Η νέα θεωρία των επιστημόνων για το πώς η Πυθία έλεγε τους χρησμούς. Από πού ερχόταν το αέριο που την έκανε απόκοσμη και ποια μέθοδο τεκμηρίωσης ακολούθησαν οι επιστήμονες

Το Μαντείο των Δελφών και οι περίφημοι χρησμοί της Πυθίας είναι ένα μυστήριο που εδώ και πολλούς αιώνες διχάζει τους επιστήμονες. Οι έρευνες μέχρι σήμερα δεν έχουν καταλήξει σε ασφαλές συμπέρασμα, όμως υπάρχει μία επικρατούσα θεωρία που με τα χρόνια έχει συγκεντρώσει πολλούς υποστηρικτές.

Ο ναός κάτω από τα θεμέλια των σπιτιών

Την άνοιξη του 1892, η Γαλλική Αρχαιολογική Σχολή αγόρασε όλα τα σπίτια στο χωριό Καστρί, το οποίο ήταν χτισμένο  ακριβώς πάνω από τον αρχαιολογικό χώρο των Δελφών, και τα κατεδάφισε.

Τα θεμέλια του ναού βρέθηκαν στα κελάρια των σπιτιών. Το 1894 άρχισαν οι ανασκαφές μέσα στο άδυτο. Ο χώρος όμως γέμιζε συνέχεια νερό. Το 1913, οι αρχαιολόγοι κατάφεραν να διαπεράσουν το βραχώδες υπόστρωμα. Περίμεναν να βρουν μια μεγάλη ρωγμή στο βράχο από όπου θα αναδύονταν μεθυστικές αναθυμιάσεις. Περίμεναν επίσης να βρουν και την πηγή στο εσωτερικό του ναού. Το μόνο που βρήκαν τελικά ήταν ένα βρόμικο δάπεδο. Τα νέα διαδόθηκαν και γιγαντώθηκαν αφού η αρχαίες αναφορές διαψεύστηκαν και πλέον υπήρχε μεγάλος διχασμός.

Το μαντείο των Δελφών πέρασε στη σφαίρα της μυθολογίας. Σχεδόν 100 χρόνια αργότερα ο γεωλόγος Γέλε ντε Μπουργκ επανεξέτασε τις αναφορές και ανακάλυψε ένα στοιχείο που είχε παραληφθεί.

Πώς ξανάρχισαν οι έρευνες

Οι περισσότεροι αρχαιολόγοι πίστευαν ότι θα έβρισκαν κάτω από το ναό μια μεγάλη κοιλότητα. Ο γεωλόγος μαζί με εξειδικευμένο επιστημονικό προσωπικό προχώρησε σε ανάλυση των στοιχείων του εδάφους και του νερού της περιοχής. Τα αποτελέσματα αναστάτωσαν τον επιστημονικό κόσμο και έθεσαν νέες βάσεις στις έρευνες. Την άνοιξη του 1996, ο αρχαιολόγος Τζον Χέιλ και ο γεωλόγος Γέλε ντε Μπουργκ, άρχισαν να ερευνούν τις βραχώδεις περιοχές γύρω από τους Δελφούς.

Μια δεκαετία πριν, ο ντε Μπουργκ είχε βρει ίχνη της ρωγμής που «ευθυνόταν» για τους θρυλικούς χρησμούς. Μαζί θέλησαν να τεκμηριώσουν την ύπαρξη αυτού του ρήγματος, γεγονός που θα καθιστούσε αποδεκτή την αλήθεια για το Δελφικό μαντείο.

Ο γεωλόγος τη δεκαετία του 1980, στο πλαίσιο μιας άλλης εργασίας που έκανε στο σημείο για την ελληνική κυβέρνηση, ανακάλυψε τυχαία την αρχή ενός ρήγματος. Αναγκάστηκε να περπατήσει χιλιόμετρα για να ακολουθήσει τη διαδρομή του. Στη συνέχεια σύγκρινε τα ευρήματα με δορυφορικές φωτογραφίες που επιβεβαίωσαν τις υποψίες του.

Φαινόταν καθαρά ότι το ρήγμα συνεχιζόταν ανατολικά κάτω από το χωριό των Δελφών και κατευθυνόταν προς την Κόρινθο. Έτσι αναβίωσαν οι θεωρίες για το «μεθυστικό αέριο» που είχαν απορριφθεί μετά τις ανασκαφές στο άδυτο, το 1913.

Σύμφωνα όμως με τον ερευνητή Στήβεν Σότερ οι εκκρίσεις τέτοιων αερίων είναι συνηθισμένες σήμερα όσο και πριν από 2.000 χρόνια. Επιβεβαίωσε ότι όλη η περιοχή ήταν εκτεθειμένη σε εκπομπή αερίων από ρήγματα που συνδέονται με σεισμούς. Στον πυθμένα της θάλασσας βρέθηκαν υποθαλάσσιοι κρατήρες οι οποίοι ήταν μια περίτρανη απόδειξη ότι αναδύονταν αέρια από τον πυθμένα της θάλασσας. Από γεωλογικής άποψης τα αέρια συνδέονται συνήθως με ηφαιστειογενείς περιοχές. Η μεγάλη ρωγμή βοηθούσε στο να ανέλθουν από το βυθό στην επιφάνεια.

Η νέα θεωρία

Σήμερα, η επικρατούσα θεωρία είναι αυτή των «μεθυστικών αναθυμιάσεων». Από το ρήγμα που υπήρχε στους βράχους κάτω από το ναό, αναδύονταν αέρια μεθανίου, αιθυλενίου και αιθανίου, τα οποία κατευθύνονταν προς το κέντρο όπου καθόταν η Πυθία.

Οι επιστήμονες εκτιμούν ότι η χαμηλή αίθουσα με τον περιορισμένο εξαερισμό και την έλλειψη οξυγόνου ενίσχυε το φαινόμενο των αερίων προκαλώντας στην Πυθία συμπτώματα έκστασης.

Συγκεκριμένα, οι έρευνες εστιάστηκαν γύρω από το αέριο του αιθυλενίου. Λέγεται ότι η οσμή του σε μικρές δόσεις μπορεί να προκαλέσει έκσταση και φρενήρεις καταστάσεις.

Πειράματα έδειξαν ότι μια δόση μεγαλύτερη του 20% μπορεί να προκαλέσει αναισθησία, ενώ σε μικρότερη δόση ο ασθενής μπορούσε να σηκωθεί και να απαντήσει σε ερωτήσεις με αλλαγμένη φωνή.

Υπήρξαν επίσης περιπτώσεις σπασμών, απώλειας μνήμης και αλλαγής στον τρόπο ομιλίας, συμπτώματα που συμφωνούν με τις αφηγήσεις του Πλούταρχου για την Πυθία.

Ωστόσο, η θεωρία αυτή δεν βρίσκει σύμφωνους όλους τους επιστήμονες. Κάποιοι την απορρίπτουν εξ ολοκλήρου, ενώ άλλοι υποστηρίζουν ότι άλλα αέρια, όπως το διοξείδιο του άνθρακα και το μεθάνιο, ευθύνονται για τις παραισθητικές καταστάσεις.

Σε κάθε περίπτωση, η απάντηση για τους μυστηριώδεις χρησμούς της αρχαίας ιέρειας φαίνεται να βρίσκεται στην ιδιαίτερη δομή του ναού και στη μοναδική γεωγραφική θέση του.

Πηγή χαρακτηριστικής εικόνας: Pixabay

Διαβάστε στη “ΜτΧ”: Οι πιο διάσημοι χρησμοί της Πυθίας. Πως ο βασιλιάς Φίλιππος εδραιώθηκε όταν στράφηκε στα ορυχεία χρυσού. Το άδοξο τέλος του Όμηρου που παράκουσε τον χρησμό