Οι περισσότεροι τραυματίες στον Α΄ παγκ. πόλεμο πέθαιναν από την αιμορραγία. Ο γιατρός που ανακάλυψε την μετάγγιση αίματος και έσωσε χιλιάδες ζωές. Ακολούθησε η “τράπεζα”

Κατά τη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, η έλλειψη τεχνογνωσίας στην μετάγγιση αίματος κόστισε τη ζωή εκατοντάδων χιλιάδων ανθρώπων. Οι περισσότεροι στρατιώτες σκοτώθηκαν, όχι από άμεσο τραυματισμό στο πεδίο της μάχης, αλλά εξαιτίας της αιμορραγίας που ακολουθούσε. Τρεις επιστήμονες, ένας Καναδός, ένας Αμερικάνος και ένας Άγγλος, εισήγαγαν και εφάρμοσαν νέες τεχνικές, προς το τέλος του πολέμου, οι οποίες αποδείχθηκαν σωτήριες.

Οι μεταγγίσεις πριν τον Α΄Παγκόσμιο Πόλεμο γίνονταν με έναν σωλήνα που μετέφερε απευθείας αίμα από τον δότη στον ασθενή

Στην αρχή του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, η τεχνολογία μετάγγισης αίματος ήταν σε μεγάλο βαθμό μη δοκιμασμένη και δεν έγινε ευρέως αποδεκτή. Οι τύποι αίματος είχαν εντοπιστεί για πρώτη φορά στα τέλη του αιώνα, αλλά όπου πραγματοποιήθηκαν μεταγγίσεις οι χειρουργοί δεν εξέτασαν το αίμα για συμβατότητα, κάτι που θα μπορούσε να αποδειχθεί θανατηφόρο σε συγκεκριμένες περιπτώσεις.

Οι μεταγγίσεις ήταν “άμεσες”, χρησιμοποιώντας ένα σωλήνα για να μεταφέρουν αίμα από μια αρτηρία του δότη σε μια φλέβα του ασθενη, με τον κίνδυνο να πήξει το αίμα, να μπλοκάρει τους σωλήνες και κατά συνέπεια και την ίδια τη μετάγγιση. Όσο οι νεκροί πλήθαιναν από τον Α΄Παγκόσμιο Πόλεμο, τρεις επιστήμονες εφύηραν νέες τεχνικές μετάγγισης που θα μπορούσαν να σώσουν ζωές, ακόμα και στο πεδίο μάχης.

Η πρώτη μετάγγιση

Το 1917, ο Καναδός χειρούργος, Λόρενς Μπρους Ρόμπερτσον, ανέπτυξε την τεχνική της “έμμεσης” μετάγγισης, που είχε χρησιμοποιήσει για πρώτη φορά σε νοσοκομείο του Τορόντο. Σύμφωνα με αυτή τη μέθοδο, το αίμα μεταφερόταν χρησιμοποιώντας σύριγγες και σωληνίσκους, ώστε να ξεπεραστούν τα προβλήματα πήξης.

Ο Ρόμπερτσον κατάφερε να πείσει το Ιατρικό Σώμα του Βασιλικού Στρατού της Βρετανίας (RAMC) να υιοθετήσει τη χρήση της μετάγγισης αίματος στους Σταθμούς Διαλογής για τους τραυματίες. Την άνοιξη του 1917, πραγματοποίησε την πρώτη μετάγγιση σε τραυματία πολέμου, με πολλαπλά τραύματα από οβίδα. Συνέχισε, καταγράφοντας τα αποτελέσματα από τις μεταγγίσεις που έκανε και διαπίστωσε πως σε 36 περιπτώσεις σοβαρής αιμορραγίας, η νέα τεχνική του έφερε “άμεση και σχεδόν απίστευτη βελτίωση” στον ασθενή.

Το συμπέρασμά του επιβεβαίωσε και ο συνταγματάρχης και χειρουργός της Βρετανικής Εκστρατευτικής Δύναμης, Τσαρλς Γκόρντον Ουάτσον, τονίζοντας πως πρόκειται για μια τεχνική “που έσωσε ζωές, ακόμα και σε δύσκολες συνθήκες”, αναφερόμενος στα πεδία μαχών του πολέμου. Χάρη στην εκπαίδευση που πρόσφερε στο ιατρικό προσωπικό του βρετανικού στρατού, η χρήση μεταγγίσεων βοήθησε να σωθούν εκατοντάδες στρατιώτες. Καθ’ όλη τη διάρκεια του πολέμου, υπηρέτησε σε νοσοκομεία πρώτης γραμμής στη Γαλλία και το Βέλγιο.

Η πρώτη τράπεζα αίματος στο Δυτικό Μέτωπο 

Ένας ακόμη Ρόμπερτσον, αυτή τη φορά Αμερικάνος, έπαιξε εξίσου σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη της τεχνολογίας μετάγγισης αίματος. Ο Όσουαλντ Ρόμπερτσον εντάχθηκε το 1915 στο Δυτικό Μέτωπο ως εθελοντής με τον Στρατό των Ηνωμένων Πολιτειών και είχε καθήκοντα ιατρού.

Δημιούργησε την πρώτη τράπεζα αίματος, αποθηκεύοντας αίμα αναμειγμένο με διάλυμα κιτρικού και δεξτρόζης σε γυάλινες φιάλες που διατηρούνταν στον πάγο. Έτσι, το αίμα μπορούσε να διατηρηθεί έως και 26 ημέρες. Ήταν μια εντυπωσιακή καινοτομία για την εποχή, καθώς άνοιξε τη δυνατότητα αποθήκευσης του αίματος, κάτι άγνωστο για την ιατρική κοινότητα της εποχής.

Η τράπεζα που έσωσε ζωές

Κατά τη διάρκεια μιας σκληρής μάχης, ένας Σταθμός Διαλογής ατυχημάτων δέχτηκε πολλούς τραυματίες ταυτόχρονα. Στον Σταθμό, υπήρχε αποθηκευμένο αίμα. Έτσι, το ιατρικό προσωπικό κατάφερε να κάνει τις μεταγγίσεις γρήγορα και εύκολα. Διαφορετικά θα χρησιμοποιούσαν όσους είχαν τραυματιστεί ελαφρά για να δώσουν απευθείας αίμα, στους συναδέλφους τους. Η Βρετανική κυβέρνηση απένειμε στον Όσουαλντ Ρόμπερτσον, το βραβείο της Διακεκριμένης Υπηρεσίας, Η μεγαλύτερη ανταμοιβή βέβαια ήταν εκατομμύρια ζωές που σώθηκαν χάρη στις τράπεζες αίματος, που δημιούργησε.

Η μετάγγιση έγινε για πρώτη φορά εφικτή εκτός ιατρικών εγκαταστάσεων

Ο Άγγλος χειρούργος, Τζόφρει Κέινς, ήταν ένας ακόμη επιστήμονας που συνέβαλε στην ανάπτυξη της τεχνολογίας των μεταγγίσεων. Ανέπτυξε έναν εξοπλισμό που έδωσε τη δυνατότητα να πραγματοποιούνται μεταγγίσεις αίματος, μακριά από τις ιατρικές εγκαταστάσεις. Ο εξοπλισμός του Κέινς επέτρεψε “έμμεσες” μεταγγίσεις, ρυθμίζοντας τη ροή του αίματος μεταξύ του δότη και του ασθενούς.

Εργάστηκε ως γιατρός σε ένα νοσοκομείο πεδίου στη Γαλλία και εκτός από τις τεχνικές μετάγγισης, πραγματοποίησε χιλιάδες χειρουργικές επεμβάσεις. Η φήμη του απλώθηκε παγκοσμίως, καθώς ανέπτυξε μια θεωρία για τη θεραπεία του καρκίνου του μαστού αλλά και μιας παραλυτικής μυασθένειας.

Πηγή χαρακτηριστικής φωτογραφίας: The National Archives

Διαβάστε επίσης στη “ΜτΧ”: «Η επίθεση των νεκρών». Η πρώτη επίθεση με χημικά αέρια έγινε από τους Γερμανούς εναντίον των Ρώσων. Πώς 60 επιζήσαντες κυνήγησαν 7.000 Γερμανούς (βίντεο) …

To θωρηκτό που «έδεσε» σε κεντρική πλατεία της Νέας Υόρκης στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Λειτουργούσε ως κράχτης για τη στρατολόγηση εθελοντών. 25.000 ανταποκρίθηκαν …