύρωση Τροχιογραμμών και Πανεπιστήμιο, η αρχαιολογική έρευνα αποκάλυψε μεγάλο τμήμα του ανατολικού νεκροταφείου της πόλης, όπως επίσης και τρίκιλιτη κοιμητηριακή Βασιλική στη θέση παλαιότερου κτηρίου με ψηφιδωτά δάπεδα.
Συγκεκριμένα 3000 ταφικά μνημεία ήρθαν στο φως τα οποία εμπλουτίζουν την μέχρι τώρα γνώση για την οργάνωση και τη συνεχή χρήση του χώρου από την Ελληνιστική περίοδο έως και την Ύστερη αρχαιότητα.
Οι τάφοι ανήκουν σε διαφόρους τύπους, λακκοειδείς, κιβωτιόσχημοι, εγχυτρισμοί, βωμοί, βωμοειδείς κατασκευές, καμαροσκεπείς απλοί ή δίδυμοι, ήταν κτερισμένοι με αγγεία πήλινα και γυάλινα, πήλινα ειδώλια, χρυσά και αργυρά κοσμήματα και νομίσματα.
O αρχαιολογικός χώρος, Βόρεια είσοδος του σταθμού «Αγία Σοφία»
Σε πέντε-έξι μέτρα από την Εγνατία υπήρχε ένας άλλος κόσμος, που είναι δείγμα της βυζαντινής διαχρονικότητας της πόλης. Ένα σπάνιο υπαίθριο μουσείο που αναδεικνύει το λαμπερό παρελθόν της που πολλοί, ακόμη και μετά την ολοκλήρωση του έργου, αναρωτούνται αν άξιζε να “θυσιαστεί” στο βωμό του Σταθμού Βενιζέλου.
Φωτογραφίες: ΥΠΠΟ
Ειδήσεις σήμερα:
- Πειθαρχική έρευνα για τους ψυχολόγους που εξέτασαν τον αστυνομικό της Βουλής. Ίδια τα ψυχομετρικά τεστ από το 1950
- Νότια Κορέα. Φιάσκο ο στρατιωτικός νόμος του προέδρου. Αποχώρησαν οι στρατιώτες από το κοινοβούλιο
- ΟΣΕ. Αποκαθίσταται η σιδηροδρομική γραμμή στη σήραγγα των Τεμπών. Πότε ξεκινούν τα δρομολόγια
- Εξαρθρώθηκε συμμορία που διακινούσε ναρκωτικά σε σχολεία της Αθήνας. Δέκα συλλήψεις
Ακολουθήστε τη mixanitouxronou.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Διαβάστε τις σημαντικότερες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, στη mixanitouxronou.gr
ΠΡΟΣΘΗΚΗ ΣΧΟΛΙΟΥ