Η μεγάλη ακαδημαϊκή απάτη. O χάρτης που “αποδεικνύει” ότι οι Βίκινγκς ανακάλυψαν την Αμερική πριν τον Κολόμβο αποδείχθηκε πλαστός. Το Γέιλ συνεχίζει να υποστηρίζει τη γνησιότητά του

ΠΗΓΗ: “Οι μεγαλύτερες απάτες της ιστορίας και οι άνθρωποι που τις διέπραξαν” του Έρικ Τσαλίν, Εκδόσεις ΚΛΕΙΔΑΡΙΘΜΟΣ 

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι οι Βίκινγκς, οι αρχαίοι Σκανδιναβοί επισκέφτηκαν τη Βόρεια Αμερική περίπου πέντε αιώνες πριν ο Χριστόφορος Κολόμβος (1451-1506) περάσει τον ωκεανό το 1492.

Ενώ ο Κολόμβος έπιασε στεριά στο Νέο Κόσμο στην Καραϊβική, οι Σκανδιναβοί ταξίδεψαν μέσω της Γροιλανδίας στο βόρειο άκρο της αμερικανικής ηπείρου εκεί που είναι τώρα ο ανατολικός Καναδάς.

Μαρτυρίες από αρκετά σκανδιναβικά επικά ποιήματα, γνωστά ως σάγκα, προφορικές παραδόσεις που καταγράφηκαν μεταξύ του 12ου και του 14ου αιώνα, δείχνουν ότι διάφορες αποστολές κατέληξαν σε τόπους στα δυτικά της Γροιλανδίας.

Αυτοί οι τόποι ονομάστηκαν Ελουλανδία δηλαδή “χώρα με τις επίπεδες πέτρες”.

Τα στοιχεία που αποδεικνύουν ότι οι Σκανδιναβοί έφτασαν πριν τον Κολόμβο στην Αμερική

Το 1960 οι αρχαιολόγοι ανακάλυψαν τα ερείπια ενός οικισμού των Βίκινγκς στο Λανς ο Μέντοουζ στα βόρεια της Νέας Γης, αποδεικνύοντας μία για πάντα ότι ο Κολόμβος έφτασε δεύτερος στον Νέο Κόσμο.

Οι Σκανδιναβοί όμως δεν εγκαταστάθηκαν μόνιμα στον Καναδά.

Η σάγκα του Έρικ του Κόκκινου (950-1003) αναφέρεται στην εχθρότητα που έδειχναν οι ιθαγενείς Βινλανδοί στην εγκατάσταση των Βίκινγκς. Aυτό και η τεράστια απόσταση από τη Σκανδιναβία μπορεί να είναι ο λόγος που η Βόρεια Αμερική δεν αποικίστηκε από τους Σκανδιναβούς τόσο εκτεταμένα όσο η Ισλανδία και η Γροιλανδία.

Πριν από την ανακάλυψη του Λανς ο Μέντοουζ, δεν υπήρχαν αδιάψευστα στοιχεία για τις επισκέψεις των Σκανδιναβών στην Αμερική.

Είχαν βρεθεί διάφορες πέτρες με ρουνικές επιγραφές αλλά οι περισσότερες θεωρούνται πλέον φάρσες.

Η μαρτυρία των σάγκα όμως ήταν αρκετά ακαταμάχητη για να πείσει πολλούς ερευνητές ότι οι Σκανδιναβοί είχαν βαδίσει στα Βορειοαμερικανικά χώματα.

Το μόνο που χρειάζονταν ήταν οι αποδείξεις. Αυτός που θα ανακάλυπτε αυθεντικές αποδείξεις για τον αποικισμό των Σκανδιναβών όχι μόνο θα αποκτούσε σημαντικό ακαδημαϊκό κύρος αλλά και πολλά χρήματα.

Τρία χρόνια πριν να επιβεβαιώσουν οι αρχαιολόγοι αυτό που πολλοί ιστορικοί πίστευαν για καιρό, δεμένος σε ένα μεσαιωνικό χειρόγραφο ανακαλύφθηκε ένας σπάνιος μεσαιωνικός παγκόσμιος χάρτης (mappa mundi), με θεωρούμενη ηλικία τις αρχές του 15ου αιώνα, αρκετές δεκαετίες πριν από τον Κολόμβο.

Ο χάρτης, ο οποίος κατέπληξε τους λίγους ακαδημαϊκούς και εφόρους μουσείων που τον είδαν, απεικόνιζε τον Παλαιό Κόσμο της Ευρώπης, της Αφρικής και της Ασίας, και στα δυτικά του νησιού της Γροιλανδίας ένα πολύ μεγαλύτερο νησί με το όνομα Βινλανδία, το οποίο αυτοί που είδαν τον χάρτη αναγνώρισαν ως τη Βόρεια Αμερική.

Η προέλευση του χάρτη δεν ήταν σαφής, και υπήρχαν πολλές αμφισβητήσεις της αυθεντικότητας του.

Αυτές όμως προέκυψαν πολύ αργότερα, επειδή για πολλά χρόνια ο χάρτης και η ύπαρξή του ήταν ένα μυστικό, μέχρι που ο υπερήφανος ιδιοκτήτης του, το Πανεπιστήμιο του Γέιλ, αποκάλυψε την ύπαρξη του την Ημέρα του Κολόμβου το 1965.

Ο μυστήριος χάρτης 

Ο χάρτης της Βινλανδίας πρωτοεμφανίστηκε το 1957, όταν ένας Ιταλός αρχαιολάτρης και έμπορος βιβλίων που έμενε στην Ισπανία, ο Έντσο Φεραγιόλι ντε Ρι, τον πρόσφερε στο Βρετανικό Μουσείο δεμένο σε ένα χειρόγραφο αντίτυπο του “Hystoria Tartarian” (Ταρταρική Ιστορία) του Τζιοβάνι ντα Πιαν ντελ Καρπίνε (1180-1252), που περιέγραφε το ταξίδι του Καρπίνε στην αυλή του Μογγόλου Χαν τη δεκαετία του 1240.

Η ιστορία δεν είχε καμία σχέση με τη Σκανδιναβία ή με την Αμερική. Το Βρετανικό Μουσείο αρνήθηκε να αγοράσει το βιβλίο επειδή χειρόγραφο και χάρτες δεν ταίριαζαν.

Οι τρύπες του σκοροφαγώματος του βιβλίου και του χάρτη δεν ήταν ευθυγραμμισμένες.

Αργότερα τον ίδιο χρόνο, ο Φεραγιόλι έδειξε το χειρόγραφο στον αμερικανό εμπόριο βιβλίων, Λάρι Βίτεν, ο οποίος έπειτα ισχυρίστηκε ότι είχε συναντήσει τον υποτιθέμενο (και ανώνυμο) ισπανό ιδιοκτήτη μαζί με τον Φεραγιόλι.

Πεπεισμένος ότι ο χάρτης ήταν γνήσιος, ο Βίτεν τον έδειξε σε ειδικούς στο Πανεπιστήμιο του Γέιλ.

Στην αρχή ήταν και αυτοί διστακτικοί και αρνήθηκαν να τον αγοράσουν.

Έξι μήνες αργότερα, ο Φεραγιόλι έφερε ένα δεύτερο μεσαιωνικό χειρόγραφο, αυτή τη φορά ένα αντίτυπο του Καθρέφτη της Ιστορίας (Speculum Historiale) του Βενσάν ντε Μποβέ.

Η παγκόσμια ιστορία του Μποβέ γράφτηκε τον 19ο αιώνα και δεν αναφέρει καθόλου την Αμερική ή τη Βινλανδία.

Όμως οι τρύπες του σκοροφαγώματος του Καθρέφτη, ταίριαζαν με αυτές του χάρτη, δείχνοντας ότι ο χάρτης, η Ταρταρική Ιστορία, και ο Καθρέφτης ήταν κάποτε δεμένα μαζί με έναν τόμο.

Ο Βίτεν πούλησε το χειρόγραφο στον δισεκατομμυριούχο φιλάνθρωπο Πολ Μέλον, που με τη σειρά του το δώρισε στο Γέιλ.

Η αμφισβήτηση της γνησιότητας του χάρτη

Το Γέιλ πίστευε τώρα πως είχε στα χέρια του έναν ανεκτίμητο θησαυρό, και την πρώτη απόδειξη ότι οι Βίκινγκς είχαν επισκεφτεί την Αμερική και είχαν εγκατασταθεί εκεί για ένα διάστημα.

Για να διατηρήσει μυστική την ανακάλυψη το πανεπιστήμιο ανέθεσε στους λίγους ειδικούς που είχαν δει τον χάρτη να τον μελετήσουν και να γράψουν ένα αναλυτικό τόμο σχετικά με την αποκάλυψη και τη σημασία της.

Για να ολοκληρώσουν το έργο τους, οι ειδικοί χρειάστηκαν επτά χρόνια, στη διάρκεια των οποίων δεν συμβουλεύτηκαν συναδέλφους τους  από άλλους τομείς που θα μπορούσαν να τους βοηθήσουν να αξιολογήσουν την αυθεντικότητά του.

Το Γέιλ παρουσίασε τον χάρτη και το βιβλίο στις 21 Οκτωβρίου 1965.

Το μελάνι δεν είχε ακόμα στεγνώσει στα αντίτυπα του βιβλίου ο “Ο χάρτης της Βινλανδίας και η Ταρταρική Ιστορία” όταν ειδικοί από μια ποικιλία επιστημονικών τομέων άρχισαν να φωνάζουν “πλαστός”.

Τα τελευταία 40 χρόνια τα χειρόγραφα, ο χάρτης, το χαρτί και το μελάνι υποβλήθηκαν σε κάθε είδους η χημική δοκιμασία και ανάλυση από ερευνητές, γλωσσολόγους και χαρτογράφος.

Αν και το Γέιλ εξακολουθεί να τον θεωρεί γνήσιο, πολλοί πιστεύουν ότι πρόκειται για μία εξαιρετικά επιτυχημένη πλαστογραφία.

Σύμφωνα με τις χαρτογραφικές ενδείξεις, η απεικόνιση του Παλαιού Κόσμου φαίνεται να βασίζεται σε παγκόσμιους χάρτες της δεκαετίας του 1430. Η Ασία είναι ένας άμορφος γρόμπος και η Αφρική φαίνεται να κόβεται στον Ισημερινό.

Τα βρετανικά νησιά, η Γαλλία, η Ισπανία, η Ιταλία και η Ελλάδα είναι αναγνωρίσιμες αλλά η Σκανδιναβία έχει προσανατολισμό ανατολικό- δυτικό, αντί για βόρειο – νότιο.

Σε αντίθεση, το περίγραμμα της Γροιλανδίας ταιριάζει με μία αναπαράσταση της ως νησιού από τον 19ο αιώνα, ενώ τον 15ο θεωρούνταν χερσόνησος της Βόρειας Ρωσίας.

Παρόμοια, το μεγαλύτερο νησί της Βινλανδίας είχε σωστό προσανατολισμό, αν πρόκειται για τη Νέα Γη.

Γλωσσολογικά, πολλές από τις Λατινικές γραφές στον χάρτη δεν ήρθαν σε κοινή χρήση παρά μόνο τον 17ο αιώνα.

Το πιο καταδικαστικό από όλα είναι η ανάλυση του μελανιού, το οποίο περιέχει διοξείδιο του τιτανίου, μία τεχνητή χρωστική που πρωτοκατασκευάστηκε την δεκαετία του 1920.

Οι πιστοί του χάρτη ισχυρίζονται ότι τα δείγματα μολύνθηκαν, ή ότι το διοξείδιο του τιτανίου είχε παραχθεί από κάποια φυσική χημική διεργασία. Όλες οι ενδείξεις μαζί όμως “δείχνουν” πλαστογραφία.

Ποιος μπορεί να δημιούργησε τον πλαστό χάρτη

Ο Έντσο Φεραγιόλι πληροί σίγουρα τις προϋποθέσεις, καθώς πούλησε τα πρωτότυπα χειρόγραφα στον Βίτεν.

Το 1966, ο  Φεραγιόλι φυλακίστηκε για συμμετοχή στην κλοπή και την πώληση 583 ανεκτίμητων βιβλίων και χειρογράφων που κλάπηκαν από τη βιβλιοθήκη του Καθεδρικού του Σωτήρος της Σαραγόσας.

Ο Φεραγιόλι είνια βέβαιο ότι είχε πρόσβαση σε μεσαιωνικά αντίτυπα του “Καθρέφτη” και της “Ιστορίας”, καθώς και σε φύλλα γνήσιας μεσαιωνικής περγαμηνής για να ζωγραφίσει τον χάρτη.

Πάντως, δεν υπάρχει απόδειξη εμπλοκής του σε οποιαδήποτε υπόθεση πλαστογραφίας. Δυστυχώς για όλους τους εμπλεκόμενους πέθανε ένα χρόνο μετά από τη σύλληψη του παίρνοντας το μυστικό του χάρτη μαζί του στον τάφο.

Ο Βίτεν, ο ευυπόληπτος αμερικανός έμπορος βιβλίων και απόφοιτος του Γέιλ, ήταν ένας από τους πιο ωφελημένος από την πώληση του χειρογράφου στον Μέλον.

Το 1974, όταν το Γέιλ τον ρώτησε σχετικά με την προέλευση του χάρτη, ο Βίτεν παραδέχτηκε ότι δεν είχε συναντήσει ποτέ τον μυστηριώδη ισπανό ιδιοκτήτη αλλά είχε προμηθευτεί τον χάρτη και τα δύο συνοδευτικά χειρόγραφα μέσω του Φεραγιόλι και του συνεργάτη του, ενός άγγλου εμπόρου βιβλίων.

Αποκάλυψε επίσης ότι είχε πληρώσει στον Ιταλό μία προμήθεια 300.000 δολαρίων που είχε πάρει από τον Μέλον.

Παρά τις δυσάρεστες αυτές αποκαλύψεις, ο Βίτεν δεν κατηγορήθηκε ποτέ για ανάρμοστη συμπεριφορά. Πέθανε το 1995, με άσπιλη υπόληψη.

Μέχρι τη δεκαετία του 1970, το Γέιλ είχε επενδύσει τόσο μεγάλο μέρος της ακαδημαϊκής φήμης του στην αυθεντικότητα του Χάρτη της Βινλανδίας, ώστε ήταν απίθανο να παραδεχτεί ότι είχε αγοράσει ένα πλαστογράφημα από ανακυκλωμένο μεσαιωνικό χαρτί ζωγραφισμένο με μελάνι του 20ου αιώνα.

Προς το παρόν, τα αποτελέσματα είναι ισόπαλα με ένα μικρό πλεονέκτημα των αμφισβητιών.

Πηγή χαρακτηριστικής εικόνας: Wikimediamtx Commons 

ΠΗΓΗ: “Οι μεγαλύτερες απάτες της ιστορίας και οι άνθρωποι που τις διέπραξαν” του Έρικ Τσαλίν, Εκδόσεις ΚΛΕΙΔΑΡΙΘΜΟΣ 

Διαβάστε στη “ΜτΧ”: Το κόλπο με τις Πυραμίδες. Ο θρυλικός κομπιναδόρος Τσαρλς Πόνζι, που το όνομά του έγινε συνώνυμο με τις οικονομικές απάτες. Κι όμως κατέληξε να δουλέψει στο υπουργείο Οικονομικών του Μουσολίνι