Η ιστορική πολυκατοικία των Εξαρχείων με τους διάσημους ενοίκους και την αντιστασιακή δράση. Κάποτε ήταν μπλε και στο ισόγειο δέσποζε το καφέ Floral

Η περίφημη “μπλε πολυκατοικία” βρίσκεται επί της οδού Αραχώβης 61 και Θεμιστοκλέους 80. Αποτελεί το πιο αντιπροσωπευτικό αρχιτεκτονικό δείγμα της οικιστικής φυσιογνωμίας των Εξαρχείων.

Ανηγέρθη το 1933 από τον μοντερνιστή αρχιτέκτονα Κυριακούλη Παναγιωτάκο για λογαριασμό του επιχειρηματία Κωστή Αντωνόπουλου, σε αρχιτεκτονική νοοτροπία μοντερνισμού και είναι αναμφισβήτητα ένα από τα αντιπροσωπευτικότερα δείγματα του μεσοπολεμικού μοντερνισμού στην Αθήνα. Τη διακόσμηση της πολυκατοικίας είχε αναλάβει ο μεγάλος μας ζωγράφος Σπύρος Παπαλουκάς, έχοντας επιλέξει και το αρχικό μπλε χρώμα του κοβαλτίου για την εξωτερική όψη της πολυκατοικίας, χάρις του οποίου έλαβε και το όνομά της, “μπλε πολυκατοικία”.

Για την ανέγερσή της δαπανήθηκαν στην εποχή της μεγάλα ποσά. Αποτελεί συστοιχία δύο κτιρίων με δυο αυτοδύναμες εισόδους, μία από τη Θεμιστοκλέους και μία από την Αραχώβης, και 40 το σύνολο διαμερίσματα. Η πολυκατοικία είναι πενταώροφη με υπόγειο, το οποίο κατά πρόβλεψη του αρχιτέκτονα, θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ως καταφύγιο. Στο μεγάλο δώμα της πολυκατοικίας υπήρχε εντευκτήριο 500 τ.μ. για τους διαμένοντες, όπως και πλυντήρια. Αργότερα όμως το μεγαλύτερο μέρος αυτών των χώρων, μετασκευάστηκαν για να γίνουν διαμερίσματα, αλλάζοντας την αρχιτεκτονική φυσιογνωμία της στέγης. Πρόβλεψη ακόμα του αρχιτέκτονος, δοθείσης της πανοραμικής θέας της πολυκατοικίας προς το Λυκαβηττό, ήταν να κατασκευαστεί και πισίνα στον εξώστη. Πάραυτα το σχέδιο δεν υλοποιήθηκε.

Σε ό,τι αφορά τον αρχιτεκτονικό χαρακτήρα του κτιρίου, ο αρχιτέκτονας είχε ενσωματώσει στα σχέδιά του και στοιχεία από την αρχιτεκτονική των πλοίων. Ενδεικτικά ήταν τα κοίλα τόξα πάνω στις πόρτες, που παρέπεμπαν σε φινιστρίνια.

Όμως άρρηκτα συνδεδεμένη και με τις μεγάλες ιστορικές μας μνήμες είναι η “μπλε πολυκατοικία”. Στα χρόνια της δικτατορίας του Μεταξά, αλλά και του φονικού Β’ παγκοσμίου πολέμου, η πολυκατοικία υπήρξε σημείο αντικατασκοπείας. Στέγασε την αντιστασιακή οργάνωση “Μίδας 614” και το επιτελείο του αξιωματικού Γιάννη Τσιγάντε. Τα υπόγειά της χρησιμοποιήθηκαν ιδεωδώς για την απόκρυψη των μελών της και φυγάδων. Στην απελευθέρωση έζησε τις αδελφοκτόνες μάχες των Δεκεμβριανών και οι άνδρες του ΕΛΑΣ, που βρήκαν εκεί καταφύγιο, έστησαν πυροβόλο στην ταράτσα.

Η περίφημη μπλε πολυκατοικία φιλοξένησε στα διαμερίσματά της μερικούς από τους επιφανέστερους Έλληνες των γραμμάτων και της τέχνης. Ενδεικτικά αναφέρουμε τους παρακάτω μεγάλους ενοίκους της: Σοφία Βέμπο και Μίμη Τραϊφόρο, Δημήτρη Χορν, Δημήτρη Μυράτ, Αλέξη Μινωτή και Κατίνα Παξινού, Ρένο και Ηρακλή Αποστολίδη, Λεωνίδα Κύρκο, αλλά και ο εξαίρετος συγγραφέας Φρέντυ Γερμανός, όπως βεβαίως και η οικογένεια του ιδιοκτήτη, Κωστή Αντωνόπουλου.

Στις μέρες μας, η “μπλε πολυκατοικία” δεν έχει πλέον το χαρακτηριστικό μπλε χρώμα. Επίσης στον ισόγειο χώρο της πολυκατοικίας λειτουργούσε το περίφημο καφεζαχαροπλαστείο “Floral”. Παρέμεινε για χρόνια κλειστό και ετέθη ξανά σε λειτουργία ανακαινισμένο το 2009. Μετά από επτά χρόνια επιτυχούς λειτουργίας έκλεισε πάλι. Η νέα διεύθυνση υπό τον Γιώργο Θαλασσινό, δεν μπόρεσε να ανταπεξέλθει στις αυξημένες απαιτήσεις των ιδιοκτητών του ακινήτου και κατέβασε ρολά. Ήταν ένα πλήγμα για την πόλη, που μέσα από τις δράσεις του πολυχώρου έζησε ωραίες παρουσιάσεις βιβλίων, ζεστές συζητήσεις και ζωντανές εμφανίσεις με συγκροτήματα και μεμονωμένους καλλιτέχνες.

Από το βιβλίο του Πάνου Ν. Αβραμόπουλου “ΑΘΗΝΑ ζαφειρόπετρα”, εκδόσεις Μpress. Πηγή χαρακτηριστικής εικόνας: YouTube

Διαβάστε στη “ΜτΧ”: Βοξ. Ο επίμονος κινηματογράφος των Εξαρχείων που δεν διακόπτει την προβολή ούτε όταν πέφτουν δακρυγόνα. Στην κατοχή ήταν σημείο συνάντησης των αντιστασιακών