Η “αναμέτρηση του αιώνα”. Όταν για πρώτη φορά μαύρος πυγμάχος νίκησε λευκό. Τα τρομερά επεισόδια και το τραγικό τέλος

Απόγευμα 4ης Ιουλίου 1910. Στο Ρίνο της Νεβάδα των ΗΠΑ η ζέστη ήταν αποπνικτική, αλλά η αδημονία ακόμη πιο έντονη, γιατί θα διεξαγόταν ένας από τους ιστορικούς αγώνες πυγμαχίας, ανάμεσα στον λευκό Τζέιμς Τζέφρις και στον μαύρο Τζακ Τζόνσον.

Δύο χρόνια νωρίτερα, ο Τζόνσον έβγαλε νοκ άουτ τον Καναδό πυγμάχο, Τόμι Μπερνς και έγινε ο πρώτος Αφροαμερικανός Παγκόσμιος Πρωταθλητής Βαρέων Βαρών. Η νίκη, ενός γιου πρώην σκλάβου, που είχε δεσμούς με λευκές γυναίκες, “αναζωπύρωσε” τα ρατσιστικά αισθήματα των Αμερικανών.

Οι υποστηρικτές της “ανωτερότητας της λευκής φυλής” επένδυσαν τότε τις ελπίδες τους στον αήττητο βετεράνο Τζέιμς Τζέφρις. Χρειάστηκε να του δώσουν αμοιβή 120.000 δολαρίων, προκειμένου να τον πείσουν να επανέλθει στην ενεργό δράση, μετά από 5,5 χρόνια απραξίας.

Ο Αμερικανός συγγραφέας, Τζακ Λόντον έδωσε στον Τζέφρις το προσωνύμιο “μεγάλη λευκή ελπίδα” (“Great White Hope“).

Ο πολυαναμενόμενος αγώνας ορίστηκε ανήμερα της 134ης επετείου της ανεξαρτησίας των Ηνωμένων Πολιτειών και έμεινε στην ιστορία ως “η αναμέτρηση του αιώνα” (“Fight of the Century“).

Η νίκη “γροθιά” στο ρατσισμό

Στο Ρίνο της Νεβάδα συγκεντρώθηκαν περίπου 20.000 θεατές, για να παρακολουθήσουν τους Τζέφρις και Τζόνσον. Οι επευφημίες για τον πρώτο και οι αποδοκιμασίες για τον δεύτερο ήταν τρομερές.

“Κανένας αγώνας μποξ δεν τράβηξε ποτέ τόση προσοχή και ποτέ μέχρι σήμερα δεν συγκεντρώθηκαν τόσες χιλιάδες δολάρια από ένα φίλαθλο κοινό διψασμένο να δει έναν αγώνα πυγμαχίας“, έγραψε η εφημερίδα Los Angeles Herald.

Ο Τζέφρις, που δεν είχε τη φυσική κατάσταση και τη φόρμα των παλαιότερων ετών, αποδείχθηκε ανίκανος να επιβάλει τη θέλησή του στο νεότερο και με μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση Τζόνσον. Ο Αφροαμερικανός κυριάρχησε στο ρινγκ και ανάγκασε τον αντίπαλό του να αποσυρθεί στον 15ο γύρο, προς απογοήτευση των υποστηρικτών του.

“Νίκησα γιατί ήμουν καλύτερος από όλες τις απόψεις. Πριν καν μπω στο ρινγκ, ήμουν σίγουρος ότι εγώ θα είμαι ο νικητής“, έλεγε ο Τζόνσον μετά τη λήξη του αγώνα.

Ο Τζόνσον αποκόμισε 65.000 δολάρια για τη νίκη του και έπεισε και τους πλέον δύσπιστους ότι η προηγούμενη νίκη του δεν ήταν τυχαία. Κατέρριψε έτσι το ιδεολόγημα ότι το χρώμα του δέρματος αποτελεί κριτήριο ανωτερότητας ή κατωτερότητας, όπως έκανε 26 χρόνια αργότερα και ο Αφροαμερικανός αθλητής του στίβου, Τζέσε Όουενς, στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Γερμανίας.

Ο Αμερικανός πυγμάχος, Τζον Σάλιβαν σχολίασε όσα διαδραματίστηκαν στο ρινγκ με τα εξής λόγια, μεταξύ άλλων: “Η αναμέτρηση του αιώνα τελείωσε και ένας μαύρος είναι ο αδιαμφισβήτητος παγκόσμιος πρωταθλητής […] Δεν έχει υπάρξει ποτέ αγώνας που να ήταν τόσο μονόπλευρος.

Όλη η πολυδιαφημισμένη κατάσταση του Τζέφρι αποδείχθηκε μία “τρύπα στο νερό”. Δεν υπήρχε από το πρώτο χτύπημα του κουδουνιού μέχρι το τελευταίο […] O Τζόνσον αγωνίστηκε και πάλεψε δίκαια καθ’ όλη τη διάρκεια. Είναι ένας από τους πιο ευφυείς και πονηρούς πυγμάχους που μπήκαν ποτέ στο ρινγκ“.

Τα επακόλουθα

Οι λευκοί δεν μπόρεσαν να δεχθούν ότι ο Τζόνσον ανέτρεψε τα προγνωστικά και επικράτησε της “μεγάλης λευκής ελπίδας“. Στην αντίπερα όχθη, η νίκη του Τζόνσον προκάλεσε ρίγη ενθουσιασμού και πανηγυρικό κλίμα στην αφροαμερικανική κοινότητα.

Το μίσος των λευκών κορυφώθηκε, με αποτέλεσμα να ξεσπάσουν ταραχές στους δρόμους δεκάδων πόλεων και πολιτειών. Στις φτωχογειτονιές της Νέας Υόρκης, τα επεισόδια έλαβαν τεράστιες διαστάσεις. Υπολογίζεται ότι 15 με 20 άτομα σκοτώθηκαν και εκατοντάδες τραυματίστηκαν από το πογκρόμ που εξαπέλυσαν οι λευκοί, συχνά σε συνεργασία και με την αστυνομία.

Στις 7 Ιουλίου 1910, η εφημερίδα Los Angeles Times δημιούργησαν την ακόλουθη γελοιογραφία, για να τονίσουν τον “εκρηκτικό” χαρακτήρα της νίκης του Τζόνσον Όπως λέει ο δυναμίτης, δεν θα είχε προκαλέσει τόση ζημιά όσο αυτή που προκάλεσε ο αγώνας.

Η μονομαχία μεταξύ Τζόνσον και Τζέφρις μαγνητοσκοπήθηκε και το φιλμ είχε τον τίτλο “Jeffries-Johnson World’s Championship Boxing Contest“. Σε πολλές πολιτείες οργανώθηκε εκστρατεία για την απαγόρευση της προβολής του βίντεο του αγώνα.

Δύο εβδομάδες περίπου μετά τον αγώνα, ο πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ και λάτρης του μποξ, Θεόδωρος Ρούζβελτ δημοσίευσε άρθρο στο περιοδικό The Outlook, με το οποίο τασσόταν υπέρ εκείνων που ζητούσαν την επιβολή λογοκρισίας στο φιλμ.

Σχεδόν έναν αιώνα μετά, το 2005, το φιλμ της αναμέτρησης μεταξύ Τζόνσον και Τζέφρις καταχωρήθηκε στο Εθνικό Μητρώο Κινηματογράφου των Ηνωμένων Πολιτειών ως τεκμήριο με πολιτιστική και καλλιτεχνική αξία.

Για την ιστορία, ο Τζακ Τζόνσον σκοτώθηκε σε τροχαίο στις 10 Ιουνίου 1946, σε ηλικία 68 ετών. Οδηγούσε θυμωμένος και σε υπερβολική ταχύτητα, έχοντας προηγουμένως βιώσει ρατσιστική συμπεριφορά σε ένα εστιατόριο. Ο Τζέιμς Τζέφρις πέθανε από καρδιακή προσβολή στις 3 Μαρτίου 1953, σε ηλικία 77 ετών.

Ένα χάλκινο άγαλμα που αναπαριστά τον Τζακ Τζόνσον βρίσκεται στο ομώνυμο πάρκο του Γκάλβεστον του Τέξας, το μέρος όπου ο Αφροαμερικανός πυγμάχος γεννήθηκε και μεγάλωσε. Ο ίδιος είχε αναφέρει για τα παιδικά του χρόνια και το ρατσισμό:

“Καθώς μεγάλωνα, τα λευκά αγόρια ήταν τα φιλαράκια μου. Έτρωγα μαζί τους, έπαιζα μαζί τους και κοιμόμουν στα σπίτια τους. Οι μητέρες τους μου έδιναν μπισκότα και καθόμουν στα τραπέζια τους. Κανείς δεν μου έμαθε ποτέ ότι οι λευκοί ήταν ανώτεροι από εμένα“.

Πηγή εικόνων κεντρικής φωτογραφίας: Wikipedia