Η πρώτη ταινία παγκοσμίως που γυρίστηκε «μονοπλάνο», ήταν του Χίτσκοκ. Πως το κατάφερε μια κι έξω

Το 1948 ο μετρ του τρόμου Αλφρεντ Χίτσκοκ βάλθηκε να κάνει ένα πείραμα που θα έμενε στην ιστορία και θα ενέπνεε ως σήμερα τους σύγχρονους κινηματογραφιστές: να γυρίσει μια ολόκληρη ταινία σε μονοπλάνο, δηλαδή σε πραγματικό χρόνο.

Το επίτευγμα ήταν σημαντικό καθώς γυρίστηκε, δίχως να κάνει ούτε ένα cut (κόψιμο). Η ταινία ήταν το «Rope» με ελληνική μετάφραση «η θηλιά» ή ο «βρόγχος».

Έτσι κι αλλιώς το κείμενο είναι βασισμένο σε ένα θεατρικό έργο του Πάτρικ Χάμιλτον γραμμένο από τη δεκαετία του 20.

Τα νέγκατιφ των δέκα λεπτών

Ο Χίτσκοκ θέλησε να κάνει αυτό το πείραμα, αλλά σκόνταφτε στο δεκάλεπτο. Οι μπομπίνες τότε του αρνητικού (negatif), του άγραφου φιλμ, ήταν διάρκειας δέκα λεπτών. Δεν υπήρχαν μεγαλύτερα.

Συνεπώς για να επιτευχθεί το γύρισμα έπρεπε, εντέχνως, κάθε δέκα λεπτά να σταματά, διότι τέλειωνε το φιλμ στη μηχανή λήψης και έπρεπε να βάλουν καινούργιο.

Και τα “κοψίματα” κατόρθωσε με μαθηματική ακρίβεια να τα κάνει συνήθως πίσω από πλάτες και μαύρα σακάκια, ή στο μαύρο καπάκι ενός μπαούλου, ή όταν εστίαζε σε αντικείμενα του σκηνικού.

Υπήρξε τέτοια τερατώδης οργάνωση από πριν, που και τα ίδια ακόμη τα σκηνικά μετακινούνταν τοποθετημένα επάνω σε ρόδες, ώστε η κάμερα να περνά με ευελιξία ανάμεσά τους και να παρακολουθεί αδιάκοπα τη δράση των ηρώων.

Όλο το συνεργείο ακολουθούσε τα «τόξα» της κάμερας ώστε εκείνη να μην σκαλώνει πουθενά, τα μικρόφωνα να βρίσκονται πάντα στη σωστή θέση ανάλογα με τη δράση και τις ατάκες και οι ηθοποιοί εκτελούσαν γεωμετρημένες από πριν κινήσεις στο σκηνικό.

Και το πείραμα πέτυχε. Το πρώτο φιλμ – μονοπλάνο στην ιστορία του παγκόσμιου κινηματογράφου είχε γεννηθεί.

Κριτικοί της εποχής χαρακτήρισαν την ταινία ως «ένα από τα πιο ενδιαφέροντα πειράματα που έγιναν στην ιστορία», ενώ σύγχρονοι μελετητές του κινηματογράφου τη χαρακτήρισαν τόλμημα, τόσο για την τεχνική της, όσο και για το θέμα της, καθώς θίγει έμμεσα και το ζήτημα της ομοφυλοφιλίας.

Η έμπνευση για το πρωτότυπο θεατρικό κείμενο του Χάμιλτον προήλθε από το πραγματικό και τραγικό γεγονός της δολοφονίας ενός 14χρονου μαθητή από δύο φοιτητές.

Ο «βρόγχος» είναι η πρώτη έγχρωμη ταινία του Αλφρεντ Χίτσκοκ με τους Τζον Νταλ και Φάρλει Γκρέιτζερ στους ρόλους δύο φοιτητών που δολοφονούν έναν συμφοιτητή τους για να αποδείξουν απλώς, ότι μπορούν να το κάνουν.

Στη συνέχεια κρύβουν το πτώμα σε ένα μπαούλο στη μέση τού σαλονιού και καλούν κόσμο με το πτώμα ανάμεσά τους.

Το καστ συμπληρώνει η παλιά καραβάνα του Χόλυγουντ Τζέιμς Στιούαρτ στο ρόλο του καθηγητή, που εμβρόντητος αντιλαμβάνεται τι έχει συμβεί με τον «εξαφανισμένο» φοιτητή του.

Να υπενθυμίσουμε ότι ο Τζέιμς Στιούαρτ έχει ήδη εμφανιστεί στην ξεχωριστή ταινία του Φρανκ Κάπρα «It’s a Wonderful Life» ενώ η συνεργασία του με τον Χίτσκοκ ξεκινά από αυτήν την ταινία.

Στη συνέχεια θα μας δώσουν στη δεκαετία του 50 αξέχαστες ταινίες όπως το «Σιωπηλός μάρτυς» (Rear Window) του 1954, το «Ο άνθρωπος που γνώριζε πολλά» (The Man Who Knew Too Much) το 1956 και βέβαια τον εμβληματικό «Δεσμώτης του Ιλίγγου» (Vertigo) του 1958.

Να συμπληρώσουμε, τέλος, πως γύρω και έξω από το σκηνικό τής ταινίας κατασκευάστηκε το μεγαλύτερο ως τότε κυκλικό πανόραμα – ώστε να δίνει την εντύπωση, μέσω των παραθύρων, ότι το διαμέρισμα βρίσκεται ψηλά. Στο πανόραμα διακρίνονται κτήρια όπως Εμπάιρ Στέιτ Μπίλντινγκ καθώς και το κτίριο Κράισλερ.

Η τεχνική του μονοπλάνου έκτοτε έχει εμπνεύσει πολλούς σύγχρονους κινηματογραφιστές που με τη σειρά τους επανέλαβαν το εγχείρημα, όπως ο Μισέλ Μέιλι με το «Ερμιτάζ» το 2019 αλλά και ο Σαμ Μέντες με το «1917».

Η σύγχρονη ψηφιακή τεχνολογία με τα επιτεύγματά της αφήνει μεγάλα περιθώρια για να επαναληφθεί το επίτευγμα του Χίτσκοκ. Ενός Χίτσκοκ που κατάφερε το ακατόρθωτο με τα φιλμ τής εποχής, τις δεκάλεπτες μπομπίνες νεγκατιφ και τη δαιμόνια εφευρετικότητά του.

Παρακάτω μπορείτε να δείτε μια σκηνή από την ταινία Rope του 1948, του Αλφρεντ Χίτσκοκ: