Η μπάντα του Τιτανικού έπαιζε καθώς το πλοίο βυθιζόταν. Πώς βρέθηκε το βιολί του αρχιμουσικού και η ιστορία του

του συνεργάτη ιστορικού Κωνσταντίνου Λαγού

Μία από τις δημοφιλέστερες ιστορίες σχετικά με το ναυάγιο του “Τιτανικού” είναι ότι η μπάντα του πλοίου έπαιζε μέχρι που τελικά βυθίστηκε προκειμένου να ηρεμεί τους επιβάτες. Ο αρχηγός της μπάντας ήταν ο βιολιστής που επέλεγε τα τραγούδια. Ήταν ο μόνος που βρέθηκε η σορός του μετά το ναυάγιο. Μαζί του είχε και το βιολί, που πουλήθηκε για 1,7 εκατομμύρια δολάρια.

Ουάλας Χάρτλεϊ

Ο Ουάλας Χάρτλεϊ γεννήθηκε και μεγάλωσε στην πόλη Κόλν του Λάνκσαϊρ στην Αγγλία. Ακολούθησε το επάγγελμα του πατέρα του που ήταν μουσικός και διευθυντής της χορωδίας μιας τοπικής εκκλησίας.

Το 1909, ο Χάρτλεϊ προσελήφθη ως βιολιστής, στα υπερωκεάνια που εκτελούσαν τα δρομολόγια μεταξύ της Αγγλίας και της Νέας Υόρκης.

Τον Απρίλιο του 1912, όταν ήταν μουσικός του υπερωκεανίου «Μαυριτανία», προσελήφθη ως αρχηγός της μπάντας στο νέο υπερωκεάνιο «Τιτανικός». Αρχικά δίσταζε να πάει στη νέα του θέση γιατί την ίδια εποχή είχε κάνει πρόταση γάμου στην αρραβωνιαστικιά του, και θα αναγκαζόταν να αναβάλλει για κάποιους μήνες τον γάμο.

Η αύξηση του μισθού στο υπερπολυτελές πλοίο ήταν ο λόγος που άλλαξε γνώμη.

Στο μοιραίο ταξίδι του “Τιτανικού”

Όμως, τη νύχτα της 14ης Απριλίου 1912, στη διάρκεια του παρθενικού του ταξιδιού, ο «Τιτανικός» χτύπησε ένα παγόβουνο στον Ατλαντικό και άρχισε να βυθίζεται. Ο Χάρτλεϊ με τους άλλους επτά μουσικούς στη μπάντα του «Τιτανικού» βγήκαν στο κατάστρωμα του πλοίου και έπαιζαν εύθυμη μουσική για να ηρεμούν τους επιβάτες. Καθώς το πλοίο άρχισε να βυθίζεται και το πλήρωμα έβαζε τα γυναικόπαιδα στις σωσίβιες λέμβους, η μπάντα του «Τιτανικού» συνέχιζε να παίζει.

Η επιλογή των τραγουδιών ήταν του Χάρτλεϊ. Ξεκινούσε με το βιολί του κάποιο τραγούδι και στη συνέχεια τον συνόδευαν οι άλλοι μουσικοί.

Πολλοί από τους επιζώντες ισχυρίζονταν ότι έπαιζαν μουσική μέχρι που το πλοίο βυθίστηκε.

Κανένας από τη μπάντα δεν επέζησε και η ιστορία τους έγινε ένας από τους πιο δημοφιλείς θρύλους του «Τιτανικού».

Το τελευταίο τραγούδι

Λίγο πριν το τέλος, ο Ουάλας Χάρτλεϊ και οι μουσικοί της μπάντας του «Τιτανικού» έπαιζαν ένα τραγούδι που κανείς δεν είναι σίγουρος ποιο ήταν.

Ωστόσο υπάρχει μία γενική παραδοχή ότι ήταν το τραγούδι «Nearer, My God, to Thee» που σημαίνει «Είμαι πιο κοντά σε Σένα, Θεέ μου». Ήταν ένα αγαπημένο τραγούδι του Χάρτλεϊ. Μάλιστα, ένας συνάδελφός του στο «Μαυριτανία» ισχυριζόταν ότι όταν μία φορά συζητούσαν, μεταξύ σοβαρού και αστείου, για ποιο τραγούδι θα έπαιζαν αν τυχόν το πλοίο βυθιζόταν, ο Χάρτλεϊ ανέφερε αυτό.

“Ήρωες του Τιτανικού”

Μέσα στις επόμενες μέρες που οι μαρτυρίες των επιζώντων δημοσιεύονταν στον τύπο, οι μουσικοί του “Τιτανικού” χαρακτηρίστηκαν ήρωες.

Δύο εβδομάδες μετά το ναυάγιο ένα πλοίο ανέσυρε μέσα από τον Ατλαντικό τη σορό του Χάρτλεϊ. Φορούσε τη στολή του και είχε δέσει πάνω στο σώμα του τη θήκη μέσα στην οποία ήταν το βιολί του. Αυτό δείχνει ότι είχε επιζήσει μετά τη βύθιση αλλά πέθανε στη συνέχεια εξαιτίας του κρύου.

Απόδοση τιμών

Η κηδεία του στην πόλη του, την Κολν, στο Λανκασάιρ ήταν πάνδημη. Περίπου χίλια άτομα ήταν στην εκκλησία ενώ εκτιμάται ότι περίπου 30.000–40.000 παρατάχθηκαν στη διαδρομή της νεκρώσιμης πομπής. Το τραγούδι «Nearer, My God, to Thee» παίχτηκε στη διάρκεια της κηδείας του. Επίσης στον τάφο του υπάρχει το ανάγλυφο ενός βιολιού και οι πρώτες νότες του τραγουδιού.

Μία στήλη με την προτομή του τοποθετήθηκε το 1915 έξω από την δημόσια βιβλιοθήκη της πόλης του.

Το όνομα του Χάρτλεϊ έχει δοθεί σε δρόμους της καθώς και διάφορα καταστήματα της Κολν.

Το βιολί του “Τιτανικού”

Τον Μάρτιο του 2013 ανακοινώθηκε ότι ένα βιολί που βρέθηκε στη σοφίτα ενός σπιτιού στην Αγγλία, μέσα σε μια δερμάτινη θήκη με τα αρχικά «W. H. H», που ανήκαν στον Ουάλας Χάρτλεϊ, ήταν αυτό που έπαιζε την ώρα που ο «Τιτανικός» βυθιζόταν. Μια εμπεριστατωμένη έρευνα επιβεβάιωσε ότι το βιολί ήταν το δικό του και ανέδειξε πώς είχε βρεθεί στην κατοχή του τελευταίου ιδιοκτήτη του.

Αρχικά το βιολί παραδόθηκε στον πατέρα του Χάρτλεϊ. Όμως, αυτός αποφάσισε να το δώσει στην αρραβωνιαστικιά του γιου του επειδή αυτή του το είχε κάνει δώρο.

Μετά το θάνατό της, το 1939, πέρασε στην κατοχή της αδελφής της. Αυτή το δώρισε σε φιλανθρωπικό ίδρυμα για να πουληθεί και τα έσοδά του να πάνε για τους σκοπούς του. Έτσι, το απέκτησε μια δασκάλα βιολιού που αργότερα το χάρισε σε μαθήτριά της. Το βιολί ξεχάστηκε στη σοφίτα της, όπου το βρήκε ο γιος της μετά από 70 χρόνια.

Μετά την ταυτοποίηση, πουλήθηκε σε δημοπρασία για 1,7 εκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ.

Σήμερα το βιολί εκτίθεται στο Μουσείο Τιτανικού στο Μπέλφαστ. Έχει μεγάλες ρωγμές και στις δύο πλευρές και ως μουσικό όργανο είναι άχρηστο. Η αξία του, όμως, είναι ιστορική και συναισθηματική.

Στην ταινία “Τιτανικός” του Τζέιμς Κάμερον του 1997 τον Ουάλας Χάρτλεϊ έπαιζε ο Τζόναθαν Έβανς-Τζόουνς.

Δείτε το απόσπασμα από την ταινία με το τελευταίο τραγούδι που έπαιζε ο Χάρτλεϊ και η μπάντα του όταν βυθιζόταν ο “Τιτανικός”.