Η «Κυρία με την Τσάντα» που χτυπά τον νεοναζί στο κεφάλι και η φωτογραφία της έγινε βάιραλ. Το τραγικό της τέλος

Στις 13 Απριλίου 1985 μέλη του νεοναζιστικού κόμματος «Σκανδιναβικό Ράιχ» πραγματοποιούσαν μία διαδήλωση στη σουηδική πόλη Växjö. Ξαφνικά μέσα από το πλήθος που διαμαρτυρόταν για τους νεοναζί, βγήκε μια γυναίκα και χτύπησε με την τσάντα της στο κεφάλι ένα απ’ αυτούς. Ο φωτορεπόρτερ Hans Runesson που κάλυπτε τη διαδήλωση φωτογράφισε τη σκηνή. Η φωτογραφία έγινε γρήγορα βάιραλ σε όλο τον κόσμο. Μάλιστα, θεωρήθηκε ως μία από τις πιο εμβληματικές φωτογραφίες διαμαρτυρίας του 20^ου αιώνα. Η ταυτότητα της γυναίκας αποκαλύφθηκε τέσσερις δεκαετίες αργότερα, όταν ξεκίνησαν οι διαδικασίες για τη φιλοτέχνηση ενός αγάλματος προς τιμή της

του συνεργάτη ιστορικού Κωνσταντίνου Λαγού

Για τέσσερις δεκαετίες η γυναίκα στη Σουηδία που φωτογραφήθηκε να χτυπά το νεοναζί με την τσάντα της στο κεφάλι, ήταν γνωστή απλά ως η «γυναίκα με τη τσάντα» (σουηδικά: Kvinnan med handväskan).

Σε πολλά έντυπα άρχισαν να δημοσιεύονται άρθρα για το ποια θα μπορούσε να ήταν. Πολλοί ισχυρίζονταν ότι ήταν μία ηλικιωμένη γυναίκα που είχε επιβιώσει από τα ναζιστικά στρατόπεδα θανάτου. Στη σουηδική συλλογική μνήμη η «γηραία κυρία» (σουηδικά: Tant) συμβολίζει «την κοσμική και ανεξιχνίαστη σοφία, το πολιτικό θάρρος, και την ηθική ευθυγράμμιση». Έτσι και η «γηραιά» κυρία στη φωτογραφία χαρακτηριζόταν από τους Σουηδούς ως μία «tant» για το θάρρος της εναντίον του νεοναζί.

Ποια ήταν η «Κυρία με την Τσάντα»;

Τελικά, το 2014 αποκαλύφθηκε η ταυτότητά της. Αποδείχτηκε ότι κάποια στοιχεία που είχαν δει το φως γι’ αυτή τις προηγούμενες δεκαετίες δεν είχαν βάση.

Ήταν η πολωνοεβραία Ντανούτα Ντάνιελσον (Danuta Danielsson). Το 1982 είχε παντρευτεί ένα Σουηδό και μετακομίσει μαζί του στο Växjö της Σουηδίας. Η μητέρα της είχε επιζήσει από ναζιστικό στρατόπεδο συγκέντρωσης, στη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, του Άουσβιτς ή του Majdanek. Όταν τραβήχτηκε η φωτογραφία, η Ντάνιελσον ήταν μόλις 38 χρόνων, αλλά έδειχνε πολύ μεγαλύτερη. Δεν ήταν βέβαια μία «γηραιά κυρία» ή tant.

Καθώς είχε γεννηθεί το 1947, και μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, δεν είχε η ίδια επιβιώσει από τα ναζιστικά στρατόπεδα θανάτου, όπως πίστευαν πολλοί.

Η αυτοκτονία της Ντάνιελσον

Παρ’ όλο που δεν είχε αποκαλυφθεί η ταυτότητά της, η μεγάλη προβολή της εικόνας της άρχισε να επηρεάζει αρνητικά την ψυχολογία της Ντανούτα Ντάνιελσον. Είχε ήδη παρουσιάσει ψυχολογικά προβλήματα τα οποία επιδεινώθηκαν μετά τη δημοσιότητα.

Η Ντάνιελσον είχε την έμμονη ιδέα ότι οι ναζί έψαχναν να τη βρουν για να τη σκοτώσουν. Τρία χρόνια αργότερα, το 1988, δεν άντεξε άλλο. Έβαλε τέλος στη ζωή της, πέφτοντας από ένα υδατόπυργο του Växjö.

Ίσως οι φόβοι της να μην ήταν εντελώς αβάσιμοι. Οι νεοναζί ήταν βίαιοι και είχαν βάλει στο στόχαστρό τους τη γυναίκα που τους είχε ρεζιλέψει διεθνώς. Μάλιστα, ο Seppo Seluska, ο νεοναζί που είχε δεχτεί το χτύπημα με την τσάντα στο κεφάλι του, χρόνια αργότερα βασάνισε και σκότωσε ένα ομοφυλόφιλο Εβραίο. Για το έγκλημα του καταδικάστηκε και φυλακίστηκε.

Η διαμάχη για το άγαλμα

Το 2014 ξεκίνησε στο σουηδικό Τύπο συζήτηση για την ανέγερση ενός αγάλματος στο  Växjö προς τιμή της «γυναίκας με την τσάντα».

Ήταν τότε που αποκαλύφθηκε η ταυτότητά της.  

Η Σουζάννα Άρουϊν (Susanna Arwin) μια γλύπτρια στο Växjö εξέφρασε την επιθυμία της να φιλοτεχνήσει εκείνη το άγαλμα της Ντάνιελσον. Όμως, τον Φεβρουάριο του 2015, το δημοτικό συμβούλιο του Växjö καταψήφισε την πρόταση για το άγαλμα, γιατί θα μπορούσε να παρερμηνευθεί ως επικρότηση της βίας. Επιπλέον, η ίδια η οικογένεια της Ντάνιελσον έκανε γνωστό ότι δεν ήθελαν να τη θυμάται ο κόσμος για το συγκεκριμένο περιστατικό.

Ο γιος της είπε ότι η μητέρα του μισούσε τόσο τη φωτογραφία όσο και τη φήμη της ως «η γυναίκα με την τσάντα».

Όμως η κοινή γνώμη της Σουηδίας ήθελε να γίνει η τοποθέτηση του αγάλματος της Ντάνιελσον στο Växjö. Έτσι, σε ένδειξη διαμαρτυρίας για την απόφαση του δημοτικού συμβουλίου της πόλης, άνθρωποι σε όλη τη Σουηδία άρχισαν να τοποθετούν τσάντες στα αγάλματα των πόλεων τους.

Τον Σεπτέμβριο του 2015, ο Σουηδός επιχειρηματίας ξενοδοχείων, Λάσε Ντίντιγκ (Lasse Diding), ανακοίνωσε ότι αγόρασε το άγαλμα της Άρουϊν και σκόπευε να το δωρίσει σε μια άλλη σουηδική πόλη, το Varberg. Το άγαλμα αρχικά τοποθετήθηκε στο παλιό φρούριο του Varberg. Όμως, το δημοτικό συμβούλιο της πόλης ψήφισε τον Απρίλιο του 2016 να μην αποδεχθεί τη δωρεά. Το άγαλμα σήμερα βρίσκεται στον κήπο της έπαυλης του Ντίντιγκ στο Varberg. Τελικά, ένα δεύτερο άγαλμα της Ντάνιελσον τοποθετήθηκε στην πόλη Alingsås.