Η πυρκαγιά σε τουριστικό μπαρ το 1972. Τριάντα τρεις Σκανδιναβοί έχασαν τη ζωή τους Οι ευθύνες της ΔΕΗ και της Πυροσβεστικής που αλληλοκατηγορούνταν στο δικαστήριο

Στις 22 Σεπτεμβρίου 1972, το  νυχτερινό κέντρο διασκέδασης της Ρόδου “Οscar”, τυλίχτηκε στις φλόγες.

Εκείνη την ώρα διασκέδαζαν νεαροί τουρίστες κυρίως από τη Σουηδία και τη Δανία. Ένας σπινθήρας από τον ηλεκτρικό πίνακα, προκάλεσε την πυρκαγιά, που προκάλεσε δεκάδες θύματα και μία από τις χειρότερες τραγωδίες σε κέντρο διασκέδασης στην Ελλάδα. 

Ο μοιραίος απολογισμός της πυρκαγιάς έφτασε τους 33 νεκρούς. Κάποιοι πέθαναν από τις αναθυμιάσεις των καπνών, ενώ άλλοι κάηκαν ζωντανοί. Για το δυστύχημα κατηγορήθηκαν οι υπεύθυνοι του μπαρ, ενώ στο στόχαστρο βρέθηκε η Πυροσβεστική και η ΔΕΗ. Το δικαστήριο έστειλε στη φυλακή τους ιδιοκτήτες του “Oscar” και τους επέβαλλε πρόστιμο 40.000 δραχμών για κάθε νεκρό.

Η νύχτα της πυρκαγιάς

Παρασκευή 22 Σεπτεμβρίου 1972. Η ώρα είχε περάσει 10, το μπαρ ήταν ασφυκτικά γεμάτο, όταν ξαφνικά βυθίστηκε στο σκοτάδι. Κανένας δεν φάνηκε να θορυβήθηκε. Οι θαμώνες, κυρίως Σκανδιναβοί τουρίστες, δεν είχαν κάποιον ιδιαίτερο λόγο να ανησυχήσουν, ενώ οι ιδιοκτήτες και οι υπάλληλοι του “Οscar” ήταν συνηθισμένοι στις απροειδοποίητες διακοπές ρεύματος. Όπως δήλωσε ο μουσικός του μαγαζιού, “μετά την τοποθέτηση κλιματιστικού στο Όσκαρ, οι γραμμές του ηλεκτρικού είχαν υπερφορτωθεί με αποτέλεσμα να καίγονται συχνά οι ασφάλειες“.

Λίγη ώρα αργότερα, άρχισε να ανεβαίνει καπνός από το ισόγειο, όπου βρισκόταν ο ηλεκτρικός πίνακας.

Μέσα σε επτά λεπτά, το μπαρ τυλίχτηκε στις φλόγες. Οι νεαροί θαμώνες προσπάθησαν να φύγουν από το μπαρ, φωνάζοντας και σπρώχνοντας. Κάτω από το σκοτάδι η προσπάθειά τους ήταν στην τύχη.

Αυτή αποφάσισε ποιοι θα ζήσουν και ποιοι θα πεθάνουν. Δεκαοκτώ κατάφεραν να σωθούν πηδώντας από τα παράθυρα. Ένας σουηδός αστυνομικός, εκπαιδευμένος για ακραίες καταστάσεις, άρπαξε το αρμόνιο από την ορχήστρα, το πέταξε στο παράθυρο που έσπασε και βρήκε δρόμο διαφυγής. Γλίτωσε ελαφρώς τραυματισμένος.

Οι υπόλοιποι έχασαν τη ζωή τους από τις αναθυμιάσεις, ενώ αρκετοί απανθρακώθηκαν στην προσπάθειά τους να βρουν μια έξοδο. Τα ανθρώπινα μέλη που βρέθηκαν τις επόμενες μέρες στο μπαρ επιβεβαίωσαν τον μαρτυρικό θάνατο των τουριστών. Ο συνολικός αριθμός των νεκρών έφτασε τα 31 άτομα.

Η επόμενη μέρα 

Οι συγγενείς των θυμάτων κατέφτασαν τις επόμενες μέρες από τη Σκανδιναβία, για το ψυχοφθόρο έργο της αναγνώρισης. Την υπόθεση ανέλαβε πενταμελής ομάδα Σουηδών και Ελλήνων που συστάθηκε την επομένη της τραγωδίας. Αναγνωρίστηκαν επιτυχώς 23 από τα 29 απανθρακωμένα σώματα. Τα 17 ανήκαν σε Σουηδούς τουρίστες και τα έξι σε Δανούς.

Ο εισαγγελέας Δ. Παΐζής απήγγειλε κατηγορίες στον 35χρονο συνιδιοκτήτη και υπεύθυνο του μπαρ και στον 42χρονο Γ. Μ, ο οποίος είχε επιμεληθεί την ηλεκτρολογική εγκατάσταση.

Κατά την απολογία τους στον ανακριτή έριξαν την περισσότερη ευθύνη στην Πυροσβεστική που, αν και έφτασε εγκαίρως στο σημείο, περίμενε το συνεργείο της ΔΕΗ για να επέμβει, φοβούμενοι τον κίνδυνο ηλεκτροπληξίας. Ορισμένοι υπάλληλοι του μπαρ κατηγόρησαν την Πυροσβεστική ότι κατέφτασε χωρίς τον απαραίτητο εξοπλισμό, ενώ δεν αναζήτησαν την έξοδο κινδύνου.

Διαβάστε ακόμα: Η πυρκαγιά στο θέατρο της Καρέζη λίγο πριν πεθάνει. Μαζεύτηκαν όλοι οι τεχνικοί του θεάτρου και έκαναν το ακατόρθωτο. Για χάρη της το επισκεύασαν σε 11 μέρες, ενώ χρειάζονταν μήνες!

Με τη σειρά της η Πυροσβεστική απάντησε πως το κλιμάκιο δεν είχε τις κατάλληλες στολές από αμίαντο καθώς ειδοποιήθηκαν για “μικρής έντασης πυρκαγιά”. Πρόσθεσε, ακόμη, πως οι εξοχές της μαρκίζας στον πρώτο όροφο που βρισκόταν το μπαρ δεν μπορούσαν να υποστηρίξουν τις κλίμακες, ενώ η έξοδος κινδύνου ήταν κλειδωμένη.

Η απάντηση της ΔΕΗ

Η ΔΕΗ υποστήριξε ότι έφτασε εγκαίρως στο μπαρ για να διακόψει το ρεύμα. Ωστόσο, τόνισε πως η Πυροσβεστική θα μπορούσε να επέμβει, καθώς “η γραμμή παροχής της ΔΕΗ με επενδεδυμένο μονωτικό καλώδιο και στεγανά όργανα μετρήσεως και ελέγχου ενεργείας τοποθετείται, κατά κανόνα στο ύπαιθρο“. Επομένως, δεν υπήρχε κίνδυνος ηλεκτροπληξίας.

Στην επίσημη ανακοίνωσή της δήλωσε ακόμη πως η εσωτερική εγκατάσταση του κέντρου δεν πληρούσε τους κανονισμούς ασφαλείας. Μάλιστα, αποκάλυψε πως δυο ημέρες νωρίτερα από την τραγωδία, οι ιδιοκτήτες είχαν ζητήσει την αύξηση της ισχύος του ρεύματος, παρουσιάζοντας ελλιπή στοιχεία. Η τοποθέτηση κλιματιστικού επιβάρυνε την κατάσταση, με αποτέλεσμα συχνά βραχυκυκλώματα. Το 1972 ελάχιστα μαγαζιά είχαν κλιματιστικό και η ΔΕΗ δεν μπορούσε να υποστηρίξει αυξημένη ζήτηση στα νησιά.

Εκτός των άλλων, το μαγαζί ήταν γεμάτο με εύφλεκτα υλικά. Οι ταπετσαρίες που κοσμούσαν τους τοίχους, τα έπιπλα από μπαμπού, καθώς και το βαρέλι πετρελαίου που βρισκόταν στην ταράτσα, έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην ταχύτατη εξάπλωση της φωτιάς.

Η απόφαση του δικαστηρίου

Μία εβδομάδα μετά την τραγωδία οι δύο κατηγορούμενοι προφυλακίστηκαν.

Ορισμένοι μάρτυρες κατέθεσαν ότι, ενώ κάποιοι σερβιτόροι καλούσαν τον κόσμο να εκκενώσει το μπαρ μόλις αντιλήφθηκαν την εξάπλωση της φωτιάς, δεν έγινε η αντίστοιχη προσπάθεια από τους υπεύθυνους που ήταν παρόντες στο συμβάν.

Η περαιτέρω έρευνα έστειλε στο εδώλιο του κατηγορουμένου άλλα τέσσερα άτομα: τον συνιδιοκτήτη, δύο ηλεκτρολόγους, και τον επικεφαλής της πυροσβεστική δύναμης που βρέθηκε επιτόπου.

Τον Ιούνιο του 1974 ο ένας ηλεκτρολόγος αθωώθηκε από το Τριμελές Πλημμελειοδικείο Ρόδου. Οι υπόλοιποι καταδικάστηκαν σε ποινές φυλάκισης από 16 μήνες έως 4,5 χρόνια.

Τον Απρίλιο του 1975, εκδικάστηκε η έφεση και το Τριμελές Εφετείο Ρόδου, κήρυξε ένοχους τους υπευθύνους του μπαρ.

Ο ένας καταδικάστηκε σε περίπου τριετή φυλάκιση και ο άλλος σε εικοσιτετράμηνη.

Το δικαστήριο τους υποχρέωσε να καταβάλουν 40.000 δραχμες για κάθε νεκρό και 20.000 για κάθε τραυματισμό.

Στις 25 Σεπτεμβρίου 2016, ο Δήμος Ρόδου τοποθέτησε αναμνηστική πλάκα στην πλατεία Χαρίτου, ως φόρος τιμής στους νεκρούς του Oscar, ύστερα από έκκληση των συγγενών.

Η υπόθεση συγκλόνισε όλη την Ελλάδα, τις σκανδιναβικές χώρες που θεωρούσαν τη Ρόδο ιδανικό τόπο διακοπών και η είδηση προβλήθηκε σε όλη την Ευρώπη. Η Ελλάδα έκανε προσπάθειες να αναπτύξει τον τουρισμό και αυτή η τραγωδία έδειξε με τον χειρότερο τρόπο τις τεράστιες ανάγκες για σοβαρές υποδομές, σε όλα τα επίπεδα.

Ωστόσο το κύμα τουριστών προς τη Ρόδο συνέχισε να αυξάνεται, αποτέλεσμα των υψηλών υπηρεσιών που προσέφεραν οι ροδίτες ξενοδόχοι και οι  υπόλοιποι επιχειρηματίες, που αγνόησαν την ελληνική μιζέρια της εποχής και υπήρξαν πρωτοπόροι στην τουριστική ανάπτυξη. Άλλωστε πάνω στο δικό τους μοντέλο, βασίστηκαν οι προσπάθειες για σωστή οργάνωση του τουρισμού, σωστή φιλοξενία και προσέλκυση εύπορων επισκεπτών.

Δείτε το βίντεο με το καμένο μπαρ:

Διαβάστε ακόμα στη “ΜτΧ”: Μια γυναίκα ούρλιαξε «φωτιά» και οι θεατές ποδοπατήθηκαν στην προσπάθεια να σωθούν. H πολύνεκρη τραγωδία στον κινηματογράφο «Καλιφόρνια» του Πειραιά που συγκλόνισε την κοινωνία του ’50