Η πρώτη ιατρική εγκυκλοπαίδεια ήταν δημιούργημα ενός μουσουλμάνου γιατρού που θεωρήθηκε ο “πατέρας της χειρουργικής”. Περιέγραφε συμπτώματα και θεραπείες για τουλάχιστον 300 ασθένειες (βίντεο)

Η χρονική περίοδος από τον 8^ο μέχρι τον 13^ο αιώνα μ.Χ. έχει χαρακτηριστεί ιστορικά ως η «χρυσή εποχή του Ισλάμ».

Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου πολλοί  λόγιοι του ισλαμικού κράτους συνέβαλαν σε μεγάλο βαθμό στην ανθρώπινη γνώση, την φιλοσοφία, τα μαθηματικά και την αστρονομία.

Το 936 μ.Χ., ήταν η χρονιά που το χαλιφάτο της Κόρδοβα ευημερούσε.

Εκεί,  στην πόλη Έλ-Ζάχρα, γεννήθηκε ο Αμπολ-Κάσιμ Άλ Ζαχράουι. Υπηρέτησε πάνω από 50 χρόνια ως γιατρός της αυλής του δεύτερου χαλίφη της Κόρδοβας. Σύντομα αναγνωρίστηκε ως ιατρική ιδιοφυΐα και έγινε γνωστός για την φιλευσπλαχνία του. Εξέταζε ασθενείς δίνοντας σημασία αποκλειστικά στο πρόβλημα υγείας και όχι στο οικονομικό όφελος.

Καθημερινά κατέγραφε με λεπτομέρεια τα συμπτώματα όλων των ασθενών του. Έτσι σε βάθος χρόνου κατάφερε να δημιουργήσει έναν πολύτιμο οδηγό ιατρικής με την ονομασία «Al-Tasrif li man ajaz an-il-talif» που σε ελεύθερη μετάφραση σημαίνει «Ένα βοήθημα για όσους δεν μπορούν να διαβάζουν μεγάλα βιβλία». Ουσιαστικά ήταν η πρώτη ιατρική εγκυκλοπαίδεια.  Αναγνωρίστηκε ως ένα από τα σημαντικότερα έργα στην ιστορία της ιατρικής και έγινε πρότυπο αναφοράς στην ισλαμική και ευρωπαϊκή ιατρική για πάνω από μισό αιώνα.

Η εγκυκλοπαίδεια του Ζαχράουι ολοκληρώθηκε το 1000 μ.Χ. και χωρίστηκε σε 30 τόμους. Καθένας από αυτούς ασχολoύνταν με μια διαφορετική πτυχή της ιατρικής, καθώς περιέγραφε συμπτώματα και θεραπείες για τουλάχιστον 300 ασθένειες.

Ένα άλλο κομμάτι στο οποίο έδινε μεγάλη βαρύτητα ήταν η σωστή διάγνωση. Συμβούλευε τον κάθε επιστήμονα να βασίζεται κυρίως στις δικές του παρατηρήσεις ακούγοντας με προσοχή τα συμπτώματα του κάθε ασθενούς. Ήταν ο πρώτος που έκανε εκτενή αναφορά στην σωστή διατροφή και την σημασία της στην καλή υγεία. Θεωρούσε μάλιστα ότι πολλές τροφές έχουν θεραπευτικές ιδιότητες.

Ο 30^ος τόμος θεωρείται ότι έχει ασκήσει τη μεγαλύτερη επιρροή στον τομέα της χειρουργικής και αυτό οφείλεται στο έργο του Ζαχράουι που έχει μείνει στην ιστορία ως ο «πατέρας της χειρουργικής». Αναλύει την διαδικασία των επεμβάσεων και απεικονίζει πάνω από 200 περιστατικά, που θεωρούνται οι πρώτες δημοσιευμένες εικόνες στην ιστορία της χειρουργικής, καθώς και μια σειρά από δικές του καινοτομίες που χρησιμοποιούσε στα χειρουργεία του.

Λέγεται ότι ήταν ο πρώτος χειρουργός που χρησιμοποίησε για ράμματα έντερα γάτας, όπως επίσης καθιέρωσε και την χρήση μελανιού για την επισήμανση του «τομέα» που επρόκειτο να χειρουργήσει.

Μερικές από τις τεχνικές του Αλ Ζαχράουι εξακολουθούν να χρησιμοποιούνται ακόμα και σήμερα ή χρησιμοποιήθηκαν για πολλά χρόνια μέχρι που εξέλιξη της ιατρικής τις αντικατέστησε. Αυτό αποτελεί την μεγαλύτερη απόδειξη για την ιδιοφυΐα του και την κληρονομιά που άφησε στο πέρασμα των αιώνων.

Διευκρίνιση για το όνομα : Στη σύγχρονη εποχή το όνομα Άλ Ζαχράουι έχει ταυτιστεί με τον πιστό ακόλουθο του Μπιν Λάντεν που συμπτωματικά ήταν και αυτός γιατρός, αλλά δεν τον συνδέει καμία συγγένεια με τον “πατέρα της χειρουργικής”.

Παρακολουθήστε το αφιέρωμα στη ζωή και το έργο του Άλ Ζαχράουι

Πηγή: islamicmedicine.org

Διαβάστε  στη “ΜτΧ”: Χειρουργική: Η επιστήμη που γεννήθηκε με πειράματα στα πεδία των μαχών. Οργανώθηκε από τους Ρωμαίους, εξελίχθηκε στην Αναγέννηση, αναδείχθηκε στους δύο Παγκόσμιους Πολέμους…