Η πρώτη φορά που τανκ γκρέμισε την πύλη του Πολυτεχνείου ήταν στα Δεκεμβριανά. Η επιδρομή των Βρετανών και η εξόντωση των φοιτητών που ετοίμαζαν επίθεση στην Γενική Ασφάλεια

Στις 5 Δεκεμβρίου 1944 ξεσπούσαν τα Δεκεμβριανά στην Αθήνα. Αφορμή για τη σύγκρουση αποτέλεσε η αιματηρή κατάληξη του συλλαλητηρίου του ΕΑΜ στην Πλατεία Συντάγματος.  Η αντιπαράθεση προήλθε από το κενό εξουσίας, που δημιουργήθηκε στην Ελλάδα μετά την αποχώρηση των γερμανικών δυνάμεων κατοχής τον Οκτώβριο του ίδιου έτους. 

Όλα ξεκίνησαν στις 3 Δεκεμβρίου 1944 όταν το ΕΑΜ διοργάνωσε συλλαλητήριο διαμαρτυρίας κατά του αφοπλισμού των αντιστασιακών οργανώσεων της κατοχής, που αποφασίστηκε από τη κυβέρνηση εθνικής ενότητας υπό το Γεώργιο Παπανδρέου. Στην απόφαση αποστράτευσης του ΕΛΑΣ, αντιτάχθηκε αμέσως το ΚΚΕ και απέσυρε τους υπουργούς του από την κυβέρνηση Παπανδρέου. Σε μία επίδειξη ισχύος, το ΕΑΜ διοργάνωσε την Κυριακή 3 Δεκεμβρίου μεγάλο παναθηναϊκό συλλαλητήριο στην Πλατεία Συντάγματος. Υπολογίζεται ότι πήραν μέρος πάνω από 100.000 άνθρωποι, ενώ κάποιοι ιστορικοί τους ανεβάζουν και στις 500.000. Το συλλαλητήριο απαγορεύτηκε και οι κυβερνητικές δυνάμεις με την υποστήριξη των Βρετανών, άνοιξαν πυρ κατά του πλήθους με αποτέλεσμα 30 άνθρωποι να σκοτωθούν. Ακολούθησε νέο συλλαλητήριο την επομένη για τις κηδείες των θυμάτων. Και αυτό βάφτηκε στο αίμα.

Η έναρξη των συγκρούσεων και η άγνωστη μάχη στο Πολυτεχνείο

Στις 4 Δεκεμβρίου ξεκίνησαν οι συγκρούσεις με επιθέσεις από την πλευρά του ΕΛΑΣ κατά αστυνομικών τμημάτων και σταθμών της Χωροφυλακής σε όλη την Αθήνα, αλλά με ιδιαίτερο βάρος, στο κέντρο της πόλης.

Η βρετανική κυβέρνηση φοβούμενη ότι θα έχανε την επιρροή της στην Ελλάδα, έδωσε εντολή στα βρετανικά στρατεύματα τα οποία είχαν συμμαχήσει με τις κυβερνητικές δυνάμεις, να επιβάλλουν την τάξη με κάθε τρόπο. Χαρακτηριστικό του κλίματος που επικρατούσε εκείνη την εποχή, ήταν το απόρρητο τηλεγράφημα του Τσώρτσιλ προς τον επικεφαλής αξιωματικό του Βρετανικού στρατού Ρόναλντ Σκόμπι.

Στο συγκεκριμένο τηλεγράφημα ο πρωθυπουργός της Μεγάλης Βρετανίας, που πριν λίγους μήνες είχε υπογράψει συμφωνία με τον Στάλιν για τα Βαλκάνια, η οποία προέβλεπε ότι η Ελλάδα θα βρίσκεται κατά 90% υπό βρετανική επιρροή, διέταζε ρητά τον Βρετανικό στρατό να δράσει όπως θα δρούσε σε μια κατεχόμενη χώρα. Μια κατεχόμενη χώρα στην οποία βρίσκονταν σε εξέλιξη μια ένοπλη εξέγερση, η οποία έθιγε καίρια τα βρετανικά συμφέροντα.

Στις 5 Δεκεμβρίου ο ΕΛΑΣ έλεγχε μεγάλο μέρος του κέντρου της Αθήνας. Στην περιοχή του Πολυτεχνείου είχε οργανωθεί αμυντικά ένας λόχος φοιτητών του ΕΛΑΣ με αρχηγό τον Γρηγόρη Φαράκο, ο οποίος σπούδαζε μηχανικός. Ο συγκεκριμένος λόχος είχε λάβει εντολή από το αρχηγείο του ΕΑΜ να επιτεθεί την επόμενη μέρα στη Γενική Ασφάλεια Αθηνών, που είχε την έδρα της στην Πατησίων.

Η επιδρομή των Εγγλέζων

Το απόγευμα της 5ης Δεκεμβρίου επίλεκτα τμήματα του Βρετανικού στρατού αποτελούμενα από βρετανούς αλεξιπτωτιστές εισέβαλλαν στο Πολυτεχνείο, γαζώνοντας τους μαχητές του ΕΛΑΣ. Ένα άρμα γκρέμισε τη σιδερένια πύλη του πανεπιστημιακού ιδρύματος. Λίγο αργότερα οι Βρετανοί ήλεγχαν τον προαύλιο χώρο του κτηρίου και σκότωσαν του νεαρούς ΕΛΑΣΙΤΕΣ που προσπαθούσαν να διαφύγουν. Οι τραυματίες έμειναν στο έλεος των Εγγλέζων οι οποίοι τους εκτέλεσαν, καθώς δεν έπιασαν ούτε έναν αιχμάλωτο. Ήταν η πρώτη εμπλοκή των Βρετανών στη μάχη της Αθήνας, η οποία θα διαρκούσε 33 ολόκληρες μέρες και θα άφηνε πίσω της χιλιάδες θύματα.

Στην αρχική φωτογραφία εικονίζονται Βρετανοί στρατιώτες στο Σύνταγμα, κατά τη διάρκεια των Δεκεμβριανών. Η λήψη έγινε στην συμβολή της οδού Πανεπιστημίου με την οδό Κριεζώτου. Επιχρωματισμός Past in Color. Πηγή εικόνας Wikimediamtx Commons.

Διαβάστε στη “ΜτΧ”: Δεκεμβριανά. Πώς η ιστορική μάχη της Καισαριανής καθόρισε τον εμφύλιο της Αθήνας (βίντεο)…