Η πρώτη αλλαγή φύλου στην Ελλάδα έγινε το 1951 στο Μαιευτήριο «Αλεξάνδρα». Το κορίτσι εισήλθε ως Ζωή και εξήλθε ως Ζώης

του συνεργάτη μας και ιστορικού ερευνητή Στέφανου Μίλεση

Στις 17 Ιανουαρίου 1951 στο χειρουργείο του γυναικολογικού τμήματος του Μαιευτηρίου «Αλεξάνδρα», πραγματοποιήθηκε για πρώτη φορά στην Ελλάδα εγχείρηση αλλαγής φύλου.

Συγκεκριμένα μια γυναίκα από τα Ψαχνά Ευβοίας, εισήχθη λίγες μέρες πριν στο νοσοκομείο ως Ζωή και εξήλθε ως Ζώης! Η εγχείρηση κρατήθηκε αρχικά μυστική και οι μόνοι δημοσιογράφοι που κατάφεραν να μπουν στο νοσοκομείο για να καλύψουν το γεγονός ήταν της εφημερίδας «ΑΘΗΝΑΪΚΗ» που εισήλθαν ως φοιτητές της ιατρικής.

Η Ζωή Π. ανακάλυψε την ερωτική της επιθυμία προς το γυναικείο φύλο, όταν μικρή ακόμα ερωτεύθηκε συμμαθήτριά της. Η παράξενη συμπεριφορά δεν θα μπορούσε να μείνει κεκαλυμμένη στο μικρό επαρχιώτικο περιβάλλον όπου ζούσε.

Ήδη από τα μέσα της δεκαετίας του 1940, αμέσως μετά το τέλος του πολέμου, επιθυμούσε να προχωρήσει στο μεγάλο τόλμημα, να αλλάξει δηλαδή φύλο. Την εμπόδιζαν όμως, οι γονείς της και τα αδέλφια της.

Καθόριζαν με ποιες κοπέλες του χωριού θα κάνει παρέα, πώς θα ντυθεί και γενικά διαμόρφωναν τη συμπεριφορά της και την εξωτερική της εμφάνιση, για να αποφύγει την κοινωνική στοχοποίηση. Όταν πλέον η Ζωή έγινε είκοσι χρόνων αποφάσισε να κάνει το μεγάλο βήμα.

Όμως μια τέτοια απόφαση για τα κοινωνικά δεδομένα της εποχής, ήταν δύσκολο να κρατηθεί μυστικό.

Πολύ γρήγορα το μεγάλο γεγονός διαδόθηκε στο νοσοκομείο. Όλοι στο Μαιευτήριο Αλεξάνδρας, ιατροί και νοσηλευτικό προσωπικό ασχολούνταν συνεχώς με τον Ζώη και την αλλαγή φύλου. Σύντομα το νέο διαδόθηκε και στους άλλους ασθενείς που έσπευδαν από όλους τους ορόφους του νοσοκομείου να δουν από κοντά το κορίτσι που έγινε αγόρι.

Τη σκυτάλη έλαβαν και οι υπόλοιπες εφημερίδες που δημοσίευσαν πλήθος φωτογραφιών του Ζώη παραθέτοντας δίπλα παλαιότερες φωτογραφίες από την εποχή που ήταν γυναίκα. Κάποιοι ιδιοκτήτες νυχτερινών κέντρων έσπευσαν να του προσφέρουν εργασία, ως ντιζέρ, αλλά ο Ζώης που δεν είχε ποτέ απομακρυνθεί από το χωριό του, δεν γνώριζε από νυχτερινή ζωή και από μεγάλες πόλεις.

Όλη αυτή η ξαφνική δημοσιότητα του δημιούργησε τελικώς φόβο εξόδου από το νοσοκομείο.

Παρότι λοιπόν η επέμβαση είχε ολοκληρωθεί όπως και ο χρόνος νοσηλείας, ο Ζώης έμενε εντός, μέχρι να πάρει την απόφαση εξόδου. Στεκόταν στους καθρέπτες και δοκίμαζε ανδρικά κοστούμια, μάθαινε να δένει γραβάτες και να συμπεριφέρεται όπως και οι άνδρες της εποχής. Επαγγελματικά ενδιαφερόταν να εργαστεί ως φωτορεπόρτερ.

Παρά τον μεγάλο αριθμό δημοσιευμάτων στις εφημερίδες της εποχής, ουδείς ασχολήθηκε με την περιγραφή της επέμβασης, τον τρόπο, τον ιατρό ή την επέμβαση. Το μόνο που έγινε γνωστό ήταν ότι η αλλαγή επιτεύχθηκε με μια διαδικασία τριών επεμβάσεων. Κάποιες εφημερίδες έγραψαν πως επρόκειτο για περίπτωση «ερμαφροδιτισμού».

Ίσως με τα σημερινά δεδομένα η περίπτωση της Ζωής που έγινε Ζώης, να μη θεωρείται περίπτωση αλλαγής φύλου όπως και ιατρικά αλλά και κοινωνικά τα δεδομένα έχουν εξελιχθεί. Τότε όμως προβλήθηκε ως είδηση που έπρεπε να καταλάβει οπωσδήποτε θέση στα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων.

Όλα τα φώτα της δημοσιότητας εστίασαν αποκλειστικά στον Ζώη και στη νέα ζωή που έπρεπε να ακολουθήσει. Ακόμα και η επιλογή φύλου σε έναν άνθρωπο που ήταν ερμαφρόδιτος, ισοδυναμούσε με αλλαγή φύλου.

Ο Ζώης λίγο πριν εξέλθει του μαιευτηρίου «Αλεξάνδρα» διαπληκτίστηκε με φωτογράφους εφημερίδων που τον ακολουθούσαν σε κάθε του βήμα.

«Φτάνει πια!» τους φώναξε, «όσες φωτογραφίες βγάλατε είναι αρκετές για να πεισθεί ο κόσμος και το χωριό μου ότι είμαι άνδρας. Σε λίγο θα μου ζητήσετε να ποζάρω και γυμνός για να διαπιστώσετε ότι είμαι τέλειος άνδρας».

Τότε οι εφημερίδες σεβόμενες την επιθυμία του από την επομένη κιόλας ημέρα, του απάντησαν μέσα από τις σελίδες τους. «Λοιπόν Ζώη, καλή σταδιοδρομία».