Οι πρώτες ερωτικές καρτ-ποστάλ με ακάλυπτο γυναικείο στήθος πωλούνταν “κάτω από τον πάγκο” των καταστημάτων γιατί ήταν παράνομες. Πόζαραν όμορφες κοπέλες της εργατικής τάξης που αναζητούσαν εισόδημα για την επιβίωση τους

Το γυμνό γυναικείο σώμα αποτέλεσε ταμπού για πολλές κοινωνίες διαχρονικά. Πολύ περισσότερο η φωτογραφική αποτύπωσή του.

Η “απαγόρευση” αυτή έσπασε στα μέσα του 19ου αιώνα με τις πρώτες ερωτικές καρτ-ποστάλ που άρχισαν να πωλούνται κρυφά «κάτω από τον πάγκο» των καπνοπωλείων, των βιβλιοπωλείων ακόμα και των πρακτορείων του Τύπου.

Όπως τονίζει ο συγγραφέας Nigel Sadler στο τελευταίο του βιβλίο, “Erotic Postcards of the Early Twentieth Century”, εκείνη την εποχή, στόχος των εικόνων αυτών ήταν η σύλληψη της γυναικείας μορφής με καλλιτεχνική και όχι τόσο «γαργαλιστική» πρόθεση. Άλλωστε, τα πρώτα χρόνια η παραγωγή γυναικείου γυμνού επιτρεπόταν μόνο από τους καλλιτέχνες και μάλιστα κάτω από πολύ αυστηρές προϋποθέσεις.

Μέσα στο βιβλίο του συνοψίζει την ιστορία της ερωτικής καρτ-ποστάλ, τις αλλαγές κοινωνικών συμπεριφορών, την εξέλιξη της μόδας και της τεχνολογίας, αλλά και το «σταδιακό» γδύσιμο του γυναικείου σώματος.

Όταν τα μοντέλα “έχαναν” σταδιακά τα ρούχα τους

Για αιώνες, οι ζωγράφοι εμπνέονταν και δημιουργούσαν γυμνά γυναικεία πορτραίτα. Όταν εισήχθη η τέχνη της φωτογραφίας, ορισμένοι επαγγελματίες ασχολούνταν αποκλειστικά με το γυναικείο γυμνό.

Όσο εξελισσόταν η φωτογραφική τέχνη, τόσο τα γυναικεία μοντέλα «έχαναν» τα ρούχα τους. Οι καλλιτέχνες εμπλούτιζαν το κάδρο τους με μικρό-έπιπλα, αλλά γύμνωναν όλο και περισσότερο τα σώματα.

Ρούχα ανοιγμένα, με το γυναικείο στήθος να φαίνεται, μια γυρισμένη πλάτη με τα οπίσθια να αποκαλύπτονται και ένα μοντέλο να ατενίζει το δωμάτιο. Αυτή ήταν η συνηθισμένη απεικόνιση μιας ερωτικής καρτ-ποστάλ.

Οι αστυνομικές αρχές ήθελαν να έχουν τον έλεγχο της παραγωγής, αλλά και της πώλησης των συγκεκριμένων εικόνων, γεγονός που ήταν εύκολο να πραγματοποιηθεί, αφού οι επαγγελματίες φωτογράφοι ήταν ελάχιστοι και όλοι όφειλαν να είναι εγγεγραμμένοι στα αρχεία της αστυνομίας για να παράγουν αλλά και να διακινούν αυτές τις φωτογραφίες.

Η πρώτη τεχνική που χρησιμοποιήθηκε ήταν της δαγεροτυπίας, που ήταν και η μοναδική το 1840. Καθώς η φωτογραφία γινόταν ευκολότερη και φθηνότερη, στο Παρίσι άνοιγαν στούντιο που παρήγαγαν τολμηρές καρτ-ποστάλ. Εκεί ήταν που χάθηκε ο έλεγχος από τις αστυνομικές αρχές.

Διαβάστε επίσης στη “ΜτΧ”: Η «σεξουαλική προπαγάνδα» της Ιαπωνίας. Στόχος ήταν να «αφοπλίσουν» τον εχθρό με γυμνόστηθες γυναίκες τυπωμένες επάνω σε «εισιτήρια ανακωχής» που τους εξασφάλιζαν τη ζωή…

Οι καρτ – ποστάλ δεν ήταν πια μέσο αλληλογραφίας, αλλά αισθησιασμού!

Το αποκορύφωμα αυτής της ιδιαίτερης ερωτικής τέχνης ήταν μεταξύ 1830 και 1930, αλλά σε αυτή την περίπτωση ο όρος «καρτ-ποστάλ» δεν ανταποκρινόταν στην αρχική της χρήση. Πλέον ήταν κομμάτια συλλογών και όχι ένας τρόπος αλληλογραφίας. Το μέγεθος τους βοηθούσε πολύ ώστε οι καταστηματάρχες να τις προωθούν με υπόγειο τρόπο.

Τα στούντιο τις έβλεπαν ως μέσο για να ανεβάσουν τις πωλήσεις τους και να κερδίσουν περισσότερα χρήματα, παρά ως τέχνη.

Συνήθως πωλούνταν ως συλλογές 12 τεμαχίων όπου στην πρώτη εικόνα η γυναίκα ήταν ελαφρά ντυμένη με μια προκλητική για τον άντρα πόζα, ενώ στην τελευταία ήταν εντελώς γυμνή.

Λόγω της λαθραίας φύσης της επιχείρησης κανένας δεν έβαζε την επωνυμία ή κάποιο επίσημο στοιχείο που θα αποκάλυπτε την ταυτότητα του. Λίγοι ήταν οι τολμηροί!

Τα μοντέλα της εργατικής τάξης και το νέο κίνημα που άλλαξε την έννοια της γυμνής φωτογράφισης 

Τα κορίτσια όμως που πόζαραν αποτελούσαν ένα τεράστιο θέμα, αφού στην αρχή θεωρούσαν όλοι ότι επρόκειτο για πόρνες. Ωστόσο, με το πέρασμα των χρόνων αποκαλύφθηκε ότι στην πλειοψηφία τους ήταν κοπέλες φτωχές, της εργατικής τάξης που έβγαζαν ένα εισόδημα για την επιβίωσή τους.

Οι κάρτες αυτές αντικατοπτρίζουν την ιδεολογία των καλλιτεχνών, αλλά την εικόνα της κοινωνίας εκείνη την εποχή. Το νέο «κίνημα» της δεκαετίας του 1870 εισήγαγε τα «ρεαλιστικά μοντέλα» -όπως αποκαλούσαν τις γυμνές κοπέλες- και άνοιξαν το δρόμο για το γυμνό του 20^ου  αιώνα.

Το 1880 η «καλλιτεχνική φωτογραφία» είχε αναπτυχθεί επειδή οι φωτογράφοι ήθελαν να αναγνωριστεί η δουλειά τους ως μια μορφή τέχνης. Μελέτες έχουν αποδείξει ότι οι πρώτες γυμνές καλλιτεχνικές φωτογραφίσεις έχουν βασιστεί σε κανόνες ζωγραφικής, παίζοντας συνήθως με το φως και τις σκιές.

Η γερμανική πρωτοπορία με το κίνημα «Plein Air», διέδωσε τον γυμνισμό τη δεκαετία του ’20 κι του ’30 και ενθάρρυνε πολλούς φωτογράφους να βγουν έξω από την άνεση του στούντιο και να αξιοποιήσουν το φυσικό φως και τοπίο.

Το «απρεπές» ύφος των καρτ-ποστάλ έληξε με την έναρξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, ενώ μετά από κάποια χρόνια άρχισαν αυτού του είδους οι φωτογραφίες να δημοσιεύονται σε περιοδικά και συλλογές που πωλούνταν νόμιμα.

Για πολλούς ήταν η απαρχή των σημερινών «αισθησιακών» περιοδικών, τα οποία, ακολουθώντας το ρεύμα της εποχής, εξελίχθηκαν σε μια τεράστια βιομηχανία που δημιούργησε αμύθητες περιουσίες.

Πηγή:  “Erotic Postcards of the Early Twentieth Century”

Διαβάστε επίσης στη “ΜτΧ”: «Καρτποσταλίτιδα και καρτοϋστερία». Η μανία του κόσμου τον 20ο αιώνα με τις καρτ ποστάλ που προκαλούσε «εγκεφαλικό εκφυλισμό». Οι κάρτες είχαν ακόμα και spam!