Η ιστορική μάχη στην νησίδα Ντολμάς στο Μεσολόγγι, όπου έγινε ο τάφος μίας ολόκληρης οικογένειας. Η ηρωική άμυνα των 300 του οπλαρχηγού Λιακατά που χάθηκε με όλο το σόι του

Καταμεσής της λιμνοθάλασσας του Αιτωλικού, υπάρχει μία μικρή ακατοίκητη νησίδα που ακούει στο όνομα Ντολμάς. Αυτό το λασπώδες κομμάτι γης αποτέλεσε πυλώνα της οχύρωσης του Μεσολογγίου, αμύνθηκε ηρωικά απέναντι στους τούρκους πολιορκητές και τελικά έγινε ο τάφος μίας ολόκληρης οικογένειας.

Το Φεβρουάριο του 1826, ο τουρκικός κλοιός γύρω από το Μεσολόγγι είχε σφίξει ασφυκτικά. Υπό τις συνθήκες αυτές, όλες οι αμυνόμενες δυνάμεις περιμετρικά της πολιορκημένης πόλης ήταν κομβικής σημασίας. Στον γειτονικό Ντολμά, είχαν οχυρωθεί 300 άντρες με μερικές δεκάδες κανόνια, υπό τις εντολές του στρατηγού Λιακατά.

Ο Γρηγόρης Λιακατάς καταγόταν από οικογένεια αγωνιστών. Ο ίδιος, τα τρία αδέρφια του και ο πατέρας τους, συμμετείχαν ενεργά στον Επαναστατικό Αγώνα και ήταν γνωστοί για τη δράση τους στην ευρύτερη περιοχή της Αιτωλοακαρνανίας και της Ηπείρου. Μάλιστα, ο Γρηγόρης είχε αποκτήσει τη φήμη του «ωραιότερου οπλαρχηγού της Αιτωλοακαρνανίας». Εκτός αυτού όμως, είχε κερδίσει τον σεβασμό όλων χάρη στη γενναιότητα και τη λεβεντιά του.

Τους χαρακτηρισμούς αυτούς κλήθηκε να αποδείξει στα τέλη του χειμώνα του 1826. Ο Ντολμάς ήταν από τις ελάχιστες οχυρώσεις του Μεσολογγίου που αντιστέκονταν ακόμα. Ο Λιακατάς, ως άλλος Λεωνίδας, με τους 300 άντρες του αμυνόταν σθεναρά στις επιθέσεις του στρατού του Χουσεΐν, εμποδίζοντας την πολιορκία του Αιτωλικού. Όλοι γνώριζαν ότι αν «έπεφτε» το Αιτωλικό, θα ξεκινούσε η αντίστροφη μέτρηση και για το Μεσολόγγι.

Στις 26 Φεβρουαρίου χτύπησε ο πρώτος κώδωνας κινδύνου. Έπεσε το Βασιλάδι, ένα γειτονικό οχυρωμένο νησάκι, που βρισκόταν στην είσοδο της Λιμνοθάλασσας Μεσολογγίου. Ο δρόμος πλέον ήταν ανοιχτός για τον Ντολμά. Παρά τις απόπειρες αντιπερισπασμού από τους Μεσολογγίτες, οι Τούρκοι έφτασαν πάνοπλοι στον Ντολμά με πλοιάρια και σχεδίες. Ταυτόχρονα, 18 πυροβόλα από την απέναντι στεριά έριχναν ακατάπαυστα βολές στο νησάκι. Ο Λιακατάς και οι 300 απέκρουσαν τις επιθέσεις μέχρι τη δύση του ηλίου. Τότε, μία τουρκική οβίδα έπεσε μέσα στην μπαρουταποθήκη και προκάλεσε έκρηξη.

Οι περισσότεροι μαχητές έπεσαν νεκροί. Όσοι γλίτωσαν προσπάθησαν να διαφύγουν κολυμπώντας. Μερικοί τα κατάφεραν, οι περισσότεροι όμως αιχμαλωτίστηκαν από τον εχθρό και κατακρεουργήθηκαν. Ανάμεσα στους δεύτερους ήταν κι ο μεγάλος στρατηγός.

Οι υπερασπιστές του Ντολμά που είχαν οχυρωθεί όλοι μαζί με τον Λιακατά ήταν συγγενείς. Στην πολύνεκρη μάχη ξεκληρίστηκε ολόκληρο το σόι του οπλαρχηγού, με τους νεκρούς Λιακαταίους να φτάνουν τους 39 στον αριθμό.

Όπως ήταν αναμενόμενο, μετά την πτώση του Ντολμά, υπέκυψε και το Αιτωλικό. Την 1η Μαρτίου του 1826 οι Τούρκοι κατέλαβαν το νησί και έσφαξαν όσους κατοίκους δεν είχαν προλάβει να διαφύγουν. Το Μεσολόγγι άντεξε μόλις ένα μήνα ακόμη. Το τραγικό τέλος επισφραγίστηκε με την ιστορική έξοδο του Απρίλη του 1826.

Σήμερα, στον Ντολμά υπάρχει μνημείο αφιερωμένο στους πεσόντες, καθώς κι ένα εκκλησάκι. Στο Αιτωλικό η μνήμη τους τιμάται ακόμα. Στην είσοδο της μικρής κοινότητας δεσπόζει η προτομή του Γρηγόριου Λιακατά, ενώ παραδοσιακά κάθε Φλεβάρη τελείται μνημόσυνο και διοργανώνονται παράλληλες εκδηλώσεις για την ιστορική μάχη.

Πηγή χαρακτηριστικής εικόνας: Σύλλογος Αιτωλοακάρνανων Φθιώτιδας

Διαβάστε στη “ΜτΧ”: Η «Μικρή Βενετία» της Ελλάδας. Ο υπέροχος τόπος, όπου οι αντίπαλοι του Καραΐσκάκη τον καταδίκασαν για προδοσία! Πως δημιουργήθηκε (drone)