Η μεγάλη πολιορκία της Ρόδου όπου χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά η πολεμική μηχανή Ελέπολις ύψους 45 μέτρων. Μετά τη μάχη εκποίησαν τον μηχανισμό και ανήγειραν τον Κολοσσό

Ο Κολοσσός της Ρόδου δεν ήταν μόνο ένα έργο απαράμιλλης τέχνης και αισθητικής. Χτίστηκε ως ένδειξη ευγνωμοσύνης προς τον Θεό Ήλιο, προστάτη του νησιού. Συμβόλιζε την ελευθερία και ανεξαρτησία των Ροδίων μετά την πολιορκία της πόλης που κράτησε ένα χρόνο.

Παρόλο που το έργο καταστράφηκε 60 μόλις χρόνια μετά την κατασκευή του, η φήμη του ξεπέρασε τα όρια του ελληνικού κόσμου. Καταγράφηκε ως ένα από τα επτά θαύματα της αρχαιότητας. Γι αυτό μέχρι σήμερα η λέξη «Κολοσσιαίο» συμβολίζει το εντυπωσιακό και μεγάλο σε μέγεθος έργο. Την ονομασία αυτή έλαβε και το θέατρο της Αρχαίας Ρώμης  λόγω του μεγέθους του και της μεγαλοπρέπειάς του: Colosseum.

Η ιστορία 

Κατά την πρώιμη ελληνιστική εποχή η πόλη-κράτος της Ρόδου βρισκόταν στο απόγειο της ακμής της. Διέθετε ισχυρότατο πολεμικό και εμπορικό στόλο και ήταν υπολογίσιμη δύναμη στο χώρο της ανατολικής Μεσογείου.  Μετά τον θάνατο του Αλέξανδρου, που είχε προσφέρει τιμές στην πόλη, οι Ρόδιοι απαλλάχτηκαν από τη μακεδονική κηδεμονία. Το κράτος των Ροδίων αποφάσισε στο εξής να κάνει συμφωνίες φιλίας με όλους τους ηγεμόνες και να παραμένει ουδέτερο στους πολέμους των Διαδόχων του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Γι αυτό αρνήθηκαν να πάρουν μέρος στον πόλεμο του Αντιγόνου κατά του Πτολεμαίου στην Αίγυπτο. Και οι δύο ήταν στρατηγοί του Μεγάλου Αλεξάνδρου οι οποίοι μετά τον θάνατό του αναμετρήθηκαν μαζί με άλλους για την αναδιανομή της αυτοκρατορίας, που εκτεινόταν από την Ελλάδα μέχρι την Βακτριανή και περιελάμβανε μέρος της Ινδίας και την Αίγυπτο.

Η μεγάλη πολιορκία της Ρόδου το 305 π.Χ.

Όταν οι Ρόδιοι αρνήθηκαν να πολεμήσουν στο πλευρό του Αντιγόνου κατά του Πτολεμαίου με τον οποίο είχαν ισχυρές εμπορικές σχέσεις, δέχτηκαν επίθεση. Η πολιορκία διήρκεσε έναν χρόνο, κατά τον οποίο το στράτευμα του Δημητρίου του Πολιορκητή, γιου του Αντιγόνου, χρησιμοποίησε κάθε είδους πολιορκητική μηχανή και τεχνική, αλλά οι Ρόδιοι με σθένος και αποφασιστικότητα κατάφεραν να αμυνθούν. Αντιμετώπισαν τους καταπέλτες που εκτόξευαν ογκώδεις πέτρες στα τείχη και απέκρουαν τους στρατιώτες που προσπαθούσαν να μπουν στην πόλη με σκάλες.

Καθοριστική ήταν η συμβολή του ροδιακού ναυτικού, που κατάφερε να αντιπαλέψει την αριθμητική υπεροχή του αντιπάλου. Οι αμυνόμενοι πυρπόλησαν τα πλοία του Δημήτριου και εκμεταλλευόμενοι μια καταιγίδα που ξέσπασε, κατάφεραν να ανοίξουν τους δρόμους εφοδιασμού. Σε αυτόν τον αγώνα η Ρόδος έλαβε κρίσιμη βοήθεια από τους άλλους Διαδόχους του Αλεξάνδρου. Κυρίως όμως από τον Πτολεμαίο και δευτερευόντως από τον Κάσσανδρο και τον Λυσίμαχο. Για αυτό το λόγο μετά την λήξη των εχθροπραξιών ο Πτολεμαίος έλαβε από τους Ροδίους το επίθετο ο Σωτήρ.

Η ελέπολις και η μάχη κάτω από το έδαφος

Ο Μακεδόνας στρατιωτικός αποφάσισε να κάνει την μεγάλη επίθεση από ξηράς. Ζήτησε από τον Αθηναίο μηχανικό Επίμαχο να μεγαλώσει σε μέγεθος την πολιορκητική μηχανή ελέπολη, που είχε χρησιμοποιήσει έναν χρόνο πριν εναντίον της Σαλαμίνας της Kύπρου. Αυτή τη φορά κατασκεύασε υψηλότερο πύργο ύψους 45 μέτρων με 9 ορόφους. Η κατασκευή ήταν πάνω σε 8 τεράστιους τροχούς και την επάνδρωναν 3.400 άνδρες.

Στην συνέχεια έβαλε σε εφαρμογή ένα τολμηρό σχέδιο που προέβλεπε τη δημιουργία μια σήραγγας που θα τον οδηγούσε στην πόλη. Το σχέδιο όμως προδόθηκε και οι Ρόδιοι επιχείρησαν να κατασκευάσουν δική τους σήραγγα ώστε να συναντήσουν τον εχθρό και να τον απωθήσουν πριν προλάβουν να προσεγγίσουν τις θέσεις τους. Έτσι, οι δύο στρατοί πολέμησαν μεταξύ τους και κάτω από το έδαφος.

Στη συνέχεια ο Δημήτριος επικεντρώθηκε στην πολιορκία των τειχών από τη στεριά. Κατόρθωσε να δημιουργήσει ρήγμα, αλλά βρέθηκε μπροστά στο δεύτερο τείχος της πόλης. Οι συνεχιζόμενες αποτυχίες ώθησαν το Δημήτριο να παύσει την πολιορκία.

Τελικά από ένα χρόνο μαχών και με την παρότρυνση πολλών ελληνικών πόλεων οι δυο πλευρές συνθηκολόγησαν. Η Ρόδος κατάφερε να αποκτήσει αυτονομία και να έχει τις δικές της προσόδους, αλλά θα έπρεπε στο εξής να παραμείνει αφρούρητη. Η συμφωνία προέβλεπε ότι οι Ρόδιοι θα ήταν σύμμαχοι του Αντίγονου και του Δημήτριου και θα τους βοηθούσαν σε κάθε επιχείρησή τους, εκτός από επίθεση κατά των Πτολεμαίων.

Ο Κολοσσός του Ήλιου  

Στον απόηχο της μεγάλης πολιορκίας, οι Ρόδιοι πήραν μια απόφαση που άφησε το σημάδι της στην παγκόσμια ιστορία. Εκποίησαν τις πολιορκητικές μηχανές που άφησε πίσω ο Δημήτριος και με τα λεφτά που συγκέντρωσαν, αποφάσισαν να τιμήσουν τον προστάτη του τόπου τους, τον θεό Ήλιο και να κατασκευάσουν ένα γιγαντιαίο χάλκινο άγαλμα: τον Κολοσσό του Ήλιου.

Το γιγαντιαίο μπρούντζινο άγαλμα, που υψωνόταν περίπου 33 μέτρα πάνω από το μαρμάρινο βάθρο του, ήταν δυόμισι φορές υψηλότερο από το άγαλμα του Δία στην Ολυμπία, το έργο του Φειδία.

Ο Κολοσσός της Ρόδου θεωρείται ως ένα από τα Επτά θαύματα του αρχαίου κόσμου.

Ήταν ένα τεράστιο σε διαστάσεις άγαλμα που ήταν η ενσάρκωση του ζωοδότη Απόλλωνα, με την μπρούντζινη επιδερμίδα του να αντανακλά το φως του ήλιου. Ανεγέρθηκε από τον Χάρη τον Λίνδιο, μαθητή του Λύσιππου, τον 3ο αιώνα π.Χ. Το Άγαλμα της Ελευθερίας που βρίσκεται στη Νέα Υόρκη είχε το ίδιο περίπου μέγεθος με τον Κολοσσό της Ρόδου, αν και στηριζόταν σε υψηλότερη βάση. Η όψη του αγάλματος λέγεται ότι διακρινόταν από την είσοδο του λιμανιού της Ρόδου.

Περίπου 60 χρόνια μετά τα αποκαλυπτήρια, ο Κολοσσός κατέρρευσε, καθώς τα γόνατά του τσακίστηκαν από ένα σεισμό. Παρά την ολέθρια πτώση του, το άγαλμα δεν έπαψε να συγκαταλέγεται στα μεγάλα θαύματα του κόσμου. 900 χρόνια μετά την κατάρρευση του Κολοσσού, οι Σαρακηνοί λεηλάτησαν τη Ρόδο και πούλησαν τον τεμαχισμένο Ήλιο ως μέταλλο. Λέγεται ότι ο αγοραστής χρησιμοποίησε 900 καμήλες για τη μεταφορά των θραυσμάτων στη Συρία. 

Στην αρχική φωτογραφία εικονίζεται ένα αντίγραφο Ελέπολις του 4ου αιώνα π.Χ. Το μοντέλο βρίσκεται στο Τεχνολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης

Διαβάστε ακόμη: Η Ρόδος «ανακαλύπτει» τον Κολοσσό με τη βοήθεια μιας Ολλανδής «οραματίστριας». Η διεθνής κινητοποίηση και η οργή της Μελίνας Μερκούρη για την γκάφα των αρχών.