Η πίτσα “με ανανά” που προκάλεσε πολιτική αντιπαράθεση Καναδά – Ισλανδίας, ξεκίνησε από μετανάστη από την Αρκαδία

Μία από τις πιο διάσημες πίτσες στον κόσμο είναι η λεγόμενη «Χαβάη» ή «με ανανά». Τα βασικά της συστατικά είναι ο ανανάς και το ζαμπόν. Αντίθετα, με το όνομά της, δεν έχει καμία σχέση με τα εξωτικά νησιά του Ειρηνικού. Πρόκειται για δημιουργία ενός Έλληνα που το 1954 μετανάστευσε στον Καναδά από την Αρκαδία

 του συνεργάτη ιστορικού Κωνσταντίνου Λαγού

«Πίτσα Χαβάη»: Λατρεία και Μίσος

Η πίτσα «Χαβάη» ή «με ανανά» υπάρχει από τις αρχές της δεκαετίας του 1960. Ξεκίνησε από τον Καναδά, απ’ όπου διαδόθηκε στις ΗΠΑ και σε πολλές άλλες χώρες. Έχει φανατικούς φίλους και πολέμιους. Όπως έχει επανειλημμένως ειπωθεί, είναι η πίτσα που “είτε τη λατρεύεις είτε τη μισείς”! Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι η επικάλυψή της συνδυάζει το αλμυρό ζαμπόν με το γλυκό ανανά, κάτι ασυνήθιστο για πίτσα.

Στην Αυστραλία θεωρείται ο πιο δημοφιλής τύπος πίτσας. Αντίθετα, στην Ιταλία, την πατρίδα της πίτσας, όχι μόνο απορρίπτεται μετά βδελυγμίας, αλλά θεωρείται «ιεροσυλία» να συμπεριληφθεί ο ανανάς ως συστατικό της!

Η ισλανδο-καναδική διένεξη…

Στο πνεύμα των Ιταλών, το Φεβρουάριο του 2017 ο Πρόεδρος της Ισλανδίας Γκόνι Γιόχανεσον, δήλωσε δημοσίως την απέχθειά του για την πίτσα «Χαβάη». Μάλιστα, έφθασε στο σημείο να πει ότι ο ανανάς θα έπρεπε να απαγορευτεί δια νόμου από την πίτσα!

Όπως ήταν φυσικό, η δήλωσή του Προέδρου της Ισλανδίας καταχειροκροτήθηκε στην Ιταλία, αλλά προκάλεσε έντονες αντιδράσεις στον Καναδά. Ο πρωθυπουργός της χώρας, Τζάστιν Τριντό, έσπευσε αμέσως να απαντήσει μέσω Twitter στον Γιόχανεσον:

«Έχω έναν ανανά. Έχω μια πίτσα. Και στηρίζω αυτή τη νόστιμη δημιουργία του νοτιοδυτικού Οντάριο».

Η «διένεξη» μεταξύ των ηγετών του Καναδά και της Ισλανδίας είχε σαν αποτέλεσμα να γίνει ευρέως γνωστό πως η πίτσα «Χαβάη» δημιουργήθηκε από ένα Έλληνα μετανάστη στον Καναδά, τον Σωτήριο («Σαμ») Πανόπουλο. Τότε ήταν που τον «ανακάλυψαν» τα μεγάλα διεθνή μέσα ενημέρωσης και έδωσε συνεντεύξεις στο ΒΒC, το CBS, κ.ά.

Ο Σωτήρης («Σαμ») Πανόπουλος

Ο Σωτήρης Πανόπουλος γεννήθηκε στα Βούρβουρα της Αρκαδίας στις 20 Αυγούστου 1934. Το 1954, σε ηλικία 20 ετών, μετανάστευσε στον Καναδά. Αρχικά δούλεψε ως εργάτης σε ορυχεία. Το 1962 μαζί με τους αδελφούς του, Ηλία και Νικήτα, άνοιξαν με τις οικονομίες τους ένα εστιατόριο στο Τσάταμ-Κεντ, μια μικρή καναδική πόλη του Οντάριο στα σύνορα με τις ΗΠΑ.

Τα αδέλφια έδωσαν στο κατάστημά τους το όνομα, «Δορυφόρος» (Satellite), καθώς την εποχή εκείνη είχαν ξεκινήσει οι διαστημικές πτήσεις. Πολλοί πελάτες τους ήταν Αμερικανοί τουρίστες. Έτσι, στο εστιατόριο σερβίριζε τα συνηθισμένα αμερικάνικα πιάτα όπως μπέργκερ και τηγανίτες.

Όμως, ο Σαμ (όπως ήταν πια γνωστός ο Σωτήρης) πρόσεξε ότι η πίτσα είχε αρχίσει να γίνεται δημοφιλής στη βόρεια Αμερική ως «γρήγορο φαγητό». Την είχε δοκιμάσει για πρώτη φορά στη Νάπολη της Ιταλίας, στο ταξίδι του από την Ελλάδα για τον Καναδά. Έτσι άρχισε να φτιάχνει στο εστιατόριό του και αυτό το έδεσμα.

Η γέννηση της Πίτσα «Χαβάη»

Μια μέρα εκεί που ο Πανόπουλος έφτιαχνε μια συνηθισμένη πίτσα με ζαμπόν, σκέφθηκε να προσθέσει ανανά από μια κονσέρβα που είχε ανοίξει. Όπως ανέφερε μισό αιώνα αργότερα σε συνέντευξή του στο BBC, η νέα γεύση δεν άρεσε καθόλου στον ίδιο και τα αδέλφια του. Όμως, οι πελάτες του ξετρελάθηκαν!

Ήταν η εποχή, που χιλιάδες Αμερικανοί στρατιώτες έχοντας επιστρέψει από τη Χαβάη και άλλα νησιά του Ειρηνικού όπου υπηρετούσαν, άρχισαν να κάνουν γνωστή στους συμπατριώτες τους τις εξωτικές κουζίνες αυτών των περιοχών. Έτσι, έγινε δημοφιλής η κουλτούρα tiki της Χαβάης, καθώς και διάφορα κινέζικα πιάτα που συχνά αναμείγνυαν αντίθετες γεύσεις, όπως γλυκό, ξινό και αλμυρό. Ο Πανόπουλος ήταν ο πρώτος που μετέφερε στην πίτσα τη γλυκόξινη γεύση. Υπήρχε λοιπόν μία εν δυνάμει πελατεία εκατομμυρίων Αμερικανών για τη νέα πίτσα του.

Η αρχική συνταγή περιλάμβανε έναν συνδυασμό ζαμπόν και ανανά, για να δώσει την αντίθεση στη γεύση. Σύντομα, άλλοι σεφ πίτσας αποδέχθηκαν αυτήν την πρωτοποριακή προσέγγιση και άρχισαν να φτιάχνουν τις δικές τους παραλλαγές του πιάτου. Όμως, ο αναμφισβήτητος δημιουργός της πίτσας «Χαβάη» υπήρξε ο Πανόπουλος

Η «κληρονομιά» του Πανόπουλου 

Ο Σωτήρης (Σαμ) Πανόπουλος έφυγε από τη ζωή στις 8 Ιουνίου 2017, σε ηλικία 83 ετών. Ήταν ήδη διάσημος για την πίτσα «Χαβάη» και έτσι η είδηση του θανάτου του μεταδόθηκε απ’ όλα τα διεθνή ΜΜΕ. Οι μεγαλύτερες εφημερίδες του κόσμου δημοσίευσαν νεκρολογίες και άρθρα για τον Πανόπουλο. Με αυτή την αφορμή, τα κοινωνικά μέσα κατακλύστηκαν από χιλιάδες σχόλια για το δημιούργημά του. Είναι χαρακτηριστικό ότι η συντριπτική πλειοψηφία τους είτε το επαινούσαν είτε το καταδίκαζαν!