Οι μονομαχίες της Αθήνας και θεαματικές εικόνες από τον Ιλισσό που διέσχιζε την πόλη

Στην παλιά Αθήνα μεγαλοαστοί, πολιτικοί και στρατιωτικοί, για «ψύλλου πήδημα» έλυναν τις διαφορές τους με τα όπλα.

Οι περίφημες μονομαχίες ήταν ένα δυτικό «έθιμο», το οποίο έφτασε στην Αθήνα λίγα χρόνια μετά από την ανακήρυξή της ως πρωτεύουσα.

Οι διαδικασίες και οι όροι για τη διεξαγωγή μιας μονομαχίας, ήταν προκαθορισμένοι. Μάρτυρες, επιστολές, γιατροί, συμβολαιογράφοι, αποτελούσαν κομμάτι μιας μονομαχίας, που συνήθως αποζητούσε την «ηθικήν ικανοποίηση». Πολλές φορές  μονομαχίες ματαιώνονταν ή «τροποποιούνταν» με τη σύμφωνη γνώμη των αντιπάλων, για να αποφευχθεί το χειρότερο.

Σε ορισμένες περιπτώσεις πάντως, τα αποτελέσματα των μονομαχιών ήταν τραγικά.

Μια από τις πιο χαρακτηριστικές περιπτώσεις είναι η μονομαχία του υπουργού Παιδείας Σπύρου Στάη,με τον βουλευτή Τρκάλων Χατζηπέτρο. Αιτία της διαφωνίας ήταν ότι ο φίλος του Χατζηπέτρου, Μελησινός, δεν έγινε καθηγητής ανατομίας. Τα αίματα άναψαν και οι δυο βουλευτές αντάλλαξαν βαριές κουβέντες προτού μιλήσουν τα όπλα.

Ακόμα και ο ίδιος ο πρωθυπουργός, Γ. Θεοτέοκης προσπάθησε να τους αποτρέψει, αλλά μάταια. Οι δύο μονομάχοι όρισαν ως σημείο της αναμέτρησης τον Ποδονίφτη, στη σημερινή Νέα Χαλκηδόνα, πάνω από την οδό Αχαρνών, σ’ ένα χωράφι. Ο Στάης υπέβαλε την παραίτησή του στον πρωθυπουργό Θεοτόκη και έσπευσε στον Ποδονίφτη, όπως είχε κάνει και ο Χατζηπέτρος, που έπασχε από μυωπία. Μετά από λίγο, δόθηκε από τους μάρτυρες το σύνθημα. Ακούστηκαν οι πυροβολισμοί και η σφαίρα του υπουργού βρήκε κατάστηθα τον βουλευτή Κοκό Χατζηπέτρο….

Στο νέο επεισόδιο της Μηχανής του Χρόνου «Η Χαμένη Αθήνα: Μονομαχίες- Ιλισσός-Δημοτικό Θέατρο», που θα προβληθεί στις 19.15 από την ΝΕΡΙΤ, παρουσιάζονται άγνωστες ιστορίες σχετικά με το βάρβαρο «έθιμο» των Αθηναίων. Επίσης η εκπομπή με σπάνια πλάνα και φωτογραφίες καταγράφει πως ήταν ο Ιλισσός, το ιερό ποτάμι της πόλης πριν “καλυφθεί”, μετά την απόφαση του Ιωάννη Μεταξά που είπε την ιστορική φράση «ήλθε η σειρά να θάψωμεν τον Ιλισσόν».

Η έρευνα της εκπομπής ολοκληρώνεται με την ιστορία του καταραμένου Δημοτικού θεάτρου, που κατεδαφίστηκε πριν καλά – καλά κλείσει πενήντα χρόνια ζωής.

Στο θέατρο που έγινε άλλη μια πηγή κέρδους από τον Ανδρέα Συγγρό, αλλά μεγαλούργησαν εκεί μερικά από τα μεγαλύτερα ονόματα της ευρωπαϊκής και ελληνικής σκηνής.

Στην εκπομπή μιλούν οι συγγραφείς Παναγιώτης Αβραμόπουλος, Ευάγγελος Κυτίνος και Κοσμάς Τσολάκος, οι δημοσιογράφοι Τάσος Κοντογιαννίδης, Ιωάννης Σπανδωνής, Παντελής Αθανασιάδης και Αρτέμης Ψαρομήλιγκος, ο ιστορικός ερευνητής Σπύρος Φασούλας, ο κριτικός θεάτρου Κώστας Γεωργουσόπουλος, η ιστορικός αρχιτεκτονικής και Ομότιμη καθηγήτρια του Πανεπιστημίου Αθηνών Ελένη Φεσσά Εμμανουήλ, ο διδάκτωρ Μεταλλειολόγος Στάθης Χιώτης και ο ιστορικός φωτογραφίας Χάρης Γιακουμής.