Η ιταλική κατοχή στην Ικαρία. Κάθε μέρα πέθαινε κι ένας Ικαριώτης. Σπάνιες φωτογραφίες με τους ιταλούς στρατιώτες στο νησί

“Η Ικαρία είναι το πιο δυστυχισμένο νησί”, έγραφε σε αναφορά του ο απεσταλμένος του Ερυθρού Σταυρού, όταν πέρασε από το νησί τον Ιούλιο του 1943.

Οι γερμανικές δυνάμεις κατέλαβαν την Ικαρία τον Μάιο του 1941. Στο νησί ωστόσο παρέμειναν για λίγο μέχρι που παρέδωσαν την εξουσία στην ιταλική μεραρχία Κούνεο. Έτσι η Ικαρία παρέμεινε υπό την κατοχή των Ιταλών, μέχρι τον Σεπτέμβριο του 1943, που συνθηκολόγησαν.

Στο νησί οι κάτοικοι ήταν απομονωμένοι. Ο μόνος τρόπος να μαθαίνουν τις εξελίξεις ήταν ένα ραδιόφωνο που οι ντόπιοι έκρυβαν στους αγρούς. Από αυτό άκουγαν το δελτίο ειδήσεων του BBC. “Ήταν η μόνη ακτίνα φωτός στις σκοτεινές εκείνες και τραγικές ώρες”, περιέγραφε ο Ικαριώτης Νικόλαος Τσάγκας.

Oι Ιταλοί απαγόρευσαν τις θαλάσσιες συγκοινωνίες ενώ είχαν κατασχέσει τα καΐκια και τις βάρκες του νησιού. “Δεν έχουμε καμία είδηση απ’ έξω. Μείνετε μαζί μας”, έλεγαν οι ψαράδες στους απεσταλμένους του Ερυθρού Σταυρού που έφτασαν στην Ικαρία για βοήθεια. Η επίσκεψη τους ήταν η μοναδική που έγινε από την αρχή των εχθροπραξιών. Ο θαλάσσιος αποκλεισμός σε συνδυασμό με την έλλειψη προϊόντων εξαφάνισε το εμπόριο.

Η τοπική οικονομία διαλύθηκε ενώ η γεωργική παραγωγή και η κτηνοτροφία δοκιμάστηκαν από τις επιτάξεις και το πλιάτσικο των Ιταλών και την έλλειψη υλικοτεχνικών μέσων. Η καρβουνοποιία στην οποία εργάζονταν 3.000 – 3.500  Ικαριώτες εργάτες, αφανίστηκε.

“Η Ικαρία είναι ένας στείρος βράχος. Δεν παράγει σχεδόν τίποτα. Οι κάτοικοι της είναι φτωχοί και μεταναστεύουν σε μεγάλο βαθμό”, περιέγραφε ο Ρέιμοντ Κουρβουαζιέ, ο Ελβετός απεσταλμένος του Ερυθρού Σταυρού που επισκέφθηκε την Ικαρία από τις 17 μέχρι τι 31 Ιουλίου 1943. Στο νησί μετέβη με το τουρκικό πλοίο Ungur και τους παρέδωσε 47 τόνους αλεύρι.

Οι Ικαριώτες αντιμετώπιζαν μια καταστροφή, που δεν είχαν ξαναζήσει. Κάθε μέρα και κάποιος πέθαινε. Πριν από τον πόλεμο στον  Άγιο Κήρυκο, την πρωτεύουσα του νησιού με τους 3.000 πέθαιναν 30 άτομα το χρόνο. Σύμφωνα με την αναφορά του Ελβετού κατά την περίοδο που επισκέφθηκε το νησί η θνησιμότητα είχε φτάσει στους 30 νεκρούς το μήνα.

Τα παιδιά είχαν ανάγκη από μουρουνόλαδο και βιταμίνες. Δεν είχαν ούτε γάλα. Η εικόνα της ασιτίας ήταν εμφανής και στον Εύδηλο. Οι κάτοικοι στέκονταν με δυσκολία όρθιοι ενώ είχαν “όψη ανθρώπων δύσμορφων και λεπρών”. Περίμεναν με λαχτάρα τη βοήθεια του Ερυθρού Σταυρού. Στα χέρια τους κρατούσαν φτωχά μπουκέτα αγριολούλουδων. Ήταν ο μόνος τρόπος που είχαν για να πουν “ευχαριστώ”.

Πληροφορίες και φωτογραφίες αντλήθηκαν από το βιβλίο: Η εν Ικαρία ιταλική κατοχή (1941-1943), του Νικόλαου Τσάγκα και την Κυριακής Λιγνού, εκδόσεις Ελευσίς

Διαβάστε επίσης στη “ΜτΧ”: To ανυπότακτο νησί του Αιγαίου που επαναστάτησε μόνο του κατά των Τούρκων. Από εκεί ξεκίνησε η απελευθέρωση των υπόλοιπων νησιών και αποτέλεσε για τον Βενιζέλο το προοίμιο των Βαλκανικών Πολέμων