Η Μαρία Κάλλας αποτεφρώθηκε στο Παρίσι και οι στάχτες της σκορπίστηκαν στον Σαρωνικό. Γιατί ο πρώην σύζυγός της Μενεγκίνι κατήγγειλε ότι εξαφανίσθηκε η τεφροδόχος

16 Σεπτεμβρίου 1977. Η Μαρία Κάλλας βρισκόταν στο σπίτι της στη λεωφόρο Ζωρζ Μαντέλ στο Παρίσι. Είχε μόλις σηκωθεί από το μεσημεριανό της ύπνο. Πήγαινε προς το λουτρό για να κάνει μπάνιο. Ξαφνικά η πριμαντόνα ένιωσε δυσφορία και έναν οξύ πόνο στο στήθος. Έβγαλε μια μεγάλη κραυγή και έπεσε στο πάτωμα.

Η καμαριέρα της άκουσε τον θόρυβο που έκανε όταν σωριάστηκε και έτρεξε να δει τι είχε συμβεί. Για μια στιγμή δεν την είδε. Το σώμα της Κάλλας είχε κρυφτεί πίσω από μια πολυθρόνα. Τη μετέφερε στο κρεβάτι, όμως ήταν αργά. Η Κάλλας είχε φύγει από τη ζωή σε ηλικία μόλις 53 ετών.

Η αυλαία είχε κλείσει για τη μεγάλη Ελληνίδα σοπράνο που είχε σφραγίσει με την παρουσία της και τη φωνή της το λυρικό θέατρο του 20ου αιώνα. Ο θάνατός της αποδόθηκε σε καρδιακή προσβολή.

Τα τελευταία χρόνια είχε κλειστεί στο σπίτι της σε άσχημη ψυχική κατάσταση. Το 1975 είχε πεθάνει ο αγαπημένος της Ωνάσης, ενώ την ίδια χρονιά δολοφονήθηκε και ο φίλος της Παζολίνι.

“Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο απομονώθηκα. Θέλησα να κρύψω όλους τους φόβους που φώλιαζαν μέσα μου. Και μην ξεχνάς ότι μόνο το ευτυχισμένο πουλί κελαϊδάει, ενώ το δυστυχισμένο κρύβεται στη φωλιά του και πεθαίνει” είχε πει η Κάλλας σε συνέντευξή της.

Οι Ιταλοί επιστήμονες Φράνκο Φούσι και Νίκο Παολίλο από το Πανεπιστήμιο της Μπολόνια υποστήριξαν ότι η Κάλλας υπέφερε από δερματομυοσίτιδα, μία εκφυλιστική νόσο που φθείρει τους μυς και τους ιστούς. Έτσι, εξηγήθηκε ο λόγος που η φωνή της είχε αλλοιωθεί τα τελευταία χρόνια. Όπως είπαν, για την αντιμετώπιση της νόσου οι ασθενείς παίρνουν κουρτιζονούχα και ανοσοκατασταλτικά φάρμακα, τα οποία ίσως της προκάλεσαν καρδιακή ανεπάρκεια.

Κάποιοι είπαν ότι αυτοκτόνησε. Όμως, αυτό δεν επιβεβαιώθηκε ποτέ. Ο Νίκος Πετσαλής-Διομήδης γράφει στο βιβλίο του «Η Άγνωστη Κάλλας» ότι “Η Μαρία δεν αυτοκτόνησε. Απλώς άφησε τον εαυτό της να πεθάνει”.

Ο θάνατός της προκάλεσε παγκόσμια συγκίνηση. “Ήταν ωραία και στον θάνατο, όπως όταν έπαιζε την Τραβιάτα” είχε σχολιάσει ο πρώην ιμπρεσάριός της Μισέλ Γκολτζ. Ο διευθυντής της Όπερας των Παρισίων Ρολφ Λίμπερμαν είπε: “Ήταν η ντίβα. Και οι θεές ποτέ δεν πεθαίνουν”.

Η κηδεία της έγινε στις 20 Σεπτεμβρίου στην ορθόδοξη εκκλησία του Αγίου Στεφάνου στο Παρίσι, όπως είχε ζητήσει.

“Μπράβο Μαρία” φώναζε ο κόσμος που παρευρέθηκε στη νεκρώσιμη ακολουθία. Στην κηδεία της είχαν παρευρεθεί εκατοντάδες προσωπικότητες και θαυμαστές, ανάμεσά τους ήταν η πριγκίπισσα Γκρέις του Μονακό και η κόρη της Καρολίνα.

Το μυστήριο πίσω από τη χαμένη τέφρα

Η τελευταία επιθυμία της ήταν η σορός της να αποτεφρωθεί. Ήθελε η τέφρα της να επιστρέψει στην πατρίδα, παρόλο που απαγορευόταν η καύση των νεκρών και κατακρινόταν δριμύτατα από την Ορθόδοξη Εκκλησία. Η τεφροδόχος της τοποθετήθηκε στο κοιμητήριο Περ Λασέζ στο Παρίσι. Φίλοι και συγγενείς άφηναν λουλούδια και στεφάνια προς τιμήν της.

Στις αρχές του Φεβρουαρίου του 1979, σχεδόν ενάμιση χρόνο μετά την καύση της σορού της, ο πρώην σύζυγός της δήλωσε έντρομος στον Τύπο ότι η τέφρα της Μαρίας Κάλλας εξαφανίστηκε από το κοιμητήριο του Παρισίου, όπου είχε τοποθετηθεί. “Η εξαφάνιση της τέφρας είναι ένα μυστήριο”, έλεγε στους δημοσιογράφους.

Σύντομα ήρθε η απάντηση από τις γαλλικές αρχές, οι οποίες υποστήριξαν ότι η τέφρα της Κάλλας μεταφέρθηκε μετά από αίτηση που έκανε η οικογένειά της.

Ο Μενεγγίνι κατηγόρησε τις γαλλικές αρχές ότι εξαπάτησαν τόσο τον ίδιο όσο και χιλιάδες κόσμου που άφηνε λουλούδια δίπλα από τεφροδόχο  που ήταν άδεια. Δεν πίστευε ότι η μητέρα της είχε κινήσει διαδικασίες για να γυρίσει η τέφρα της Κάλλας στην πατρίδα της.

“Αν η κυρία Ευαγγελία Καλογεροπούλου είχε μια τέτοια επιθυμία, θα με είχε ενημερώσει”, δήλωσε.

Όμως, όπως αποδείχθηκε οι γαλλικές αρχές έλεγαν την αλήθεια. Όταν το έμαθε ο Μενεγγίνι διαμαρτυρήθηκε στον γαλλικό Τύπο για “τη συμπεριφορά της οικογένειας της Κάλλας, που αποφεύγει συστηματικά να τον ενημερώνει σε ό,τι αφορά την άλλοτε γυναίκα του.

Όπως ανέφερε το ιταλικό πρακτορείο ειδήσεων, η τέφρα της φυλάσσονταν προσωρινά σε ελβετική τράπεζα μέχρι να ξεκινήσουν οι διαδικασίες για την μεταφορά της στην Ελλάδα.

Οι στάχτες της στο Αιγαίο

Τη λήκυθο με την τέφρα της μεγάλης καλλιτέχνιδας έφερε στην Αθήνα αεροπορικώς η στενή της φίλη πιανίστρια Βάσω Δεβετζή μαζί με την αδερφή της Κάλλας, Τζάκυ Καλογεροπούλου, την αναπληρώτρια δήμαρχο του Παρισίου Ζακλίν Νεμπού, τον εκπρόσωπο του Γάλλου συμβολαιογράφου της Κάλλας Αλαίν Γκομπέν και τις δυο υπηρέτριές της που ήταν κοντά της κατά τις τελευταίες στιγμές της ζωής της.

Το αεροπλάνο έφτασε στο αεροδρόμιο του Ελληνικού στις 4 Ιουνίου 1979 και την υποδέχτηκαν ο υπουργός Πολιτισμού Δημήτρης Νιάνιας, ο υπουργός Αμύνης Ευάγγελος Αβέρωφ, ο δήμαρχος Αθηνών Μπέης, ο σκηνοθέτης Αλέξης Μινωτής.

Η τεφροδόχος τυλίχτηκε με την ελληνική σημαία και μεταφέρθηκε στην πυραυλάκατο του Πολεμικού Ναυτικού “Υποπλοίαρχος Τρουπάκης”. Ο Υπουργός Πολιτισμού Δημήτρης Νιάνιας ανέλαβε να ανοίξει το ξύλινο κουτί και σκόρπισε την τέφρα της στη θάλασσα, ανοιχτά της Βουλιαγμένης, στον Σαρωνικό. Αυτή ήταν η επιθυμία της και εκπληρώθηκε. Οι επίσημοι έριξαν στη θάλασσα κόκκινα τριαντάφυλλα και γαρδένιες κι έτσι ολοκληρώθηκε η τελετή.

Ο δήμαρχος Δημήτρης Μπέης είχε προτείνει να κρατήσουν ένα μέρος της τέφρας της για ενθύμιο και να τοποθετηθεί δίπλα στην τεφροδόχο του  μουσικού Δημήτρη Μητρόπουλου και άλλων γνωστών Ελλήνων που είχαν υποβληθεί σε αποτέφρωση στο εξωτερικό.

Όμως, σκορπίστηκε όλη, όπως είχε ζητήσει.

Μετά την τελετή ο Υπουργός Πολιτισμού βαθιά συγκινημένος δήλωσε στην εφημερίδα Ακρόπολις:

“Η Μαρία ξαναγύρισε στη μεγάλη πατρίδα. Ξαναγύρισε ό,τι ήταν φθαρτό από την ίδια γιατί βέβαια το πνεύμα της ζει και θα επιζεί στη συνείδηση όλων μας χαραγμένο με χρυσά γράμματα στην ιστορία της όπερας”.

Δείτε το βίντεο όπου ο υπουργός Πολιτισμού Δημήτρης Νιανιάς απελευθερώνει τις στάχτες της Μαρίας Κάλλας στο Αιγαίο:

Αρχική φωτογραφία του Hervé Tardy: ο Υπουργός Πολιτισμού Δημήτρης Νιάνιας διασκορπίζει τις στάχτες της Μαρίας Καλλας ανοιχτά της Βουλιαγμένης.

Διαβάστε επίσης στη ΜτΧ: «Ζηλεύω το κολιέ σας». Η πρωτοχρονιά του Ωνάση και της Κάλλας με την Ελίζαμπεθ Τέιλορ. Τα πανάκριβα κοσμήματα που χάριζε ο Ωνάσης και η αντίδραση της ηθοποιού για τα μαργαριτάρια στον λαιμό της ντίβας