Η πρώτη γυναίκα εθνοφρουρός του Νάσερ ήταν Ελληνίδα. Φωτογραφήθηκε ως το πρότυπο της “Νέας Αιγυπτίας” και είδε την χώρα ν’ αλλάζει

Τον Ιούλιο του 1954 ο βασιλιάς Φαρούκ της Αιγύπτου ανατράπηκε με πραξικόπημα και λίγο καιρό μετά την εξουσία ανέλαβε ο συνταγματάρχης Γκαμάλ Άμπντελ Νάσερ. 

Ο Νάσερ οργάνωσε για πρώτη φορά εθνοφρουρά με τη συμμετοχή γυναικών. Σε όλα τα περιοδικά και τις εφημερίδες της εποχής, ξεχώρισε η εμβληματική φωτογραφία μιας νέας γυναίκας, σε στάση προσοχής, με το όπλο παρά πόδα, με σκοπό να λειτουργήσει ως πρότυπο της «νέας Αιγυπτίας».

Ο νέος ηγέτης της Αιγύπτου ήταν μια αμφιλεγόμενη προσωπικότητα. Στην Ελλάδα  θυμόμαστε τον Νάσερ κυρίως για δύο λόγους. Για την κρίση στο Σουέζ, όταν εθνικοποίησε αιφνίδια τη διώρυγα που τότε λειτουργούσε υπό βρετανικά και γαλλικά συμφέροντα.

Και για τον μαρασμό της ελληνικής παροικίας της Αιγύπτου λόγω των πολιτικών σοσιαλιστικού τύπου που εφάρμοσε. Μια από τις καινοτομίες του ήταν η συμμετοχή γυναικών στην εθνοφρουρά.

Μια φωτογραφία κυριάρχησε τότε σε όλα τα πρωτοσέλιδα και έκανε το γύρο της Αιγύπτου. Ήταν η φωτογραφία μιας νέας κοπέλας σε στάση προσοχής, με τη στολή της Εθνοφρουράς του Νάσερ και το όπλο παραπόδα. Αντιπροσώπευε το πρότυπο της “Νέας Αιγύπτιας”, νέα, όμορφη, δυνατή, χωρίς μαντίλα και φυσικά πιστή στο καθεστώς.

Ποια ήταν η γυναίκα της φωτογραφίας

Το 1930 στο κοσμοπολίτικο Πορτ Σάιντ, δίπλα στη διώρυγα του Σουέζ, γεννήθηκε  η Πόπη Νικάνδρου Δεληγιώργη. Και η μητέρα της είχε γεννηθεί εκεί, αλλά ο πατέρας της ήταν από το Καστελόριζο. Ήταν ανάμεσα στους πρώτους, από τους εκατοντάδες Έλληνες από τα Δωδεκάνησα που πήγαν στην Αίγυπτο για να εργαστούν για  τη διάνοιξη της διώρυγας το 1869.

Τα παιδικά της χρόνια τα έχει περιγράψει ειδυλλιακά, στην ακμάζουσα ελληνική παροικία της Αιγύπτου.  Ζούσαν μια προνομιακή ζωή, σε σχέση με τους Άραβες, τηρούσαν τα ήθη και έθιμα της “μητέρας Ελλάδας” σε ένα ιδιαίτερα αναπτυγμένο πολυπολιτισμικό περιβάλλον, ευρωπαϊκών προτύπων.

Το 1947 η Πόπη Νικάνδρου τελείωσε το σχολείο και ως άριστη μαθήτρια, προτίμησε να σπουδάσει στην Αλεξάνδρεια γιατρός.

Όνειρό της ήταν να βρει το φάρμακο κατά του καρκίνου

Το 1956, όταν ο Νάσερ έγινε πρόεδρος, θέλησε να σχηματίσει μια εθνοφρουρά. Στο πλαίσιο όμως του εκσυγχρονισμού της Αιγύπτου, ήθελε να συμμετέχουν και γυναίκες.

Απευθύνθηκε στα πανεπιστήμια όπου ως  μορφωμένες θα ήταν και πιο προοδευτικές.  Η νεαρή Πόπη, όπως έχει διηγηθεί, απευθύνθηκε στον καθηγητή της και τον ρώτησε “τι να κάνω, αγαπώ την Αίγυπτο” και εκείνος απάντησε “ρώτα την καρδιά σου Πόπη”. Έτσι ήταν από τις πρώτες που κατατάχθηκαν.

Με σύνθημα «Να ζήσει ο Γκαμάλ Άμπντελ Νάσερ», πέρασε έξι μήνες στρατιωτικής εκπαίδευσης. Εκείνη επειδή είχε ασχοληθεί με τον αθλητισμό, βγήκε πρώτη σε όλα. Βρισκόταν στο χειρουργείο, για την πρακτική της, όταν ένας γνωστός της την ενημέρωσε για τη φωτογραφία.

Την προέτρεψε να πάει στο σταθμό του Ραμλιού (η πλατεία Συντάγματος της Αιγύπτου). Εκείνη πήγε και έμεινε έκπληκτη:

«Σε όλα τα περίπτερα, cover girl πια, η αφεντιά μου, με το όπλο και να γράφει από κάτω: «Οι Αιγύπτιες στη Εθνοφρουρά». Αλλά η Αιγύπτια ήταν Ελληνίδα”, όπως περιέγραψε χαρακτηριστικά.

Όταν τελείωσε τη σχολή της, πήγε στο Παρίσι για την ειδικότητα και επέλεξε νεογνολογία. Εκεί έμαθε για την κρατικοποίηση της διώρυγας του Σουέζ. Σύμφωνα με τη διήγησή της, όταν ο Νάσερ κατασκεύασε το φράγμα του Ασουάν με τη βοήθεια Ρώσων, αποσύρθηκαν όλοι οι πλοηγοί (άγγλοι, γάλλοι, ιταλοί) και έμειναν μόνο 17 Έλληνες. Αιγύπτιοι πλοηγοί δεν υπήρχαν.

Οι Έλληνες πιλότοι απευθύνθηκαν στην τότε ελληνική κυβέρνηση. Η απάντηση ήταν ρητή. Να παραμείνουν. Η Ελλάδα το 1956 είχε μόλις δεχτεί τους Έλληνες από την Τουρκία. Δεν άντεχε άλλους 300 χιλιάδες Έλληνες της Αιγύπτου. Έτσι οι Έλληνες πιλότοι, με τη βοήθεια των Ρώσων, άρχισαν να εκπαιδεύουν τους Αιγύπτιους.

Όταν ολοκλήρωσε τις σπουδές της στο Παρίσι και επέστρεψε το 1957 στην Αίγυπτο. Το Πορτ Σάιντ, η πόλη που μεγάλωσε δεν ήταν η ίδια.  Είχε χάσει  τον κοσμοπολίτικο χαρακτήρα και είχαν απομείνει μόνο λίγοι Έλληνες και Αιγύπτιοι.

Δούλεψε ως γιατρός στην πόλη της και  το 1961 παντρεύτηκε έναν Έλληνα πλοηγό στη διώρυγα του Σουέζ και έκανε οικογένεια. Όταν μετά τις μεταρρυθμίσεις του Νάσερ η ελληνική παροικία συρρικνώθηκε, αποφάσισε να φύγει.

«Δεν μας έδιωξε ο Νάσερ, αλλά τίποτα δεν ήταν το ίδιο πια» έχει πει χαρακτηριστικά.

Η εγκατάσταση στην Ελλάδα

Το 1966 έφυγε και κείνη με την οικογένειά της για την Ελλάδα. «Όταν ήρθα στην Ελλάδα ήμουν δυστυχισμένη. Ούτε καλημέρα δεν μου έλεγαν. Δεν ένιωσα ότι γυρνούσα σπίτι μου αλλά σε μια ξένη χώρα.

“Πιο πολύ αισθανόμουν Ελληνίδα στην Αίγυπτο, παρά στην Ελλάδα”

Ξαναπήγε στο Πορτ Σάιντ ως επισκέπτρια μετά από 10 χρόνια. Η υποδοχή ήταν θερμή και συγκινητική από όσους την γνώριζαν. Η επόμενη επίσκεψη της ήταν μετά από άλλα 10 χρόνια.

Η αντιμετώπιση  δεν ήταν η ίδια, κανείς πια δεν την αναγνώριζε: “Παγωμάρα, κακία, ξανά αισθάνθηκα ξένη. Θυμήθηκα τον Καβάφη ¨αποχαιρέτα την Αλεξάνδρεια” και την αποχαιρέτησα για τα καλά”.

Η Ελληνίδα- πρότυπο της “νέας Αιγυπτίας”, δεν ξαναπήγε στην Αίγυπτο.

Στην ερώτηση αν τη βοήθησε αυτή η φωτογραφία και ποια είναι η γνώμη της για τον Νάσερ που έγινε η αιτία να εγκαταλείψει την αγαπημένη πόλη, η Πόπη Νικάνδρου απάντησε :

” Η ιατρική με βοήθησε. Καμία πικρία για τον Νάσερ, χάρηκα για τη Αίγυπτο. Βρήκε την αξιοπρέπεια της. Οι Αιγύπτιοι ήταν δούλοι στη χώρα τους. Έχω τις δύο πιο ωραίες πατρίδες του κόσμου. Την Ελλάδα και την Αίγυπτο»

Με πληροφορίες από Ιstorima

Δείτε επίσης:

Οι πλοηγοί που έγραψαν ιστορία στη διάνοιξη της διώρυγας του Σουέζ ήταν Κασιώτες. Πώς το Πορτ Σάιντ θα είχε ονομαστεί “Νέα Κάσος” 

Η πλωτή κοινωνία του Σουέζ που δημιουργήθηκε όταν 15 πλοία εγκλωβίστηκαν για οκτώ χρόνια στη διώρυγα. Πώς επιβίωσαν και οργάνωσαν μέχρι και Ολυμπιακούς Αγώνες 

Οι ύποπτοι για την καταστροφή της βιβλιοθήκης της Αλεξάνδρειας. Τα σενάρια και οι διαφωνίες των ιστορικών