Η ιταλική κατοχή των Δωδεκανήσων. Ήρθαν ως “απελευθερωτές” και απαγόρευσαν ακόμα και το μπλε χρώμα στα παράθυρα των σπιτιών. Πώς “παζάρεψαν” τους Οθωμανούς. Νέα εκπομπή

Την ιταλική κατοχή των Δωδεκανήσων παρουσιάζει σε δύο επεισόδια η «Μηχανή του Χρόνου» με τον Χρίστο Βασιλόπουλο, τη Δευτέρα, 17 Ιουνίου στις 21.00 από το COSMOTE HISTORY.

Η εκπομπή φωτίζει τα δραματικά γεγονότα των αρχών του 20 αιώνα όταν η Οθωμανική αυτοκρατορία κατέρρεε και σταδιακά άλλαζαν τα σύνορα.

Το 1912, την εποχή που ο ελληνικός στρατός ελευθέρωνε τα εδάφη στην Κεντρική και Βόρεια Ελλάδα, τα Δωδεκάνησα περνούσαν υπό ιταλική κατοχή.

Στις 18 Απριλίου του 1912, Ιταλικές δυνάμεις κατέλαβαν την Αστυπάλαια και ακολούθησαν τα υπόλοιπα νησιά. Όπου πήγαιναν, ο ελληνικός πληθυσμός πανηγύριζε, γιατί τους έβλεπε ως απελευθερωτές από τον τουρκικό ζυγό. Πίστευαν ότι η ένωση με την Ελλάδα ήταν προ των πυλών. Οι ελπίδες τους όμως διαψεύστηκαν. Η έρευνα παρουσιάζει τα γεωπολιτικά συμφέροντα της Ιταλίας που την ώθησαν στην κατάληψη των νησιών, αλλά και τα διπλωματικά κόλπα που εφάρμοσε, έτσι ώστε να τα διατηρήσει τον έλεγχό της πάνω τους.

Η έρευνα φωτίζει το διπλωματικό παιχνίδι που έστησαν οι Ιταλοί αμέσως μετά την κατάληψη της Ρόδου τον Μάιο του 1912. Την ίδια χρονιά ξέσπασε ο Α’ Βαλκανικός πόλεμος και η οθωμανική αυτοκρατορία προσπάθησε να κλείσει το μέτωπο με τους Ιταλούς, υπογράφοντας συνθήκη στο Ουσί της Λωζάνης.

Οι Ιταλοί ήθελαν να κατακτήσουν την Λιβύη που ήταν Οθωμανική κτήση και θα την αντάλλασσαν με τα Δωδεκάνησα. Όταν ήρθε η ώρα όμως, δήλωσαν ότι δεν ικανοποιήθηκαν οι όροι της σύμβασης του Ουσί, δηλαδή η πλήρης αποχώρηση των τουρκικών δυνάμεων από τη Λιβύη κι έτσι ανακοίνωσαν ότι θα κρατούσαν τα Δωδεκάνησα ως «ενέχυρο», μέχρι να εκπληρωθούν όλα τα αιτήματά τους.

Στις 7 Απριλίου του 1919, ανήμερα του Πάσχα, οργανώθηκαν συλλαλητήρια διαμαρτυρίας σε πολλά χωριά, όπου οι κάτοικοι απαιτούσαν την ένωση με την Ελλάδα. Ο ξεσηκωμός στο Παραδείσι πέρασε στην ιστορία της Ρόδου ως το «Αιματηρό Πάσχα» γιατί οι καραμπινιέροι σκότωσαν έναν ιερέα και μια ηλικιωμένη γυναίκα.

Το 1923 με τη Συνθήκη της Λωζάνης, τα Δωδεκάνησα έγιναν επισήμως ιταλική κτήση και επρόκειτο να παραμείνουν για είκοσι χρόνια. Τότε εγκαινιάστηκε η περίοδος διοίκηση του Μάριο Λάγκο, του διπλωμάτη που ακολούθησε μία ήπια αλλά συστηματικά πολιτική για τον αφελληνισμό του ντόπιου πληθυσμού, η οποία άφησε για πάντα το στίγμα της στα Δωδεκάνησα. Ο Λάγκο ηγήθηκε της προσπάθειας ωραιοποίησης των νησιών, έτσι ώστε να τα μετατρέψει σε ένα τουριστικό θέρετρο για την παγκόσμια ελίτ. Παράλληλα εισήγαγε εκπαιδευτικές μεταρρυθμίσεις με στόχο να εξιταλίσει τους Δωδεκανήσιους μέσα σε λίγες δεκαετίες.

Μαρτυρίες Δωδεκανήσιων που έζησαν τα χρόνια της κατοχής εξιστορούν πώς η ιταλική διοίκηση απαγόρευσε τον εθνικό ύμνο, την ελληνική σημαία, ακόμα και το μπλε χρώμα στις πόρτες και τα παράθυρα. Τότε άρχισε η αθρόα μετανάστευση των νησιωτών προς το εξωτερικό, ενώ  μεγάλο μέρος του αγροτικού πληθυσμού, κατέληξε να εργάζεται στα ιταλικά έργα της Ρόδου, με μισθούς πείνας.

Στο δεύτερο επεισόδιο, η εκπομπή θα εξετάσει την περίοδο διοίκησης του Τσέζαρε Μαρία Ντε Βέκι, μέλους της λεγόμενης τετρανδρίας του Μουσολίνι, που επιδίωξε να εξαφανίσει ακόμα και την ελληνική γλώσσα από τα νησιά. Τα σχέδιά του διέκοψε ο Β παγκόσμιος πόλεμος, που άλλαξε τα δεδομένα και έφερε τα Δωδεκάνησα ένα βήμα πιο κοντά στην ενσωμάτωση.

Στην εκπομπή μιλούν:

Αντώνης Αγγελής – Διευθυντής Δημόσιας Κεντρικής Βιβλιοθήκης Ρόδου

Σταύρος Παπαδόπουλος – Εκπαιδευτικός – Διδάκτορας Ιστορίας της Εκπαίδευσης

Νίκος Νικολάου – Συγγραφέας

Σοφία Ηρακλείδου – Ιστορικός

Ειρήνη Τόλιου – Προϊστάμενη ΓΑΚ Δωδεκανήσου

Αναστάσιος Κοντούρης – Φιλόλογος -Διδάκτορας Ιστορίας της Εκπαίδευσης

Παναγιώτης Παναής – Κάτοικος Παραδεισίου Ρόδου

Γιάννης Αγαπητίδης – Πολιτικός Μηχανικός

Μιλτιάδης Λογοθέτης – Ερευνητής – Συγγραφέας, Καταγωγή από τη Νίσυρο

Άννα Κώστα – Αντιπ/ρος Πολιτιστικού Συλλόγου «Διμυλιάς Ελεούσας»

Ελένη Βρατσάνου – Καταγωγή από τη Σύμη

Γιώργος Ζαχαριάδης – Δημοσιογράφος

Ελένη Καζούλλη – Κάτοικος Ρόδου

Μιχάλης Σάνδαλος – Κάτοικος Αρχαγγέλου Ρόδου

Γιώργος Κουτλάκης – Καταγωγή από την Κάσο

Γιώργος Τριανταφύλλου – Καταγωγή από τη Ρόδο

Κατερίνα Γιαννάτου – Καταγωγή από την Κάλυμνο

Φανή Κουτούζη Καπελλά – Καταγωγή από την Κάλυμνo

Το Α’ επεισόδιο μεταδίδεται και σε επανάληψη την Κυριακή, 23 Ιουνίου στις 17.00. Όλα τα επεισόδια είναι διαθέσιμα μετά την προβολή τους on demand στην υπηρεσία COSMOTE TV PLUS. Δείτε το τρέιλερ: