Η “βρωμιάρα μοιχαλίδα” και ο δολοφονικός εραστής της. Γιατί δεν δικάστηκε η γυναίκα και εκτελέστηκε ο φίλος της

του συνεργάτη ιστορικού Κωνσταντίνου Λαγού

Οι αρχαίες ελληνικές και ρωμαϊκές επιτάφιες επιγραφές, συνήθως τιμούσαν τους νεκρούς παρουσιάζοντας τις αρετές τους και την αγάπη των συγγενών. Όμως σε μια περίπτωση διαβάζουμε στην επιτύμβια στήλη για την “βρωμερή μοιχαλίδα” και τον κρυφό εραστή της, που δολοφόνησαν, αυτόν στον οποίο ανήκει ο τάφος. Πρωτότυπη διαμαρτυρία ακόμη και τότε, η οποία είχε σκοπό να διασύρει τη γυναίκα του νεαρού θύματος, για τις θανάσιμες επιλογές της. Πάντως έπιασε. Ακόμη και σήμερα χιλιάδες διαβάζουν τη στήλη και την κατάρα του άνδρα της.

Ο Αφροδίσιος

Μία επιτύμβια στήλη που χρονολογείται περίπου τον 3ο αιώνα μ.Χ. και βρίσκεται σήμερα στο Λούβρο αποκαλύπτει ντροπιαστικές λεπτομέρειες για τον Αφροδίσιο από την Αλεξάνδρεια της Τρωάδας.

Η στήλη καταγράφει ότι η γυναίκα του 20χρόνου Αφροδίσιου τον απατούσε μ’ ένα συγγενή του, ο οποίος τον δολοφόνησε.

Έτσι παρουσιάζεται η οργή των συγγενών, για τη γυναίκα του και τον εραστή της, ο οποίος τον δολοφόνησε.

Στην επιγραφή,  υποτίθεται ότι ο νεκρός απευθύνεται σε πρώτο πρόσωπο και μιλά για το βίαιο θάνατό του. Αποκαλύπτουν λεπτομέρειες για την προδοσία της γυναίκας του και τη δολοφονία του

Η κατάρα στη μοιχαλίδα

Δεν υπάρχει ανάπαυση για τον Αφροδίσιο ή παρηγοριά για τους οικείους του καθώς καταριέται τη γυναίκα του να την τιμωρήσει ο Δίας:

«Περαστικέ διαβάτη, Αφροδίσιος είναι το όνομά μου, είμαι πολίτης της Αλεξάνδρειας Τρωάδας και ο πρώτος του χορού. Πεθαίνω μ ένα φριχτό θάνατο εξαιτίας της γυναίκας μου, της βρωμιάρας μοιχαλίδας (την οποία θα καταστρέψει ο Δίας). Ο κρυφός εραστής της Λύχων -μέλος της ίδιας μου της οικογένειας, με έσφαξε, ενώ ακόμα ήμουν στα νιάτα μου. Με πέταξε από τα υψώματα σαν να ήμουν δίσκος. Ήμουν είκοσι χρονών, τόσο γεμάτος ομορφιά, όταν οι Μοίρες μ’ έστειλαν στον Άδη για να με χαίρεται αυτός».

Ο Αφροδίσιος απεικονίζεται στην επιτύμβια στήλη του εντός ενός ναΐσκου να κρατά στο ένα χέρι του ένα πάπυρο υποδηλώνοντας ότι ήταν μορφωμένος. Το γεγονός ότι ήταν επικεφαλής του χορού σε μία σημαντική πόλη όπως η Αλεξάνδρεια της Τρωάδας δείχνει ότι ανήκε στις ανώτερες τάξεις της πόλης και η δολοφονία του σίγουρα είχε απασχολήσει έντονα τους συμπολίτες του.

Η σύζυγος του Αφροδίσιου, χαρακτηρίζεται ως «βρωμιάρα μοιχαλίδα», το ονομά της όμως δεν αναφέρεται.

Ο δολοφονικός εραστής

Αντίθετα, καταγράφεται το όνομα του εραστής της, Λύχωνα. Μαθαίνουμε από την επιτύμβια στήλη ότι ήταν μέλος της ευρύτερης οικογένειας του Αφροδίσιου. Ίσως να ήταν ξάδελφός του.

Ο Λύχων έσφαξε τον Αφροδίσιο και στη συνέχεια πέταξε το πτώμα του από κάποιο ύψωμα. Η αναφορά ότι τον πέταξε «όπως ένα δίσκο» κάνει την αφήγηση πιο δραματική.

Η μοιχαλίδα γλίτωσε!

Σύμφωνα με τον Άγγελο Χανιώτη, καθηγητή Αρχαίας Ιστορίας και Κλασικών Σπουδών στο στο Πρίνστον, ο οποίος έχει μελετήσει τη συγκεκριμένη επιτύμβια στήλη, η γυναίκα του Αφροδίσιου δεν δικάστηκε ποτέ για τη δολοφονία του.

Στην αρχαιότητα, όταν ο εραστής μιας γυναίκας σκότωνε τον άνδρα της, η μοιχαλίδα δεν είχε νομική ευθύνη. Όλη την ευθύνη την έφερε ο εραστής επειδή οι γυναίκες θεωρούνταν άβουλα πλάσματα, δίχως δική τους θέληση.

Είναι πολύ πιθανόν ότι ο Λύχων συνελήφθη για τη δολοφονία του Αφροδίσιου. Δικάστηκε και εκτελέστηκε. Αντίθετα, η γυναίκα του Αφροδίσιου δεν συνελήφθη. Έτσι το μόνο που μπορούσαν να κάνουν οι συγγενείς του δολοφονημένου νέου ήταν να τον βάλουν να την καταριέται για πάντα από τον άλλο κόσμο, μέσω της επιτύμβιας στήλης.

Στοιχεία αντλήθηκαν από τη συνέντευξη του Άγγελου Χανιώτη στο περιοδικό “Αρχαιολογία”, Τεύχος 125, Δεκέμβριος 2017