Η περιπέτεια του Πέναλτι. Ποιος σκέφτηκε να καθιερωθεί ώστε να σταματήσουν οι παίκτες να πιάνουν την μπάλα με τα χέρια

του συνεργάτη ιστορικού Κωνσταντίνου Λαγού

Στους πρώτους κανόνες του ποδοσφαίρου, το 1863, δεν υπήρχαν καθορισμένες ποινές για παραβάσεις στη διάρκεια ενός αγώνα. Το 1872, εφαρμόστηκε για πρώτη φορά το φάουλ, ως τιμωρία αν κάποιος παίκτη ακουμπούσε τη μπάλα με το χέρι του. Αργότερα το φάουλ ίσχυσε και για άλλες παραβάσεις στη διάρκεια ενός ποδοσφαιρικού αγώνα. Γενικά οι κανονισμοί εξελίσσονταν με τα χρόνια με στόχο τη δίκαιη αντιμετώπιση των ομάδων και την προστασία των παικτών από τα ανελέητα χτυπήματα, που  μπορούσαν να τους κόψουν οριστικά την μπάλα.

“Χέρι” στο ποδόσφαιρο

Εκείνη την εποχή ήταν πολύ συνηθισμένο ένας παίκτης που έβλεπε τη μπάλα να κατευθύνεται στο άδειο τέρμα της ομάδας του να προσπαθήσει να τη σταματήσει με τα χέρια. Η παράβαση τιμωρούνταν με φάουλ. Δεν υπήρχε περαιτέρω τιμωρία για τον παίκτη με κίτρινη ή κόκκινη κάρτα, γιατί πολύ απλά δεν υπήρχαν κάρτες ως τιμωρία.

Καθώς δεν υπήρχαν τότε μικρή και μεγάλη περιοχή, ο παίκτης που εκτελούσε το φάουλ κοντά στο τέρμα της αντίπαλης ομάδας συνήθως εύρισκε όλους τους παίκτες της να σχηματίζουν “τοίχο” μπροστά στο τέρμα τους.

Για το λόγο αυτό το 1882 εισήχθη κανονισμός βάσει του οποίου κατοχυρωνόταν το γκολ στην περίπτωση που κάποιος παίκτης  σταματούσε με τα χέρια τη μπάλα, πριν από το τέρμα. Γρήγορα διαπιστώθηκε ότι ο κανονισμός ήταν προβληματικός. Δεν ήταν εύκολο για ένα διαιτητή να είναι σίγουρος, αν πράγματι μία μπάλα κατευθυνόταν προς τα δίχτυα ή πήγαινε έξω από τα δοκάρια.

Έτσι ο κανονισμός εφαρμόστηκε μόνο για ένα χρόνο και καταργήθηκε το 1883.

Ο “πατέρας” του πέναλτι

Το 1890 ο τερματοφύλακας και επιχειρηματίας Ουίλιαμ Μακ Κρούμ που έπαιζε σε μία ποδοσφαιρική ομάδα στην Ιρλανδία ήταν ο πρώτος που πρότεινε το πέναλτι ως τιμωρία στην περίπτωση που κάποιος παίκτης απέτρεπε με τα χέρια του ένα σίγουρο γκολ. Έτσι το φάουλ θα εκτελούνταν μόνο απέναντι στον τερματοφύλακα ανεβάζοντας τις πιθανότητες να μπει τέρμα. Η μπάλα θα στηνόταν 12 γιάρδες (11 μέτρα) από την γραμμή του αντίπαλου τέρματος.

Την ίδια χρονιά η Ιρλανδική Ποδοσφαιρική Ομοσπονδία παρουσίασε την πρόταση του Μακ Κρούμ στο Διεθνές Συμβούλιο της Ποδοσφαιρικής Ομοσπονδίας. Αποφασίστηκε ότι αυτή θα συζητούνταν το 1891 σε συνεδρίαση όλων των αντιπροσωπειών. Όμως, πριν συμβεί η συνάντηση, δύο περιστατικά έδειξαν ότι το πέναλτι έπρεπε να εισαχθεί στο άθλημα για να μην υπάρχουν παρεξηγήσεις.

Στις 20 Δεκεμβρίου 1890, στον προημιτελικό του Κυπέλου Σκωτίας μεταξύ «Ηστ Στέρλινκσαϊρ» και «Χαρτ οφ Μιντλόθιαν», ένας από τους παίκτες, ο Τζίμι Άνταμς, έδιωξε τη μπάλα με τα χέρια πριν μπει στο τέρμα της ομάδας του. Στις 14 Φεβρουαρίου 1891 σε προημιτελικό αγώνα του Κυπέλου Αγγλίας μεταξύ «Στόουκ» και «Νοτς Κάουντι» ο επιθετικός της πρώτης ομάδας, Λιούις Μπάλχαμ, σούταρε στην άδεια εστία της «Νοτς Κάουντι». Όμως ένας αμυντικός πρόλαβε και απέκρουσε τη μπάλα με τα χέρια.

Και στις δύο περιπτώσεις η τιμωρία ήταν φάουλ με το ανθρώπινο τοίχο μπροστά από την μπάλα.

Ο αγώνας «Στόουκ» και «Νοτς Κάουντι» είχε μεγάλη δημοσιότητα και τον παρακολούθησαν χιλιάδες φίλαθλοι. Οι παράγοντες της «Στόουκ» διαμαρτυρήθηκαν έντονα στην Αγγλική Ομοσπονδία για την ενέργεια του αμυντικού της «Νοτς Κάουντι».

Το πρώτο πέναλτι

Το περιστατικό έκανε ξεκάθαρο ότι έπρεπε να βρεθεί μία σοβαρή ποινή για μία τέτοια παράβαση και όχι ένα απλό φάουλ.

Στις 2 Ιουνίου 1891 το Συμβούλιο της Διεθνούς Ποδοσφαιρικής Ομοσπονδίας ενέκρινε την πρόταση του Μακ Κρουμ για το πέναλτι. Εξέδωσε τον πρώτο κανονισμό για την εφαρμογή του πέναλτι:

«Εάν κάποιος παίκτης ρίξει κάτω ή κρατήσει σκόπιμα έναν αντίπαλο, ή σκόπιμα ακουμπήσει την μπάλα με το χέρι του, σε απόσταση δώδεκα γιάρδων [11 μέτρα] από τη δική του γραμμή του τέρματος, ο διαιτητής καταλογίζει στην αντίπαλη πλευρά ένα πέναλτι, που θα εκτελεστεί από οποιοδήποτε σημείο δώδεκα γιάρδες [11 μέτρα] από τη γραμμή του τέρματος, υπό τις ακόλουθες προϋποθέσεις: Ο τερματοφύλακας (ο οποίος δεν θα προχωρήσει περισσότερο από έξι γιάρδες [5,5 μέτρα] από τη γραμμή του τέρματος) θα πρέπει να στέκεται τουλάχιστον έξι γιάρδες [5,5 μέτρα] πίσω από την μπάλα».

Πολύ απλά ο τερματοφύλακας μπορούσε να κινείται πριν χτυπηθεί το πέναλτι και να κάνει αρκετά μέτρα προς τον αντίπαλο παίκτη.

Το πρώτο πέναλτι στον κόσμο δόθηκε μόλις πέντε ημέρες μετά, σε παιχνίδι που έγινε στη Σκωτία. Συγκεκριμένα, στις 6 Ιουνίου 1891 στον αγώνα «Εϊρντριεόνιανς» εναντίον «Ρουαγιάλ Άλμπερτ» για τον τελικό του «Έιρντριε Τσάριτι Καπ», ο διαιτητής έδωσε πέναλτι στην πρώτη ομάδα, στο 15^ο λεπτό.

Η εκτέλεση του ιστορικού πρώτου πέναλτι, ήταν επιτυχημένη.

Το πρώτο πέναλτι στο αγγλικό πρωτάθλημα δόθηκε στη «Γούλφς» στον αγώνα της εναντίον της «Άριγκτον», στις 14 Σεπτεμβρίου 1891. Το πέναλτι εκτελέστηκε από τον Μπίλι Χιθ ο οποίος σημείωσε τέρμα. Η «Γουλφς» κέρδισε τελικά τον αγώνα με 5–0.

Αλλαγές από το 1891

Μέχρι και σήμερα έχουν σημειωθεί πολλές αλλαγές όσον αφορά το πέναλτι σε σχέση με τον κανονισμό το 1891.  Έτσι το 1892 αποφασίστηκε ότι ο παίκτης που εκτελούσε ένα πέναλτι απαγορευόταν να κλωτσήσει ξανά την μπάλα προτού ένας άλλος παίκτης κάνει σουτ ή πάσα. Προστέθηκε επίσης μια διάταξη σύμφωνα με την οποία «[εάν] χρειαστεί, ο χρόνος παιχνιδιού θα παραταθεί για να γίνει η εκτέλεση ενός πέναλτι».

Μέχρι το 1902 ο παίκτης που εκτελούσε το πέναλτι μπορούσε να στήσει τη μπάλα σε οποιοδήποτε σημείο πάνω στη νοητή γραμμή 11 μέτρα από το αντίπαλο τέρμα. Το 1902, ορίστηκε για πρώτη φορά, η άσπρη βούλα μέσα σε ένα ορθογώνιο που εκτείνεται 16 μέτρα από τα δοκάρια του τέρματος. Ήταν η μεγάλη περιοχή.

Όταν εκτελούνταν ένα πέναλτι, όλοι οι παίκτες εκτός από τον τερματοφύλακα έπρεπε να βρίσκονταν έξω από τη μικρή περιοχή. Το 1923 με νέα προσθήκη στο συγκεκριμένο κανονισμό οι παίκτες έπρεπε να απέχουν τουλάχιστον 10 γιάρδες (9,15 μ.) από το σημείο του πέναλτι.

Το 1905 ένας νέος κανονισμός επέβαλε στον τερματοφύλακα να παραμένει ακίνητος στη γραμμή του τέρματος πριν την εκτέλεση του πέναλτι. Το 1930 προστέθηκε και η διευκρίνηση: «ο τερματοφύλακας δεν πρέπει να κουνάει τα πόδια του μέχρι να εκτελεστεί το πέναλτι».

Το 1939, ορίστηκε ότι η μπάλα θα έπρεπε να διανύσει την απόσταση μέχρι και το τέρμα ώστε να ξεκινήσει και πάλι το παιχνίδι. Το 1997, η διάταξη καταργήθηκε. Έτσι με το που έφευγε από το πόδι του παίκτη που εκτέλεσε το πέναλτι το παιχνίδι ξεκινούσε και πάλι.

Το 1997, ο τερματοφύλακας επιτράπηκε για άλλη μια φορά να κουνάει τα πόδια του πριν από την εκτέλεση ενός πέναλτι.