Ποιο είναι το “ΒΕΛΟΣ” που δοκιμάστηκε στα κύματα του Θερμαϊκού. Το θρυλικό αντιτορπιλικό που θέλησε να ρίξει την Χούντα

Το αντιτορπιλικό “ΒΕΛΟΣ ΙΙ“, που έγινε σύμβολο του αντιδικτατορικού αγώνα και του “Κινήματος του Ναυτικού” κατά της χούντας, δοκιμάστηκε το Νοέμβριο του 2023 στη Νέα Παραλία της Θεσσαλονίκης.  

Λόγω του υψηλού κυματισμού που προκάλεσαν οι ΒΔ άνεμοι στον Θερμαϊκό, το πλοίο, που σήμερα είναι επισκέψιμο ως μουσείο, προσέκρουσε στις δέστρες της προβλήτας και υπέστη μεγάλο ρήγμα στην πρύμνη. “Έβαλε” νερά και κινδύνευσε να βυθιστεί.

Ρυμουλκήθηκε εντός των εγκαταστάσεων του Οργανισμού Λιμένος Θεσσαλονίκης, στο εμπορικό τμήμα, όπου κατά κύριο λόγο ελλιμενίζονται επιβατικά πλοία και κρουαζιερόπλοια.

Εκεί αναμένεται να γίνει απάντληση των υδάτων, να καταγραφούν οι φθορές και να αποφασιστούν τι επισκευές θα χρειαστούν. Το “ΒΕΛΟΣ ΙΙ” είναι πλωτό μουσείο και παρουσιάζει τη συμβολή του Πολεμικού Ναυτικού στην αποκατάσταση της Δημοκρατίας.

Η προηγούμενη θαλασσοταραχή που “τραυμάτισε” το πλοίο

Δεν είναι, πάντως, η πρώτη φορά που το “ΒΕΛΟΣ ΙΙ” κινδύνευσε λόγω των έντονων καιρικών φαινομένων στη Θεσσαλονίκη.  Στα τέλη Μαρτίου του 2023, ισχυρής έντασης άνεμοι προκάλεσαν το σπάσιμο των κάβων των προστατευτικών μπαλονιών του πλοίου, με αποτέλεσμα να χτυπήσει πάνω στον ντόκο.

Το πλοίο συγκρατήθηκε από δύο ρυμουλκά που έπλευσαν στο σημείο. Παρ’ όλ’ αυτά, προκλήθηκε και τότε ρηγμάτωση στην πρύμνη του, η οποία, σύμφωνα με τον υφυπουργό Εθνικής Άμυνας, Νίκο Χαρδαλιά, “ήταν ήσσονος σημασίας και ουδεμία επίδραση επέφερε στην ευστάθεια και αντοχή του σκάφους. Αντιμετωπίστηκε άμεσα μέσω της αντικατάστασης του βλαπτομένου τμήματος του ελάσματος με έτερο, αποκαθιστώντας πλήρως την στεγανότητα“.

Ωστόσο, τα ερωτήματα για την καταλληλόλητα του σημείου, στο οποίο το ιστορικό πλοίο είναι αγκυροβολημένο από το 2019, εξακολουθούν να υπάρχουν.

Η ιστορία του “ΒΕΛΟΣ ΙΙ”

Το αντιτορπιλικό “ΒΕΛΟΣ D-16” (πρώην “USS CHARRETTE DD 581“) ναυπηγήθηκε στην Βοστώνη των ΗΠΑ, κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και καθελκύστηκε στις 3 Ιουνίου 1942. Πήρε μέρος στις επιχειρήσεις του Αμερικάνικου Ναυτικού εναντίον των Ιαπώνων στον Ειρηνικό Ωκεανό, κυρίως ως πλοίο υποστηρίξεως αεροπλανοφόρων και του απονεμήθηκαν 13 σταυροί μάχης και άλλα παράσημα.

Το 1958, αφού εκσυγχρονίστηκε σε ναυπηγεία της Καλιφόρνιας, παραχωρήθηκε στο τότε Ελληνικό Βασιλικό Ναυτικό. Στις 16 Ιουνίου 1959, υψώθηκε στο “ΒΕΛΟΣ II” η ελληνική σημαία. Κατέπλευσε στην Ελλάδα και αφού εντάχθηκε στο Αρχηγείο Στόλου, συμμετείχε στις εθνικές και διασυμμαχικές ασκήσεις.

Στις 26 Φεβρουαρίου 1991, το αντιτορπιλικό παροπλίστηκε, έχοντας διανύσει συνολικά 362.662 ναυτικά μίλια. Το 1994, με απόφαση του ΥΕΘΑ/ΓΕΒ, χαρακτηρίστηκε ως “Μουσείο Αντιδικτατορικού Αγώνα “Α/Τ ΒΕΛΟΣ”” και αγκυροβόλησε στον Πόρο.

Κατόπιν, μεταφέρθηκε στη ναυτική βάση της Σαλαμίνας, όπου επισκευάστηκε και μετατράπηκε σε πλωτό μουσείο. Από τον Ιούνιο του 2002 έως το το Σεπτέμβριο του 2019, όταν μεταφέρθηκε στη Θεσσαλονίκη, δεχόταν επισκέπτες στο Πάρκο Ναυτικής Παράδοσης στο Παλαιό Φάληρο.

Η ανταρσία που έγραψε ιστορία

Στις 25 Μαΐου 1973, το αντιτορπιλικό “ΒΕΛΟΣ ΙΙ” αποχώρησε από άσκηση του ΝΑΤΟ στα ανοικτά της Σαρδηνίας και αγκυροβόλησε στο Φιουμιτσίνο της Ιταλίας, αρνούμενο να επιστρέψει στην Ελλάδα. Κυβερνήτης του πλοίου ήταν ο Νίκος Παππάς, ο οποίος, μαζί με το πλήρωμά του, ζήτησε πολιτικό άσυλο από την ιταλική κυβέρνηση

Η ανταρσία του “ΒΕΛΟΣ ΙΙ” ήταν η τελευταία και πιο ηχηρή του λεγόμενου “Κινήματος του Ναυτικού”, το οποίο είχε στόχο την ανατροπή της Χούντας των Συνταγματαρχών. Τα αρχικά σχέδια περιελάμβαναν την απαγωγή ή ακόμα και την δολοφονία του Γεώργιου Παπαδόπουλου.

Ωστόσο, διέρρευσαν και οι Απριλιανοί πήραν τα μέτρα τους. Συνέλαβαν και βασάνισαν μέλη του Κινήματος, με πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα τον ταγματάρχη Σπύρο Μουστακλή, ο οποίος έμεινε ανάπηρος από τα βασανιστήρια των ΕΣΑτζήδων.

Ο  κυβερνήτης του “ΒΕΛΟΣ ΙΙ“, Νίκος Παππάς είχε πει στη “Μηχανή του Χρόνου“: “Η ιδέα ότι το Ναυτικό μπορεί όχι μόνο να ραγίσει τη δικτατορία, αλλά και να την γκρεμίσει, είχε μπει μέσα στην ψυχή μου».

Διαβάστε αναλυτικά και δείτε σχετικό βίντεο από την εκπομπή της “ΜτΧ” για την ανταρσία του αντιτορπιλικού “ΒΕΛΟΣ ΙΙ” στον ακόλουθο σύνδεσμο:

Το σχέδιο απαγωγής του δικτάτορα Παπαδόπουλου από αξιωματικούς του ναυτικού. Η προδοσία του κινήματος και η διαφυγή του αντιτορπιλικού ΒΕΛΟΣ στην Ιταλία (βίντεο)

Με πληροφορίες από: ΑΠΕ-ΜΠΕ και velos.hellenicnavy.gr

Πηγή κεντρικής φωτογραφίας: ΑΠΕ-ΜΠΕ/ΑΧΙΛΛΕΑΣ ΧΗΡΑΣ