Η καταστροφή της Υπάτης και της Σπερχειάδας από τα SS. Νέα εκπομπή

Η καταστροφή της Υπάτης και της Σπερχειάδας από τα SS στη «Μηχανή του Χρόνου» με τον Χρίστο Βασιλόπουλο, τη Δευτέρα, 14 Μαρτίου στις 21.00 στο COSMOTE HISTORY.

Το επεισόδιο μεταδίδεται σε επανάληψη την Κυριακή, 20 Μαρτίου στις 17.00.

Η εκπομπή παρουσιάζει την καταστροφική πορεία του 7^ου Συντάγματος των SS, με επικεφαλής τον Συνταγματάρχη Καρλ Σύμερς, που αιματοκύλισε το Δίστομο και την Κλεισούρα.

Η πορεία των SS δεν σταμάτησε εκεί. Η έρευνα φωτίζει τι έγινε την επομένη της σφαγής του Διστόμου στις 10 Ιουνίου του 1944.

Τότε οι άνδρες του Σύμερς  κινήθηκαν προς το Καλάμι Βοιωτίας, ένα μικρό αγροτικό συνοικισμό για να εκτελέσουν τους χωρικούς ως αντίποινα για μια επίθεση ανταρτών στον νερόμυλο του Νάκου. Μπέρδεψαν όμως τα τοπωνύμια και βρέθηκαν σε λάθος μύλο.

Απόγονοι των επιζώντων της σφαγής περιγράφουν πώς οι Γερμανοί συγκέντρωσαν 23 άνδρες, γυναίκες και παιδιά, στον τοίχο του νερόμυλου και τους εκτέλεσαν.

Η ιστορία έγινε γνωστή από τον μοναδικό επιζώντα, ένα 11χρονο αγόρι, που σώθηκε επειδή η μάνα του τον κάλυψε με το σώμα του.

Η καταστροφή της Υπάτης

Η «Μηχανή του Χρόνου» παρουσιάζει τον ασφυκτικό κλοιό που έστησε ο Σύμερς γύρω από την Υπάτη και την Σπερχειάδα. Τα χωριά στοχοποιήθηκαν λόγω της ενίσχυσης του αντάρτικου της Ρούμελης που είχε πλήξει τον γερμανικό στρατό.

Η Υπάτη είχε βρεθεί για πρώτη φορά στο στόχαστρο των κατακτητών το 1942 μετά το σαμποτάζ στην Γέφυρα του Γοργοπόταμου. Μετά την ανατίναξη εκτελέστηκαν ως αντίποινα 16 κάτοικοι της Υπάτης.

Μετά από δύο χρόνια, τη 17^η Ιουνίου του 1944, ήρθε το καταστροφικό χτύπημα.

Επιζώντες της σφαγής στη Υπάτη μιλούν στη Μηχανή του Χρόνου για τις στιγμές που έζησαν, καθώς οι Γερμανοί έκαψαν τα πάντα και έστησαν εκτελεστικό απόσπασμα.

Η περιγραφή για την «γραμμή του θανάτου» είναι συγκλονιστική.

Αυτόπτες μάρτυρες περιγράφουν την επόμενη ημέρα και το κυνηγητό στα βουνά. Κάποιοι κατάφεραν να σωθούν βρίσκοντας καταφύγιο στις σπηλιές, όπου έζησαν κρυμμένοι για πολλούς μήνες σαν τα αγρίμια.

Η καταστροφή της περιοχής συνεχίστηκε στη γειτονική Σπερχειάδα.

Το χωριό είχε ισχυρό αντιστασιακό πυρήνα και εκεί είχε συγκροτηθεί η πρώτη ένοπλη ομάδα του Ελληνικού Απελευθερωτικού Στρατού με τον Άρη Βελουχιώτη.

Την 18^η Ιουνίου ισοπεδώθηκε, ενώ οι κάτοικοι απέφυγαν την εκτέλεση την τελευταία στιγμή, μετά από παρέμβαση ενός Έλληνα απόστρατου αξιωματικού.

Η ανατίναξη των εκκλησιών

Από το μένος των SS  δεν γλύτωσαν ούτε τα θρησκευτικά μνημεία. Έφτασαν στο σημείο να ανατινάξουν με εκρηκτικά τις βυζαντινές εκκλησίες της Υπάτης και της Σπερχειάδας, αφού άρπαξαν ιερά κειμήλια.

Μετά τον πόλεμο κάτοικοι της περιοχής εντόπισαν το ιερό δισκοπότηρο και το ιερό Ευαγγέλιο του Αγίου Νικολάου και αφού τα αγόρασαν, τα επαναπάτρισαν.

Ο ναός σήμερα παραμένει ερειπωμένος, αλλά αναστηλώθηκε ένα τμήμα του και αποτελεί μνημείο της ναζιστικής βαρβαρότητας.

Στην Υπάτη μεταπολεμικά έγινε δυνατή η ανοικοδόμηση των τριών κατεστραμμένων ναών, του Αγ. Νικολάου, του Αγ. Γεωργίου και του Αγ. Ηρωδίωνα.

Στην εκπομπή μιλούν:

Γιάννα Περγαντά – Απόγονος Επιζώντων της Σφαγής στο Καλάμι Βοιωτίας

Δρόσος Κωνσταντέλλος – Κάτοικος Αγίου Γεωργίου Βοιωτίας

Γιάννης Κυρίτσης – Απόγονος Επιζώντων της Σφαγής στο Καλάμι Βοιωτίας

Ελένη Τοπολιάτη – Επιζήσασα της Σφαγής στο Καλάμι Βοιωτίας

Κωνσταντίνος Κοτσίλης – Επιζών της Καταστροφής στην Υπάτη

Κωνσταντίνος Παγώνης – Επιζών της Καταστροφής στην Υπάτη

Κυριακή Παγουροπούλου – Αδερφή Εκτελεσθέντος στον Γοργοπόταμο

Αθανάσιος Κουτρούμπας – Επιζών Της Καταστροφής στην Υπάτη

Γιάννης Ζαπαντιώτης – Απόγονος Επιζώντων της Καταστροφής στην Υπάτη

Νίκος Βλαχογιώργος – Επιζών της Καταστροφής στην Υπάτη

Δημήτρης Σακκάς – Επιζών της Καταστροφής στην Υπάτη

Ελένη Παγουροπούλου – Επιζήσασα της Καταστροφής στην Υπάτη

Νίκος Κύρκος – Απόγονος Επιζώντων της Καταστροφής στη Σπερχειάδα

Πολυξένη Πολύζου – Επιζήσασα της Καταστροφής στη Σπερχειάδα

Συμεών – Μητροπολίτης Φθιώτιδος

Αλεξία Υφαντή – Αρχαιολόγος στην Εφορεία Αρχαιοτήτων Φθιώτιδας και Ευρυτανίας

Πατήρ Κύριλλος – Προϊστάμενος στον Ιερό Ναό Αγίου Νικολάου Σπερχειάδας