Η καθηλωτική σκηνή με το θάνατο του λοχία Ελάιας στο “Πλατούν”. Ο αυτοσχεδιασμός του Νταφόε και ο συσχετισμός με τη Σταύρωση

του συνεργάτη ιστορικού Κωνσταντίνου Λαγού

Ο Γουίλεμ Νταφόε είναι ένας από τους διασημότερους ηθοποιούς του Χόλιγουντ. Έγινε γνωστός αρχικά για το ρόλο του ως λοχίας Ελάιας στην ταινία του Όλιβερ Στόουν «Πλατούν» («Platoon»).

Το έργο ήταν εμπνευσμένο από τις εμπειρίες του στον Πόλεμο του Βιετνάμ. Σχεδόν τέσσερις δεκαετίες αργότερα, ο Νταφόε έκανε μία αποκάλυψη για την πιο εμβληματική σκηνή της ταινίας.

Λοχίας Ελάιας- Επιλοχίας Μπαρνς

Στο «Πλατούν» ο Νταφόε παίζει το ρόλο του Ελάιας, ενός λοχία που συμπεριφέρεται με καλοσύνη και ανθρωπιά στους άνδρες της διμοιρίας του, αλλά και στους Βιετναμέζους αμάχους.

Είναι η αντίθεση του επιλοχία Μπαρνς, που υποδύθηκε ο Τομ Μπέριντζερ, ο οποίος εκπροσωπούσε το κακό.

Στη διάρκεια μιας επιχείρησης στα εχθρικά μετόπισθεν, όταν ο αμερικανικός λόχος φθάνει σ’ ένα βιετναμέζικο χωριό που οι στρατιώτες του Βορείου Βιετνάμ χρησιμοποιούν ως καταφύγιο, ο Μπαρνς δολοφονεί εν ψυχρώ μία γυναίκα.

Στη συνέχεια προκειμένου να αποσπάσει πληροφορίες από τον άνδρα της, που θεωρεί ότι συνεργάζεται με τους Βορειοβιετναμέζους, απειλεί να σκοτώσει το μικρό κοριτσάκι τους. Ο Ελάιας επεμβαίνει και σώζει το κορίτσι χτυπώντας τον Μπαρνς.

Στη συνέχεια τον απειλεί ότι θα τον καταγγείλει για τη δολοφονία της γυναίκας, κάτι που σημαίνει ότι θα περάσει στρατοδικείο.

Ο θάνατος του Ελάιας

Ο Μπαρνς περιμένει την ευκαιρία να ξεφορτωθεί τον Ελάιας. Αυτή του δίδεται όταν ο λόχος επιχειρεί μέσα στην ζούγκλα και δέχεται επίθεση από στρατιώτες του Βορείου Βιετνάμ. Ο Ελάιας, που πολεμά μπροστά από τους άνδρες του, αποκόπτεται στην πρώτη γραμμή.

Ο Μπαρνς προσφέρεται να τον εντοπίσει και να τον φέρει πίσω. Όμως, όταν τον συναντά αντί να τον βοηθήσει τον πυροβολεί και ο Ελάιας πέφτει κάτω.

Νομίζοντας ότι τον έχει σκοτώσει, ο Μπαρνς επιστρέφει στα μετόπισθεν, όπου βρίσκει τους επιζώντες του λόχου να ανεβαίνουν στα ελικόπτερα για να φύγουν.

Ο Μπαρνς λέει στους άνδρες του Ελάιας, ότι είδε τον λοχία τους να σκοτώνεται από τον εχθρό

Όμως καθώς τα ελικόπτερό τους πετά πάνω από το πεδίο της μάχης, ο Ελάιας εμφανίζεται να τρέχει καταδιωκόμενος από δεκάδες Βορειοβιετναμέζους. Οι σφαίρες του Μπαρνς δεν τον είχαν σκοτώσει, όπως πίστευε, αλλά τον είχαν τραυματίσει.

Η σκηνή κλείνει με τον Ελάιας να δέχεται καταιγισμό σφαιρών από τον εχθρό και να πέφτει στα γόνατα.

Καθώς τα αμερικανικά ελικόπτερα πετούν από πάνω του σηκώνει τα χέρια του ικετευτικά προς τον ουρανό. Δευτερόλεπτα αργότερα πέφτει στο έδαφος και ξεψυχά.

Αυθόρμητη κίνηση

Η σκηνή με τον λοχία Ελάιας να σηκώνει τα χέρια στον ουρανό λίγο πριν πεθάνει χαρακτηρίστηκε ως η πιο συγκλονιστική της ταινίας και χρησιμοποιήθηκε στη διαφημιστική αφίσα.

Το 2022 σε συνέντευξή του ο Γουίλεμ Νταφόε αποκάλυψε ότι η κίνηση αυτή δεν υπήρχε στο αρχικό σενάριο της ταινίας.

Όπως έπεσε στα γόνατα, ο ηθοποιός αυθόρμητα σήκωσε τα χέρια προς τον ουρανό. Αυτό το έκανε ο Νταφόε γιατί θεώρησε ότι θα ήταν μία τελευταία κίνηση απελπισίας προς τα ελικόπτερα -τη σωτηρία του- που εκείνη την ώρα πετούσαν από πάνω του.

Ο σκηνοθέτης Όλιβερ Στόουν αποδέχτηκε την πρωτοβουλία του ηθοποιού και άφησε τη σκηνή στην ταινία.

Χριστός-Διάβολος

Κάποιοι κριτικοί κινηματογράφου θεωρούν ότι στην ταινία «Πλατούν» οι δύο υπαξιωματικοί, Ελάιας και Μπαρνς, που εκπροσωπούν το καλό και το κακό αντίστοιχα, έχουν χαρακτηριστικά του Χριστού και του Διαβόλου.

Η σκηνή με το θάνατο του Ελάιας με τα χέρια ψηλά προς τον ουρανό, σαν να κάνει επίκληση στον Θεό, έχει ερμηνευτεί ως συμβολική της Σταύρωσης. Επιπλέον, όπως ο Χριστός έτσι και ο Ελάιας οδηγήθηκε στο θάνατο εξαιτίας της προδοσίας ενός προσώπου που εμπιστευόταν.

Κάποιοι θεωρούν ότι ακόμη και ο τρόπος που ο λοχίας Ελάιας κουβαλούσε το όπλο του στις επιχειρήσεις, κρατώντας του με τα δύο χέρια πάνω από τους ώμους του, παρέπεμπε στη σταύρωση.

Για το ότι ο Στόουν ήθελε να παρομοιάσει τον Μπαρνς με το διάβολο, είναι ξεκάθαρο σε μία χαρακτηριστική σκηνή προς το τέλος της ταινίας. Ο Μπαρνς ετοιμάζεται να σκοτώσει τον πρωταγωνιστή, οπλίτη Κρις Τέιλορ , στο ρόλο ο Τσαρλι Σιν, και ο φακός αποτυπώνει τη «σατανική» ματιά του.

Για το ρόλο του στο «Πλατούν», ο Γουίλεμ Νταφόε ήταν υποψήφιος για το Όσκαρ Β΄ Ανδρικού Ρόλου το 1986

Ένα μόλις χρόνο αργότερα, ο Μάρτιν Σκορτσέζε του προσέφερε τον πρωταγωνιστικό ρόλο του Ιησού Χριστού στην ταινία «Ο Τελευταίος Πειρασμός», βασισμένη στο ομώνυμο έργο του Νίκου Καζαντζάκη.

Πολλοί θεώρησαν ότι ο Σκορτσέζε επέλεξε τον Νταφόε λόγω της ερμηνείας του ως λοχίας Ελάιας στο «Πλατούν».

Δείτε εδώ το απόσπασμα της ταινίας “Πλατούν” με το θάνατο του Ελάιας: