Η «Οδύσσεια ενός ξεριζωμένου».Πως ο Νίκος Ξανθόπουλος εξέφρασε το προσφυγικό τραύμα. Γιατί δεν προβάλλεται στην τηλεόραση

Ο Νίκος Ξανθόπουλος έχει μείνει στην ιστορία ως το «λαϊκό παιδί» του σινεμά. Είναι ένα προσωνύμιο που κέρδισε επάξια.

Ο Ξανθόπουλος έκανε στη μεγάλη οθόνη αυτό που έκανε με μεγάλη επιτυχία ο Καζαντζίδης στο τραγούδι. Εξέφρασε το εθνικό τραύμα της προσφυγιάς και τον καημό των αλησμόνητων πατρίδων.

Δύο από τις θρυλικότερες ταινίες του, η «Ξεριζωμένη γενιά» και «Η Οδύσσεια ενός ξεριζωμένου», αφηγούνται τις περιπέτειες ενός κατατρεγμένου τραγουδιστή από τη Μικρά Ασία που ψάχνει απεγνωσμένα να βρει την οικογένειά του μετά την Καταστροφή.

Ήταν έργα που γνώρισαν τεράστια επιτυχία την εποχή της προβολής τους. Άγγιξαν την εθνική συνείδηση των Ελλήνων της δεκαετίας του ’60, μιας περιόδου που οι πληγές από τη Μικρασιατική Καταστροφή ήταν ακόμη ανοιχτές.

Σήμερα, οι ταινίες αυτές δεν προβάλλονται στην τηλεόραση. Ο κύριος λόγος είναι η μεγάλη τους διάρκεια. Η “Οδύσσεια” ξεπερνά τις τρείς ώρες! Ο ίδιος ο ηθοποιός αναφερόμενος σε αυτές τις ταινίες είχε αναφέρει: “Επί οχτώ μήνες έπαιζα έναν ήρωα σε τέσσερις διαφορετικές ηλικίες και συγχρόνως και τον γιό του .. Μαρτύρησα κυριολεκτικά, μου βγήκε η πίστη”.

Σκηνή από την ταινία ” Η Οδύσσεια ενός ξεριζωμένου “

Από τις προσφυγικές γειτονιές στη μεγάλη οθόνη

Ο Νίκος Ξανθόπουλος γεννήθηκε το 1934 στη Νέα Ιωνία. Παιδί προσφύγων από τον Πόντο, μεγάλωσε φτωχικά στις γειτονιές της συνοικίας του. Ο πατέρας του ήταν αντιστασιακός και κατά περιόδους έλειπε από το σπίτι για να γλιτώνει τις διώξεις και τις συλλήψεις. Ο ηθοποιός στην αυτοβιογραφία του αναφέρει:

«Μια μέρα πήγε να φέρει κρασί και έκανε 6 μήνες να γυρίσει»

Ο Νίκος Ξανθόπουλος όταν ήταν 9 ετών, συνελήφθη μαζί με τη μητέρα του και οδηγήθηκε στη φυλακή, λόγω της δράσης του πατέρα του. Ήταν μια εμπειρία που τον στιγμάτισε.

Για πολλά χρόνια, καταφύγιό του ήταν ο αθλητισμός. Αγωνιζόταν στην ΑΕΚ και είχε πολύ καλές επιδόσεις στο άλμα εις μήκος, στο τριπλούν και στα εμπόδια. Έπειτα ανακάλυψε το διάβασμα και άρχισε να χάνεται με τις ώρες στα βιβλία του. Έκανε όνειρα να σπουδάσει και να γίνει φιλόλογος.

Τελικά, τον κέρδισε η υποκριτική. Φοίτησε στη σχολή του Εθνικού και μόλις πήρε το πτυχίο του, μπήκε κατευθείαν στον κόσμο του θεάτρου.

Στις ταινίες της Κλακ Φιλμ, ο Νίκος Ξανθόπουλος “έχτισε” το προφίλ του λαϊκού παιδιού. YouTube

Το προφίλ του «λαϊκού παιδιού»

Έκανε το ντεμπούτο του στη μεγάλη οθόνη το 1958, με το «Εισπρακτοράκι», πλάι στον Βασίλη Αυλωνίτη και τον Νίκο Ρίζο.

Η εκτόξευση της φήμης του όμως ήρθε το 1963. Ήταν η χρονιά που αποφάσισε να αφήσει το «σανίδι» του θεάτρου για να αφοσιωθεί στο σινεμά.

Η ταινία «Πληγωμένες καρδιές» σήμανε την έναρξη μιας οκταετούς αποκλειστικής συνεργασίας με την Κλακ Φιλμ, που έμελλε να τον σημαδέψει και να τον καθιερώσει στην καλλιτεχνική σκηνή της χώρας.

“Ο Ζητιάνος μιας Αγάπης”, “Απόκληροι της Κοινωνίας”, “Ο Άνθρωπος που γύρισε από τον Πόνο”, “Η Καρδιά ενός Αλήτη”, “Ξεριζωμένη Γενιά”, “Η Οδύσσεια ενός ξεριζωμένου”, είναι λίγοι μόλις από τους δεκάδες τίτλους στους οποίους πρωταγωνίστησε.

Οι ρόλοι που ερμήνευε στις ταινίες της Κλακ είχαν ένα κοινό. Ο Ξανθόπουλος ενσάρκωνε τον ταπεινό και τίμιο βιοπαλαιστή που εξέφραζε τις αγωνίες και τα προβλήματα του απλού λαού. Ήταν ταινίες που άγγιζαν θέματα όπως η φτώχεια, η δυστυχία και η προσφυγιά.

Απέναντι στις κωμωδίες και τις αισθηματικές κομεντί της Φίνος Φιλμ, η Κλακ προέτασσε το δράμα και τον ρεαλισμό. Σύντομα, ο Νίκος Ξανθόπουλος μετατράπηκε στο κεντρικό πρόσωπο της εταιρείας και σε έναν αντισυμβατικό σταρ της εποχής.

Απολάμβανε την αναγνωρισιμότητα, όμως ήταν ταυτισμένος στη συνείδηση του κόσμου με το «λαϊκό παιδί» που έπαιζε στις ταινίες. Οι γυναίκες που τον προσέγγιζαν, τον έβλεπαν περισσότερο ως αδερφό τους ή τον υπερασπιστή τους. Σε συνέντευξή του το 1985 ο Ξανθόπουλος ανέφερε:

«Για τον κόσμο, ήμουν ένας Ρομπέν των Δασών, ένας Σεβάχ Θαλασσινός. Ήμουν ο άνθρωπος που εξέφραζε τους πόθους του λαού, ο δικός τους άνθρωπος. Όλα αυτά που έδωσα στις ταινίες, τα είχα βιωμένα από τη γειτονιά στην οποία ζούσα και μεγάλωσα»

Η «Οδύσσεια ενός ξεριζωμένου» έκοψε 395.589 εισιτήρια τη σεζόν 1968-1969.

«Η Οδύσσεια ενός ξεριζωμένου»

Η «Οδύσσεια ενός ξεριζωμένου», σε σκηνοθεσία Απόστολου Τεγόπουλου, βγήκε στις κινηματογραφικές αίθουσες το 1969. Η οδύσσεια του τίτλου χαρακτηρίζει τόσο την υπόθεση, όσο και τις επικές διαστάσεις της ταινίας. Διαρκεί συνολικά 3 ώρες και 5 λεπτά!

Πρόκειται για το σίκουελ της «Ξεριζωμένης Γενιάς» που κυκλοφόρησε ένα χρόνο νωρίτερα.

Η πρώτη ταινία αφηγούταν την αγωνιώδη προσπάθεια ενός πρόσφυγα από τη Μικρά Ασία να βρει την αδερφή και τη μάνα του. Στη δεύτερη ταινία, την «Οδύσσεια», ο πρωταγωνιστής έψαχνε πια τον πατέρα του που είχε χαθεί στην καταστροφή της Σμύρνης.

Οι συναισθηματικές μεταπτώσεις, οι ανατροπές και η αγωνία για το αν τελικά ζει, συγκίνησαν το κοινό της εποχής, πολλοί από τους οποίους είχαν δικούς τους ανθρώπους που χάθηκαν το ’22.

Η «Οδύσσεια ενός ξεριζωμένου» έκοψε συνολικά 395.589 εισιτήρια και ήρθε 12η ανάμεσα σε 108 ταινίες της χρονιάς εκείνης.

“Μόνο το κυπαρίσσι είναι αληθινό”. Γράφει ο Νίκος Ξανθόπουλος για το σκηνικό που στήθηκε σε χωράφι του Αμαρουσίου. Εκεί σήμερα είναι το Mall.

Σκηνές του έργου γυρίστηκαν σε διάφορες “αγροτικές” περιοχές της Αττικής. Όπως μαρτυρά ο ίδιος ο ηθοποιός σκηνές γυρίστηκαν κοντά στα στούντιο του Αγ. Θωμά στο Μαρούσι. Χαρακτηριστικά αναφέρει:

Μία σκηνή που έχει μείνει στην ιστορία είναι η σεκάνς κατά την οποία μια αρκούδα επιτίθεται στον Νίκο Ξανθόπουλο. Για τις ανάγκες του γυρίσματος, ο ηθοποιός -φίλος και κουμπάρος του Ξανθόπουλου-, Ανέστης Βλάχος, ντύθηκε αρκούδα και κυνήγησε τον πρωταγωνιστή μέσα στο δάσος.

Η σκηνή με την αρκούδα στην πόλη.

Αξιοσημείωτο είναι βέβαια ότι αργότερα στην ίδια ταινία, κάνει την εμφάνισή της και μία πραγματική αρκούδα, η οποία χορεύει στους ρυθμούς του ντεφιού ενός πλανόδιου μουσικού. Σήμερα αυτή η σκηνή θα είχε κοπεί για την κακοποίηση του ζώου.

Αρχική φωτογραφία: YouTube

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΣΤΗΝ "ΜΤΧ"

Ο Νίκος Ξανθόπουλος φυλακίστηκε από τους Γερμανούς όταν ήταν 9 ετών. Έπαιζε ποδόσφαιρο στην ΑΕΚ. Ηχογράφησε 300 τραγούδια και διέθετε τεράστια βιβλιοθήκη