Η Νεραϊδοσπηλιά της Κρήτης με τους ανθρωπόμορφους σταλαγμίτες. Εκεί οι γυναίκες έτριβαν την κοιλιά τους για να έχουν καλό τοκετό. Επέζησε πολλών θρησκειών

Η παραλία του Τσούτσουρα βρίσκεται 63 χιλιόμετρα νότια του νομού Ηρακλείου Κρήτης, στην έξοδο δύο φαραγγιών, του Μίντρη και του ομώνυμου Τσούτσουρα. Εκεί κρύβεται ένα σπουδαίο σπήλαιο με λατρευτική χρήση, που επέζησε μέσα στο πέρασμα του χρόνου. Είναι κοντά στην αρχαία ισχυρή πόλη Ίνατος. Λίγο μακρύτερα νοτιοανατολικά της Αμνισού βρίσκεται ένα ακόμα σπήλαιο.

Και τα δύο σπήλαια είναι αφιερωμένα στην θεά Ειλείθυια στην οποία προσέφευγαν όσες γυναίκες δεν μπορούσαν να συλλάβουν παιδί ή επιθυμούσαν μια υγιή γέννα. Εκεί έκαναν αφιερώματα.

Το σπήλαιο στην αρχαία πόλη Ίνατος

Σε διάφορα σημεία της περιοχής του Τσούτσουρου έχουν ανασκαφεί τμήματα της ρωμαϊκής και παλαιοχριστιανικής πόλης της Ινάτου. Στις ανασκαφές αποκαλύφθηκαν δημόσια και ιδιωτικά κτήρια, εργαστήρια, λουτρά, υδραγωγείο, μια γέφυρα στον ποταμό Μίντρη που ένωνε τα δύο τμήματα της πόλης, αρχιτεκτονικά υπολείμματα θεάτρου, καθώς και παλαιοχριστιανική Βασιλική.

Εντοπίστηκαν ακόμη νεκροταφεία με κτιστούς κιβωτιόσχημους τάφους των υστερορωμαϊκών χρόνων, ενώ στην ανατολική πλευρά της περιοχής οι ανασκαφείς ανακάλυψαν τμήμα μινωικού οικισμού. Στην αρχαία Ίνατο λατρευόταν η Ειλειθυία, η θεά του τοκετού.

Ο λατρευτικός χώρος για τη θεά του τοκετού

Το σπήλαιο της Ειλειθείας ήταν γνωστό στους ντόπιους ως Νεραϊδόσπηλιος. Σήμερα αποτελεί ένα από τα δημοφιλή και μυστηριώδη σπήλαια της Κρήτης, ενώ όπως απέδειξαν οι ανασκαφές υπήρξε τόπος λατρείας από τη Νεολιθική Εποχή. Η Ειλειθυία ήταν θεότητα της Ελληνικής Μυθολογίας και ήταν κόρη του Δία και της Ήρας. Λατρευόταν από τους Μινωίτες δεκάδες αιώνες πριν το δωδεκάθεο. Ήταν η θεά της γέννησης και των πόνων του τοκετού. Σύμφωνα με την παράδοση, η θεά Ήρα γέννησε την Ειλειθυία μέσα σε αυτό το σπήλαιο.

Διαβάστε ακόμα: Το υπέροχο σπήλαιο με τις τοιχογραφίες, που απέχει μόλις 50 λεπτά από την Ομόνοια. Το είχε επισκεφθεί ο Πλάτωνας, το άλωσαν οι Χριστιανοί και κάνουν πια τελετές οι σατανιστές

Η Μυθολογία θέλει την Ειλειθυία να βοηθούσε τις γυναίκες να γεννήσουν και να αντέχουν τους πόνους της γέννας. Πριν και μετά την γέννα, οι γυναίκες της προσέφεραν διάφορα αφιερώματα στο σπήλαιο, το οποίο αποτελούσε τον κυριότερο τόπο λατρείας της.

Η Ειλειθυία λατρευόταν στην Κρήτη περισσότερο ως σύμβολο της μητρότητας και της γονιμότητας. Η λατρεία της που ήταν διαδεδομένη όσο οπουδήποτε αλλού, διατηρήθηκε μέχρι τα ελληνιστικά χρόνια και την παλαιοχριστιανική εποχή. Το Σπήλαιο της Ειλειθυίας στον Τσούτσουρα δεν είναι το μοναδικό στην περιοχή. Το άλλο βρίσκεται στην Αμνισό, περίπου 7 χλμ. ανατολικά από το Ηράκλειο και σύμφωνα με την παράδοση εκεί γεννήθηκε η Ειλείθυια από την Ήρα.

Το Σπήλαιο της Ειλειθυίας στην Αμνισό

Το σπήλαιο έχει μήκος 64,5μ. πλάτος 9-12μ και ύψος 3-4,5μ. Κοντά στην είσοδο του σπηλαίου τα θεμέλια κτίσματος θεωρήθηκαν κατοικία των ιερέων ή φυλάκων. Επτά σκαλοπάτια οδηγούν σε βαθύτερο επίπεδο και στη συνέχεια ανηφορικός διάδρομος σε υψηλότερο θάλαμο πλάτους 10-12 μέτρων, ύψους 4 μέτρων, που είναι διαμορφωμένος σε 3 διαδοχικές αίθουσες με ανισόπεδο δάπεδο. Κοντά στην είσοδο βρίσκεται μια τεράστια πέτρα, ύψους 0.78μέτρων και διαμέτρου 2.20 μέτρων, που έχει τη μορφή “ομφαλού”.

Η προϊστορία του σπηλαίου

Το σπήλαιο ανακαλύφθηκε από τον Ι. Χατζηδάκη τo 1885, ο οποίος το ταύτισε με το Ομηρικό σπήλαιο λατρείας της θεάς των τοκετών Ειλειθυίας. Οι ανασκαφές υπό τον Μαρινάτο κατά τα έτη 1929-1938 πιστοποιούν την χρήση του κατά την Νεολιθική, Πρώιμη, Μέση και Ύστερη Μινωική και Γεωμετρική περίοδο.

Το σπήλαιο της Ειλειθυίας πιστεύεται πως ξεκίνησε ως τόπος διαμονής προϊστορικών ανθρώπων, ενώ κατά την 3η χιλιετία εξελίχθηκε σε τόπο μινωικής λατρείας. Από τότε συνέχισε την πορεία του μέχρι και τον 5ο – 6ο αιώνα μ.Χ. Το σπήλαιο κατάφερε να επιζήσει στο πέρασμα του χρόνου, των πολιτισμών και τριών θρησκειών (μινωική, μυκηναϊκή, δωδεκάθεο του Ολύμπου) και να διατηρήσει τη σπουδαιότητά του αναλλοίωτη σε κάθε εποχή.

Διαπιστώθηκε μετά από ανασκαφή στο σπήλαιο, η ύπαρξη στρώματος ελληνικών και ρωμαϊκών και πιο κάτω γεωμετρικών χρόνων. Στο γεωμετρικό στρώμα βρέθηκαν πλήθος αναθηματικά αντικείμενα, τοποθετημένα σε κόγχες του σπηλαίου. Βρέθηκε ακόμη ένας λίθινος βωμός Νεοανακτορικών χρόνων και σφραγιδόλιθοι, που πιστοποιούν ότι η λατρεία της Ειλειθυίας είχε αρχίσει από τη Μινωική περίοδο και συνεχίστηκε εντονότερα τη Γεωμετρική.

Τα γεωμετρικά ευρήματα είναι παραστάσεις ερωτικών ζευγών, πήλινα ειδώλια εγκύων γυναικών, κουροτρόφων, μικροί και μεγάλοι χάλκινοι διπλοί πέλεκεις, ομοιώματα πλοιαρίων. Ακόμη βρέθηκε πλακίδιο από κόκκαλο που παριστάνει μια γυμνή θεά και ένας πήλινος πίνακας με ανάγλυφα λιοντάρια, γύρω από το δέντρο της ζωής.

Το μήκος του σπηλαίου φτάνει τα 60 μέτρα και το πλάτος του τα 12. Eσωτερικά του σπηλαίου υπήρχε ένας ορθογώνιος περίβολος πέτρινου βωμού, που περιβαλλόταν από ανθρωπόμορφους σταλαγμίτες όπου οι εγκυμονούσες έτριβαν την κοιλιά τους για να έχουν καλό τοκετό.

Η ‘‘Πλατεία των βωμών” βρίσκεται ακριβώς έξω από το σπήλαιο και χρησίμευε πιθανόν για τελετουργικούς σκοπούς. Εδώ αποκαλύφθηκαν κτήρια του 14ου-13ου αιώνα π.X. που ερμηνεύτηκαν από τον ανασκαφέα ως κατοικίες ιερέων.

Πηγή χαρακτηριστικής φωτογραφίας: wikipedia. Αντλήθηκαν πληροφορίες από την σελίδα Οδυσσεύς του υπουργείου Πολιτισμού και φωτογραφίες του Αλ. Ρονιώτη από Cretan Beaches.

Διαβάστε ακόμα στη “ΜτΧ”: Το εντυπωσιακό σπήλαιο των ελεφάντων στην Κρήτη ανακαλύφθηκε τυχαία από έναν ψαροντουφεκά. «Ο ελέφαντας από τα Χανιά» το νέο είδος που ανακαλύφθηκε και πήρε το όνομα του από την κρητική πόλη