Η μάχη όπου ο αυστριακός στρατός πολέμησε εναντίον του εαυτού του και ηττήθηκε κατά κράτος! Μια πραγματικά απίστευτη γκάφα

του συνεργάτη ιστορικού Κωνσταντίνου Λαγού

Το 1788 η Αυστρία πολεμούσε τους Οθωμανούς όταν διεξήχθη η Μάχη του Καρανσέμπες, στη σημερινή Ρουμανία. Πρόκειται για ένα από τα πιο περίεργα γεγονότα της παγκόσμιας στρατιωτικής ιστορίας αφού διαφορετικά τμήματα του αυστριακού στρατεύματος χτυπήθηκαν μεταξύ τους νομίζοντας ότι είχαν απέναντί τους τον εχθρό. Το αποτέλεσμα ήταν το στράτευμα να διαλυθεί και οι Οθωμανοί να καταλάβουν την πόλη του Καρανσέμπες δίχως αντίσταση.

Πόλεμος Αυστρίας-Οθωμανικής Αυτοκρατορίας

Μέχρι το 1918 στον αυστριακό στρατό υπηρετούσαν άνδρες από τις πολλές διαφορετικές εθνότητες που αποτελούσαν την αυτοκρατορία των Αψβούργων. Το ίδιο ίσχυε και για το στράτευμα που πήρε μέρος στον πόλεμο μεταξύ Αυστρίας και Οθωμανικής Αυτοκρατορίας το 1787-1791.

Εκτός από Αυστριακούς, το στράτευμα διέθετε μία πανσπερμία άλλων λαών, όπως Ιταλούς, Κροάτες, Σέρβους, Ούγγρους, Τσέχους κ.ά. που η μητρική τους γλώσσα δεν ήταν γερμανικά. Έτσι, υπήρχε πρόβλημα επικοινωνίας μεταξύ των στρατιωτών αφού δεν είχαν μια κοινή γλώσσα και δεν μπορούσαν να συνεννοηθούν μεταξύ τους.

Αυτός ήταν και ο βασικός λόγος που οδήγησε στο φιάσκο της λεγόμενης Μάχης του Καρανσέμπες.

Τον Σεπτέμβριο του 1788, η Αυστρία πολεμούσε την Τουρκία για τον έλεγχο του Δούναβη. Το αυστριακό στράτευμα που αριθμούσε περίπου 100.000 άνδρες, έφθασε στην πόλη του Καρανσέμπες, στη σημερινή Ρουμανία, όπου και έστησε το στρατόπεδό του. Μέσα στις επόμενες μέρες αναμενόταν η έλευση του οθωμανικού στρατού στην περιοχή.

Οι μεθυσμένοι ουσάροι

Στην εμπροσθοφυλακή του στρατού ήταν ένα απόσπασμα ουσάρων -επίλεκτοι ιππείς- που διέσχισαν τον ποταμό Τίμις για να κάνουν αναγνώριση. Δεν υπήρχε κανένα ίχνος του εχθρού, αλλά οι ουσάροι συνάντησαν μια ομάδα τσιγγάνων με βαρέλια γεμάτα με κάποιο αλκοολούχο ποτό.

Οι πηγές απλά το περιγράφουν με τη γερμανική λέξη «σναπ» (Schnapps) που σημαίνει οποιοδήποτε ποτό με αλκοόλ.

Οι ουσάροι αγόρασαν το αλκοόλ για να το μοιράσουν στους συμπολεμιστές τους. Ορισμένες πηγές λένε ότι οι τσιγγάνοι τους το διέθεσαν δωρεάν. Αντί, όμως, οι ουσάροι να το πάρουν μαζί τους πίσω στο στρατόπεδο, ξεκίνησαν να το πίνουν επιτόπου.

Σύντομα όλοι τους είχαν μεθύσει.

Οι πεζικάριοι θέλουν αλκοόλ..

Μία φήμη έφθασε μέχρι το στρατόπεδο ότι το απόσπασμα των ουσάρων είχε βρει αλκοόλ στην άλλη όχθη του ποταμού από το Καρανσέμπες. Τότε πολλοί πεζοί στρατιώτες πέρασαν το ποτάμι προκειμένου να πάρουν και αυτοί μερίδιο.

Βρήκαν τους μεθυσμένους ουσάρους και ζήτησαν αλκοόλ. Όμως, αυτοί αρνήθηκαν και άρχισαν να καυγαδίζουν.

Ο καυγάς εξελίχθηκε σε αψιμαχία με γρονθοκοπήματα μεταξύ των ουσάρων και των πεζών. Ένας στρατιώτης πυροβόλησε, οπότε οι ουσάροι άνοιξαν πυρ εναντίον των πεζών καλυμμένοι πίσω από τα βαρέλια με το αλκοόλ.

Στο μεταξύ, είχε νυχτώσει και πολλοί στρατιώτες στο στρατόπεδο είχαν κοιμηθεί με τη βεβαιότητα ότι δεν θα γινόταν μάχη.

Έρχονται οι Τούρκοι!

Οι πυροβολισμοί ακούστηκαν από τους αυστριακούς στρατιώτες που έκαναν σκοπιά μέσα στην πόλη του Καρανσέμπες. Υπέθεσαν ότι οι βολές από την άλλη πλευρά του ποταμού ήταν ο εχθρός, ο οποίος είχε εμφανιστεί αιφνιδιαστικά.

Αυτό φάνηκε να επιβεβαιώνεται λίγο αργότερα από κάποιους από τους πεζούς που επέστρεφαν στο Καρανσέμπες, από το σημείο της αψιμαχίας, και οι οποίοι μέσα στο πανικό τους φώναζαν συνέχεια «Τούρκοι!».

Οι μεθυσμένοι ουσάροι επίσης υπέθεσαν ότι οι πεζοί που τους είχαν χτυπήσει ήταν Τούρκοι. Έτσι και αυτοί επέστρεφαν πανικόβλητοι στο Καρανσέμπες.

Η μάχη ξεκινά…

Οι σκοποί του στρατοπέδου άνοιξαν πυρ αδιάκριτα στους πεζούς και ιππείς που έρχονταν από την πλευρά του ποταμού νομίζοντας ότι ήταν η εμπροσθοφυλακή του οθωμανικού στρατεύματος. Μάλιστα, ένας από τους στρατηγούς του εκστρατευτικού σώματος, ο Γιόσεφ Κολορέντο, διοικητής του πυροβολικού, νομίζοντας ότι το στρατόπεδο δεχόταν επίθεση του οθωμανικού ιππικού διέταξε πυρά πυροβολικού εναντίον των ουσάρων.

Όπως ήταν φυσικό, οι μεθυσμένοι ουσάροι και οι νηφάλιοι πεζοί πίστεψαν ότι οι Τούρκοι είχαν καταλάβει το Καρανσέμπες και απάντησαν και εκείνοι στα πυρά που δέχονταν από την πλευρά της πόλης. Για πολύ ώρα υπήρξε σφοδρή ανταλλαγή πυρών μεταξύ των τμημάτων του αυστριακού στρατεύματος μέσα και έξω από την πόλη.

Ολόκληρο το στρατόπεδο είχε πια ξυπνήσει από τους ήχους της μάχης και ήταν στο πόδι. Πολλοί από τους στρατιώτες μέσα στο Καρανσέμπες αιφνιδιάστηκαν καθώς δεν ήταν προετοιμασμένοι για να δώσουν μάχη εκείνο το βράδι. Έφυγαν πανικόβλητοι από εκεί παρατώντας τα όπλα τους.

Αλτ ή Αλλάχ;

Το χάος επέτειναν οι ίδιοι οι Αυστριακοί αξιωματικοί που προσπαθούσαν να αποκαταστήσουν την τάξη στο διαλυμένο στράτευμα. Φώναζαν συνέχεια «Αλτ!» στους πανικόβλητους στρατιώτες που λιποτακτούσαν. Οι περισσότεροι που δεν γνώριζαν γερμανικά άκουγαν το παράγγελμα ως «Αλλάχ!».

Έτσι νόμιζαν ότι ήταν Τούρκοι που επικαλούνταν τον Αλλάχ την ώρα της μάχης όπως το συνήθιζαν. Σίγουροι πια ότι οι Τούρκοι είχαν μπει μέσα στην πόλη και έσφαζαν, οι στρατιώτες αυτοί αντί να σταματήσουν έφευγαν ακόμη πιο πανικόβλητοι από το Καρανσέμπες.

Οι “πραγματικοί” Τούρκοι

Δύο μέρες αργότερα, ο οθωμανικός στρατός έφτασε στο Καρανσέμπες. Ανέμενε ότι θα εύρισκε σφοδρή αντίσταση από τους Αυστριακούς. Τελικά πήραν την πόλη δίχως να πέσει ούτε ένας πυροβολισμός.

Οι Τούρκοι βρήκαν στην πόλη πολλούς νεκρούς και τραυματίες αντιπάλους στρατιώτες.

Οι τελευταίοι τους είπαν ότι είχαν ηττηθεί από ένα οθωμανικό στράτευμα που επιτέθηκε με ορμή στο Καρανσέμπες πραγματοποιώντας κατά μέτωπο επίθεση και αιφνιδιάζοντας τους άνδρες που ήταν σε επιφυλακή. Καθώς οι Τούρκοι δεν διέθεταν άλλο στράτευμα στην περιοχή έμειναν με την απορία για το τι πραγματικά συνέβη.

Ένα άμεσο αποτέλεσμα ήταν ο αυστριακός αυτοκράτορας Ιωσήφ Β΄ να αποσύρει τις δυνάμεις του από την ευρύτερη περιοχή της σημερινής Ρουμανίας. Ο πόλεμος μεταξύ της Αυστριακής και της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας συνεχίστηκε αλλά είχε επίκεντρο τη Σερβία.

Μια “ξεχασμένη” μάχη

Η Μάχη του Καρανσέμπες ήταν ένα από τα πιο ντροπιαστικά γεγονότα στην ιστορία του αυστριακού στρατού. Αν και υπάρχουν καταγεγραμμένες μαρτυρίες για το πως εξελίχθηκε, χρειάστηκε να περάσει μισός αιώνας προκείμενου να γίνει αναφορά της σε επίσημη αυστριακή ιστορία.

Το αποτέλεσμα ήταν να υπάρχει ακόμη και σήμερα διαφωνία μεταξύ των ιστορικών για λεπτομέρειες της μάχης αλλά και τον αριθμό των απωλειών που είχε το αυστριακό στράτευμα από τα «φίλια πυρά».

Οι περισσότεροι ιστορικοί συμφωνούν ότι υπήρξαν σημαντικές απώλειες εξαιτίας της σύγχυσης και του χάους που είχε επικρατήσει στις τάξεις του στρατεύματος. Κάποιοι ιστορικοί φθάνουν στο σημείο να μιλούν ακόμη και για 10.000 νεκρούς και τραυματίες.

Όμως, και αυτοί που με βάση τα αυστριακά αρχεία μιλούν για μερικές εκατοντάδες νεκρούς και τραυματίες, συμφωνούν ότι η μάχη μεταξύ των διαφορετικών τμημάτων του αυστριακού στρατεύματος είχε σαν αποτέλεσμα να ηττηθεί στο Καρανσέμπες δίχως οι Τούρκοι να ρίξουν ούτε ένα πυροβολισμό.