Η πρώτη γυναίκα συγγραφέας που έσπασε όλα τα ταμπού. Τα έργα της έγιναν ταινίες, δεν παντρεύτηκε ποτέ και ο θάνατός της παραμένει μυστήριο

Η συγγραφέας του κλασικού μυθιστορήματος “Περηφάνια και Προκατάληψη” ήταν μια γυναίκα που προσπάθησε να ζήσει τη ζωή της κόντρα στη συντηρητική βρετανική κοινωνία στις αρχές του 19ου αιώνα. Η πρώτη πράξη αντίστασης στα ταμπού κατά των γυναικών, ήταν ότι έγινε συγγραφέας. Η επόμενη ότι δεν παντρεύτηκε ποτέ.

Η προσωπική της διαδρομή ίσως χαρακτηρίζεται από τη φράση μια ηρωίδας της: “Μετά απ’ όλα αυτά, δηλώνω ότι δεν υπάρχει μεγαλύτερη απόλαυση από το διάβασμα”.

Το μυστήριο του θανάτου της

Η Ώστεν συνέχισε να γράφει έως το τέλος της ζωής της παρά τα θέματα υγείας που αντιμετώπιζε.

Πέθανε στα 42 της χρόνια από κάποια ανεξιχνίαστη ασθένεια. Πιθανολογείτε ότι υπέφερε από τη νόσο του Άντισον ή από καρκίνο.

To 2017 η Βρετανική βιβλιοθήκη παρουσίασε την πιθανότητα να δηλητηριάστηκε από αρσενικό. Η εκδοχή αυτή πυροδότησε διάφορα σενάρια. Η συγγραφέας Λίντσεϊ Άσφορντ έγραψε ότι θα μπορούσε να έχει δηλητηριαστεί από κάποιο φάρμακο που περιείχε την συγκεκριμένη ουσία.

Άλλοι μελετητές όπως η καθηγήτρια Τζάνετ Τόντ, θεωρούν μάλλον απίθανο να δηλητηριάστηκε επίτηδες.

Μεταφορές στη μικρή και τη μεγάλη οθόνη

Η Ώστεν έχει πετύχει κάτι σπάνιο και εξαιρετικό. Οι θαυμαστές της συνεχίζουν να αυξάνονται σταθερά, 200 χρόνια μετά το θάνατό της ενώ τα μυθιστορήματά της έχουν μεταφερθεί στη μεγάλη αλλά και στη μικρή οθόνη.

Το γνωστό “Περηφάνεια και Προκατάληψη” έγινε σειρά στο BBC (1995) και απογείωσε την καριέρα του νεαρού τότε Κόλιν Φέρθ, ενώ αργότερα γυρίστηκε σε ταινία με την Κίρα Νάιτλι και τον Μάθιου Μακφάντιεν (2005).

Πολυάριθμες είναι και οι ταινίες, οι σειρές και τα βιβλία που έχουν βασιστεί στο έργο της. Από «Το Ημερολόγιο της Μπρίτζετ Τζόουνς» (2001) μέχρι το «Περηφάνια και προκατάληψη και ζόμπι» (2016), η επιρροή των μυθιστορημάτων της είναι εντυπωσιακή.

Μια συγγραφέας μπροστά από την εποχή της

Η Ώστεν έζησε σε μια εποχή που η κοινωνική θέση ήταν υψίστης σημασίας. Οι γυναίκες της τάξης της σπανίως εργάζονταν και ο γάμος αποτελούσε ένα μέσο κοινωνικής αποκατάστασης, αλλά και οικονομικής ασφάλειας. Οι ανύπαντρες γυναίκες έμεναν με την οικογένεια τους και ήταν οικονομικά εξαρτημένες από εύπορους συγγενείς, αν υπήρχαν πλούσιοι συγγενείς.

Με το καυστικό στυλ που τη διέκρινε, η Ώστεν έγραφε για δυναμικές γυναίκες που διάλεγαν να παντρευτούν από έρωτα. Μέσα από τα κείμενά της ασκούσε κριτική στην αντίληψη ότι ο γάμος είναι ένα μέσο οικονομικής ασφάλεια. Τα έργα της είναι μία σπάνια ματιά στον κόσμο των σχέσεων από τη γυναικεία οπτική.

Εκ πρώτης όψεως τα μυθιστορήματα της περιγράφουν ασήμαντα καθημερινά γεγονότα μιας ήσυχης ζωής σαν αυτή που έζησε η Ώστεν. Στην πραγματικότητα όμως, περιγράφουν τη λειτουργία και τη δομή της αγγλικής κοινωνίας στις αρχές του 19ου αιώνα.

Τα πρώτα χρόνια

Γεννήθηκε στις 16 Δεκεμβρίου του 1775 σε μια μεσοαστή οικογένεια, στο Στήβεντον στην Αγγλία. Είχε επτά αδέρφια, εκ των οποίων μόνο μία αδερφή, την Κασσάνδρα, με την οποία είχαν πολύ κοντινή σχέση. Έμειναν μαζί έως τον θάνατό της τον Ιούλιο του 1817.

Η Ώστεν ζούσε μια ήσυχη ζωή με την οικογένειά της, αγαπούσε την εξοχή και δυσανασχέτησε έντονα όταν μετακόμισαν στο Μπαθ και αργότερα το Σαουθάμπτον.

Έγραφε από πολύ μικρή αλλά δεν δημοσίευσε τίποτα έως τα 36 της χρόνια. Όλα τα έργα της εκδόθηκαν ανώνυμα όπως συνέβαινε συχνά την εποχή εκείνη με τις γυναίκες συγγραφείς.

Η οικογένεια της  στήριζε έμπρακτα την αγάπη της Ώστεν για τη συγγραφή. Το 1797 ο πατέρας της προσπάθησε να εκδώσει ένα από τα μυθιστορήματά της, αλλά απορρίφθηκε από τον εκδοτικό οίκο.

Λίγα χρόνια μετά ο αδερφός της Χένρι ήρθε σε επαφή με εκδοτικούς οίκους και το 1811 εκδόθηκε το πρώτο της βιβλίο “Λογική κι Ευαισθησία” με δικά της έξοδα. Το μυθιστόρημα απέσπασε πολύ καλές κριτικές και αγαπήθηκε από το κοινό.

Ακολούθησε το γνωστό “Περηφάνεια και Προκατάληψη” (1813) που έγινε αμέσως επιτυχία. Το βιβλίο ήταν υπογεγραμμένο “από τον συγγραφέα του Λογική κι Ευαισθησία”.

Στη διάρκεια της ζωής της η Ώστεν δημοσίευσε άλλα δύο μυθιστορήματα: το “Μάνσφιλντ Παρκ “(1814) και “Έμμα” (1815).

Μετά το θάνατό της ο Χένρι ανέλαβε την έκδοση άλλων δύο βιβλίων της, “Το Αββαείο του Νόρθανγκερ” (1817) και “Πειθώ” (1817). Στην έκδοση αυτή με ένα βιογραφικό σημείωμα ο αδερφός της αποκάλυψε στο κοινό την ταυτότητα της συγγραφέως.

Η προσωπική της ζωή

Η προσωπική ζωή της συγγραφέως έχει απασχολήσει κατά καιρούς την κοινή γνώμη.

Το ενδιαφέρον των αναγνωστών της για περισσότερες λεπτομέρειες πηγάζει ίσως από τη ρομαντική φύση των μυθιστορημάτων της. Η εικόνα που επικράτησε για την Ώστεν είναι αυτή μιας ανύπαντρης γυναίκας που προτίμησε μια ήσυχη ζωή. Η αλήθεια όμως είναι μάλλον διαφορετική. Σύμφωνα με βιογράφους η Τζέιν Ώστεν δεν ήταν μια γεροντοκόρη όπως συχνά την παρουσιάζουν.

Μετά το θάνατό της Τζέιν, η αδερφή της κατέστρεψε πολλά από τα γράμματα της ώστε να προστατεύσει την ιδιωτική της ζωή.

Από εκείνα που διασώθηκαν φαίνεται ο έρωτας της Ώστεν με τον Ιρλανδό Τομ Λεφρόι. Το ειδύλλιο τελικά δεν προχώρησε σε γάμο κι ο Λεφρόι γύρισε στην Ιρλανδία όπου αργότερα έγινε πολιτικός και δικαστής στο Ανώτατο Δικαστήριο.

Η σχέση της Ώστεν με τον Λεφρόι ενέπνευσε τη δημιουργία της ταινίας “Ερωτευμένη Τζέιν” (2007), με την Αν Χάθαγουεϊ στο ρόλο της γνωστής συγγραφέως και τον Τζέιμς ΜακΑβόι στο ρόλο του νεαρού δικηγόρου. Η ταινία παρουσιάζει μια διαφορετική πτυχή της Ώστεν, παρόμοια με τους γυναικείους χαρακτήρες και τις ρομαντικές ιστορίες για τις οποίες έγραφε.

Η Ώστεν όμως σε αντίθεση με πολλές από τις ηρωίδες των μυθιστορημάτων της δεν παντρεύτηκε ποτέ.

Στα 27 της χρόνια, ένας εύπορος οικογενειακός φίλος, ο Χάρις Μπιγκ Γουίδερ της έκανε πρόταση γάμου. Αυτός ο γάμος θα της εξασφάλιζε μια άνετη ζωή. Η Ώστεν δέχτηκε αλλά έμεινε ξάγρυπνη όλη τη νύχτα. Την επόμενη μέρα το πρωί άλλαξε γνώμη και τελικά απέρριψε την πρότασή του. Τα σχόλια που ακολούθησαν δεν άλλαξαν την απόφασή της. Γνώριζε ότι δεν θα ήταν ευτυχισμένη παρά μόνο αν παντρευόταν από έρωτα.

Η Ώστεν έζησε τη ζωή της όπως εκείνη επέλεξε, αφοσιωμένη στη μεγάλη της αγάπη, τη συγγραφή.

Διαβάστε στη “ΜτΧ”: Η συγγραφέας του βιβλίου «Ανεμοδαρμένα Ύψη», πέθανε 30 χρόνων και έγραψε μόνο ένα έργο. Ήταν σκληρή κοπέλα, που έχασε νωρίς δύο αδελφές και έλεγαν ότι είχε ερωτικό δεσμό με τον αδερφό της