Η ιστορία των κοκτέιλ. Από που προέρχεται η ονομασία και τι σχέση έχει με τον κυκεώνα που έπιναν οι αρχαίοι Έλληνες

Το κοκτέιλ είναι αλκοολούχο ποτό που συνδυάζει ένα ή περισσότερα ποτά με άλλα συστατικά, όπως bitters, χυμό, σιρόπι ή τόνικ. Ανάλογα με τα συστατικά, γευστικά, μπορεί να είναι γλυκό, ξινό, πικρό, πικάντικο ή και αλμυρό.

Πως προέκυψε η λέξη

Για την δημιουργία της λέξης κοκτέιλ υπάρχουν πολλές εκδοχές. Μία από αυτές να υποστηρίζει ότι προέκυψε την εποχή της χαρτοπαιξίας στα ποταμόπλοια του Μισισιπή.

Οι νικητές φορούσαν ένα κόκκινο φτερό πετεινού (cock) και δημιουργούσαν ένα ποτό- μίγμα από όλα τα ποτά που υπήρχαν στο μπαρ. Τα ανακάτευαν με ένα κουτάλι που έμοιαζε με ουρά πετεινού (tail).

Σύμφωνα με μια άλλη εκδοχή, ένας εστιάτορας μαγείρευε κοτόπουλα και όταν τελείωνε το δείπνο προσέφερε στους πελάτες του ποτά στολισμένα με τα φτερά από τις ουρές τους, με τους Γάλλους να φωνάζουν “vive la cock tail”.

Μια άλλη θεωρία συνδέει τη λέξη με μία βρετανική αναφορά για τα “cock – tailed” άλογα. Δηλαδή όσα ήταν μικτής φυλής και έπρεπε να κουρευτεί ή να ψαλιδιστεί η ουρά τους ώστε να ξεχωρίζουν.

Κάποιοι υποστηρίζουν ότι το όνομα προέρχεται από την ανάμειξη των καταλοίπων των βαρελιών με αλκοόλ, γνωστά ως “tailings”, και την πώλησή τους σε χαμηλή τιμή.

Μια άλλη εξήγηση αναφέρει ότι το όνομα προήλθε από την πρακτική ενός εκτροφέα αλόγων να εισάγει μπαχαρικά, συγκεκριμένα τζίντζερ, στο πίσω μέρος του ζώου, προκειμένου να το κάνει να φαίνεται πιο ενεργητικό.

Η επικρατέστερη εκδοχή, ωστόσο, υποστηρίζει ότι η λέξη κοκτέιλ (cocktail) οφείλεται στη γαλλική λέξη coquetel. Πρόκειται για την ονομασία ενός μίγματος κρασιών, την οποία ο στρατηγός Lafayette έφερε το 1777 στη Φιλαδέλφεια της Αμερικής.

Η πρώτη φορά που χρησιμοποιήθηκε

Η λέξη κοκτέιλ χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά το 1803 για να περιγράψει ένα ανάμεικτο ποτό,  στην αμερικανική εφημερίδα The Farmer’s Cabinet.

Ο παλαιότερος ορισμός του «cock tail» εμφανίστηκε το 1806 στην εφημερίδα The Balance and Columbian Repository, η οποία το περιέγραφε ως εξής:

“Ένα διεγερτικό ποτό, αποτελούμενο από οινοπνευματώδη ποτά κάθε είδους, ζάχαρη, νερό και bitters”

Πως αναπτύχθηκε

Η κουλτούρα του κοκτέιλ αναπτύχθηκε  στις ΗΠΑ κατά τη διάρκεια του δεύτερου μισού του 19ου αιώνα, όταν άρχισαν να συρρέουν οι μετανάστες στη Βόρεια Αμερική.

Η αθρόα προσέλευση μεταναστών, συνέβαλε στην ευημερία της χώρας και ενίσχυσε τη διαθεσιμότητα προϊόντων από όλο τον κόσμο.

Τα ανάμεικτα ποτά ξεκίνησαν ως ένας τρόπος για να εξυπηρετηθεί ένα πλήθος ναυτικών ή αριστοκρατών και εξελίχθηκαν σε ατομικά παρασκευάσματα που έπαιζαν με διαφορετικούς συνδυασμούς συστατικών.

Η κουλτούρα του κοκτέιλ αναπτύχθηκε  στις ΗΠΑ κατά τη διάρκεια του δεύτερου μισού του 19ου αιώνα. Πηγή φωτογραφίας: picryl

Μέχρι τότε τα ποτά που κυριαρχούσαν ήταν η μπύρα και το κρασί. Τα ποικίλα και γευστικά κοκτέιλ αποτέλεσαν  καινοτομία και η φήμη τους απογειώθηκε.

Μέχρι το 1920 τα κοκτέιλ μπαρ είχαν γίνει αμερικανικός θεσμός, τον οποίο σύντομα θα μιμούνταν η Ευρώπη και ο υπόλοιπος κόσμος.

Ο καθηγητής Jerry Thomas εξέδωσε το πρώτο βιβλίο αφιερωμένο στα κοκτέιλ το 1862, το γνωστό “Bartender’s Guide or How to Mix Drinks”

Τα αρχαία κοκτέιλ

Ο κυκεώνας, ήταν φτιαγμένος κυρίως από χοντροαλεσμένο κριθάρι, νερό και διάφορα βότανα συνήθως μέντα και δυόσμο, ενώ αναφορές γίνονται και σε κάποια μυρωδικά, όπως το κύμινο.

Το όνομά του προέρχεται από το αρχαίο ρήμα “κυκάω”, που στη νέα ελληνική σημαίνει ανακινώ, γιατί πριν το πιούν έπρεπε συνεχώς να το ανακατεύουν, για να αναμιχθούν τα στέρεα υλικά με τα υγρά.

Το συγκεκριμένο ποτό αναφέρεται και στα ομηρικά κείμενα. Στην Ιλιάδα περιγράφεται ως ένα ποτό αποτελούμενο από νερό, κριθάρι, βότανα και τριμμένο τυρί αιγών.

Επίσης στην Οδύσσεια, η Κίρκη προσθέτει και λίγο μέλι για να το προσφέρει στον Οδυσσέα και τους άνδρες του και να τους μετατρέψει σε γουρούνια.

Στα χαρακτηριστικά του κυκεώνα συμπεριλαμβάνονταν μάλλον και χωνευτικές ιδιότητες. Στην Ειρήνη του Αριστοφάνη, ο Ερμής το συνέστησε στον ήρωα, που έφαγε πάρα πολλά καρύδια και ξηρά φρούτα.

Το «κοκτέιλ» του κυκεώνα ήταν ιδιαιτέρως αγαπητό στους αρχαίους Έλληνες αγρότες και έτσι οι αριστοκράτες το απέφευγαν. Πηγή φωτογραφίας: Wikimediamtx Commons

Το ποτό που έπιναν οι μύστες κατά τα Ελευσίνια Μυστήρια

Κατά την διάρκεια της αναζήτησης της Περσεφόνης, η θεά Δήμητρα βρέθηκε στην Ελευσίνα και οι κάτοικοι της πρόσφεραν να πιει κυκεώνα.

Σύμφωνα με τον Όμηρο η θέα της γεωργίας αρνήθηκε το κόκκινο κρασί που της προσφέρθηκε, ενώ δέχτηκε με ευχαρίστηση το ποτό  από κριθάρι, νερό και δυόσμο.

Όταν η θεά ξαναέσμιξε με την κόρη της και η γη της Ελευσίνας κάρπισε ξανά, θεσμοθετήθηκαν τα “Ελευσίνια Μυστήρια”, προς τιμήν της θεάς Δήμητρας και της Περσεφόνης.

Αποτελούσαν από τις πιο ιερές και σεβαστές τελετές από όλες τις γιορτές της αρχαίας Ελλάδας. Στο αποκορύφωμα των Μυστηρίων, οι μύστες έπιναν τον κυκεώνα για να σπάσουν την ιερή αποχή από το φαγητό και το ποτό.

Ο “χαμαιλέοντας” των ποτών

Μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο όλα τα μπαρ των μεγάλων ξενοδοχείων σερβίρουν πλέον τα δικά τους κοκτέιλ. Πηγή φωτογραφίας: Pexels

Στις ημέρες μας οι αμέτρητες ποικιλίες που προκύπτουν από τη φαντασία και τα διαθέσιμα υλικά, το καθιστούν τα κοκτέιλ τον χαμαιλέοντα των αλκοολούχων ποτών.

Η τέχνη της παρασκευής κοκτέιλ, έχει αναχθεί σε επιστήμη και καινοτόμοι mixologists  δημιουργούν νέες συνταγές  σε παραδοσιακά ποτά που χρονολογούνται αιώνες πίσω.

Και όπως και αν προέκυψε, με οποιοδήποτε άλλο όνομα, ένα κοκτέιλ εξακολουθεί να έχει νόστιμη γεύση.

Πηγή αρχικής φωτογραφίας: Flickr