Η “λατρεία” του μάνγκο στην Κίνα του Μάο. Πως το εξωτικό φρούτο έγινε αντικείμενο λατρείας και έπρεπε να το προσκυνούν

του συνεργάτη ιστορικού Κωνσταντίνου Λαγού

Ένα από τα πολλά περίεργα φαινόμενα στη διάρκεια της “Πολιτιστικής Επανάστασης” στην Κίνα στα τέλη της δεκαετίας του 1960 ήταν η «λατρεία» του φρούτου μάνγκο.

Από μία σύμπτωση το εξωτικό φρούτο ταυτίστηκε με τον Μάο και τη μεταφορά της “διαχείρισης” της “Πολιτιστικής Επανάστασης” από την κινεζική διανόηση στην εργατική τάξη

«Ερυθροί Φρουροί»

Τον Μάιο του 1966, ο Μάο Τσε Τουνγκ ξεκίνησε την «Πολιτιστική Επανάσταση» στην Κίνα. Μία συνέπειά της ήταν ο σχηματισμός διάφορων φοιτητικών ομάδων υπέρ του Μάο, γνωστές ως «Ερυθροί Φρουροί». Αν και όλα τα μέλη της ήταν φανατικοί οπαδοί του Μάο συχνά πολεμούσαν μεταξύ τους για να αποδείξουν ποιοι ήταν πιο πιστοί στον «Μεγάλο Τιμονιέρη».

Το 1968 δύο διαφορετικές ομάδες των «Ερυθρών Φρουρών» συγκρούονταν για σχεδόν εκατό μέρες στο Πανεπιστήμιο της Τζινγκχουά (Tsinghua) του Πεκίνου.

Οι φοιτητές πετούσαν πέτρες και καδρόνια μεταξύ τους. Αποτέλεσμα ήταν 18 απ’ αυτούς να σκοτωθούν και πάνω από 1100 να τραυματιστούν.

Στις 27 Ιουλίου 1968 ο Μάο έχασε την υπομονή του και έστειλε 30.000 εργάτες από εργοστάσια του Πεκίνου, για να «συνετίσουν» τους φοιτητές-«Ερυθρούς Φρουρούς».

Εργάτες εναντίον φοιτητών

Αυτοί οι εργάτες έγιναν γνωστοί ως «Ομάδα Προπαγάνδας Σκέψης Εργατών-Αγροτών Μάο Τσε Τουνγκ». Με την κίνησή του ο Μάο αφαιρούσε από τους φοιτητές τη «διαχείριση» της «Πολιτιστικής Επανάστασης» και την παρέδιδε στους εργάτες.

Οι φοιτητές αρνήθηκαν να υπακούσουν στους εργάτες και συνασπίστηκαν εναντίον τους. Στις συγκρούσεις που ακολούθησαν σκοτώθηκαν 5 εργάτες και περισσότεροι από 700 τραυματίστηκαν. Οι απώλειες των φοιτητών δεν έγιναν γνωστές.

Οι εργάτες νίκησαν τους φοιτητές και πήραν υπό τον έλεγχό τους το πανεπιστήμιο.

Την επόμενη μέρα ο Μάο παίρνοντας ως αφορμή τα γεγονότα στο Πανεπιστήμιο της Τζινγκχουά διέλυσε επίσημα τους «Ερυθρούς Φρουρούς». Οι περισσότεροι φοιτητές αφού παρακολουθήσαν μαθήματα «ιδεολογικής κατήχησης» από τους εργάτες της  «Ομάδα Προπαγάνδας Σκέψης Εργατών-Αγροτών Μάο Τσε Τουνγκ» στάλθηκαν για περισσότερη «διαφώτιση» σε εργοστάσια και φάρμες.

Μάγκο για την «Ομάδα Προπαγάνδας Σκέψης Εργατών-Αγροτών Μάο Τσε Τουνγκ»

Λίγες μέρες αργότερα, στις 5 Αυγούστου 1968, έτυχε να επισκεφθεί την Κίνα ο υπουργός Εξωτερικών του Πακιστάν, Μιάν Αρσάντ Χουσεΐν. Όταν συνάντησε τον Μάο του χάρισε ένα καλάθι με μάνγκο. Ο Μάο με τη σειρά του τα χάρισε στους εργάτες που βρίσκονταν στο Πανεπιστήμιο Τζινγκχουά για να τους ευχαριστήσει γι’ αυτό που είχαν κάνει στους φοιτητές.

Η άρνησή του να φάει ο ίδιος τα φρούτα προβλήθηκε ως προσωπική θυσία προς όφελος των εργαζομένων. Το δώρο αυτό συνέπεσε με τη μεταφορά της “διαχείρισης” της “Πολιτιστικής Επανάστασης” από την κινεζική διανόηση στην εργατική τάξη.

Οι Κινέζοι εκείνη την εποχή, και ιδιαίτερα οι εργάτες δεν είχαν ξαναδεί μάνγκο. Το αποτέλεσμα ήταν πολλοί απ’ αυτούς να αισθανθούν δέος για τα φρούτα που τους χάρισε ο Μάο και να τα συγκρίνουν με τα ροδάκινα της αθανασίας που αναφέρει η κινεζική μυθολογία.

Σύμβολο του Μάο

Αν και ο Μάο είχε δώσει τα μάνγκο να τα φάνε οι εργάτες αυτοί τα συντήρησαν σε φορμαλδεΰδη και τα έδειχναν σε πανεπιστήμια, σχολεία, εργοστάσια, στρατόπεδα, και αλλού, ως σύμβολα του Μάο. Όμως δεν έμειναν εκεί.

Σύντομα οι εργάτες άρχισαν να φτιάχνουν μεγάλα κέρινα ομοιώματα μάνγκο και να τα παρελαύνουν σε όλη την Κίνα.

Μάλιστα υποχρέωναν τον κόσμο να σκύβει με ευλάβεια στα ομοιώματα μάνγκο σαν να ήταν αντικείμενα λατρείας

Όσοι δεν το έκαναν συνήθως τιμωρούνταν ως «αντεπαναστάτες». Σχεδόν πάντα η ποινή τους ήταν θάνατος.

Ένας οδοντίατρος στην πόλη Φουλίν, ο Δρ Χαν, όταν περνούσε το μάνγκο στον κεντρικό δρόμο ακούστηκε να λέει ότι δεν ήταν τίποτα το ιδιαίτερο και ότι έμοιαζε με γλυκοπατάτα. Συνελήφθη επιτόπου. Δικάστηκε καταδικάστηκε σε θάνατο ως «αντεπαναστάτης».

Οι φρουροί του τον περιέφεραν σε ολόκληρη την πόλη και στη συνέχεια τον εκτέλεσαν με έναν πυροβολισμό στο κεφάλι.

Την 1η Οκτωβρίου 1968 στη διάρκεια της Εθνικής Ημέρας της Κίνας, έγινε παρέλαση στην πλατεία Τιενανμέν ενός γιγαντιαίου οχήματος σε σχήμα καλαθιού με μάνγκο.

“Ιερά κειμήλια”

Τα κέρινα και πλαστικά αντίγραφα μάνγκο είχαν μεγάλη ζήτηση στην Κίνα. Όμως το «ιερό» φρούτο εμφανιζόταν ως εικόνα και σε πολλά προϊόντα που παρήγαγε η χώρα όπως σεντόνια, νιπτήρες, σμάλτο δίσκους και κούπες, μολυβοθήκες. Μάλιστα υπήρχε σαπούνι με άρωμα μάνγκο και τσιγάρα με γεύση μάνγκο. Στα πακέτα τους εκτός από την εικόνα ενός μάνγκο υπήρχε και μία του Μάο συχνά συνοδευόμενα από πατριωτικά συνθήματα.

Οι επίσημες κονκάρδες του Μάο συχνά είχαν απεικονίσεις μάνγκο κάτω από το πορτραίτο του.

Η «λατρεία» του μάνγκο άρχισε να φθίνει το 1969. Αποδείχτηκε μία μόδα που είχε ημερομηνία λήξης. Μάλιστα πολλοί Κινέζοι από εκεί που λάτρευαν τα κέρινα μάνγκο άρχισαν να τα χρησιμοποιούν ως κεριά όταν κοβόταν το ρεύμα.

Τα μάνγκο της συζύγου

Το 1974, η Ιμέλντα Μάρκος σύζυγος του δικτάτορα των Φιλιππίνων επισκέφτηκε την Κίνα. Με την ευκαιρία αυτή έδωσε δώρο ένα κουτί μάνγκο στη σύζυγο του Μάο, Τζιάνγκ Κουίνγκ. Αυτή προσπάθησε να αναζωπυρώσει τη λατρεία των μάνγκο δίνοντας το κουτί στους εργάτες όπως είχε κάνει ο Μάο έξι χρόνια πριν.

Μάλιστα, η Τζιάνγκ Κουίνγκ προσπάθησε να δημιουργήσει μια ταινία προπαγάνδας με τίτλο «Το τραγούδι των μάγκο» όπου το φρούτο θα ταυτιζόταν και πάλι με τον Μάο.

Ωστόσο, πριν ολοκληρωθεί η ταινία, ο Μάο Τσε Τουνγκ πέθανε. Αν και η ταινία ολοκληρώθηκε, μια εβδομάδα μετά την κυκλοφορία της, απαγορεύτηκε και η Τζιάνγκ Κουίνγκ συνελήφθη. Ήταν και επίσημα το τέλος της «λατρείας» του μάνγκο.

Σήμερα το μάνγκο θεωρείται στην Κίνα ως ένα κοινό φρούτο και φυσικά όχι σαν κάτι ιερό που θα πρέπει να λατρεύεται!