Πόσοι είναι οι Χριστιανοί στην Βηθλεέμ. Η επιστημονική διαμάχη για τον τόπο γέννησης του Ιησού και η περιπέτεια της πόλης

Η Βηθλεέμ μπορεί να έγινε γνωστή από τη χριστιανική παράδοση ως η γενέτειρα του θεανθρώπου, ωστόσο η ιστορία της ξεκινάει χιλιάδες χρόνια πριν.

Χάρη στα εξαιρετικά γόνιμα εδάφη και στις φυσικές κοιλότητες με καθαρό, πόσιμο νερό, η τοποθεσία που σήμερα βρίσκεται χτισμένη η ιστορική πόλη κατοικήθηκε για πρώτη φορά κατά τη νεολιθική περίοδο.

Τα ευρήματα των αρχαιολόγων δεν αφήνουν περιθώριο αμφιβολίας για το μέγεθος και τη σημασία της πόλης. Μεγαλοπρεπείς τοιχογραφίες, ερείπια αρχαίων ναών, αναφορές σε παπύρους και αιγυπτιακές επιστολές που έχουν διασωθεί, αλλά και μία ολόκληρη νεκρόπολη με περισσότερους από εκατό τάφους χρονολογημένους περί το 2200 π.Χ. είναι μερικές από τις σπουδαίες ανακαλύψεις των ερευνητών.

Το πιο εντυπωσιακό εύρημα είναι ένα μικρό γλυπτό που πήρε την ονομασία “Ain Sakhri Lovers”.  Με τους μελετητές να εκτιμούν ότι η ηλικία του ξεπερνάει τα 11.000 χρόνια, θεωρείται η αρχαιότερη αναπαράσταση δύο ανθρώπων κατά τη σεξουαλική πράξη που έχει βρεθεί στην ιστορία.

Με την ίδρυση και την εξάπλωση του βασιλείου του Ιούδα, η Βηθλεέμ μετατράπηκε σε ένα από τα σημαντικότερα κέντρα του. Σύμφωνα με την εβραϊκή, αλλά και τη χριστιανική παράδοση, πολλοί Ιουδαίοι προφήτες έκαναν το πέρασμά τους από την ιστορική πόλη.

Στην είσοδο της, μέχρι σήμερα, δεσπόζει ο τάφος της Ραχήλ, ενώ πολλοί εικάζουν ότι στη Βηθλεέμ βρίσκονται θαμμένοι μεταξύ άλλων, ο Δαβίδ, ο Ιεζεκιήλ, ο Σολομών και ο Ιώβ. Επιστημονικά, τίποτα από αυτά δεν έχει αποδειχθεί.

Οι ιστορικοί αναζητούν περισσότερα στοιχεία ώστε να ταυτίσουν την περιοχή ως τον ιστορικό τόπο της γέννησης του Ιησού.

Η “Μέκκα” του Χριστιανισμού

Αναφορές στην πόλη της Βηθλεέμ υπάρχουν ήδη από την Παλαιά Διαθήκη, κυρίως λόγω της έντονης δράσης των προφητών στην περιοχή.

Σε ένα εδάφιο του Βιβλίου του Μιχαία, ενός από τα ιερά βιβλία της ιουδαϊκής πίστης, αντίστοιχο της Παλαιάς Διαθήκης, προμηνύεται η γέννηση του απεσταλμένου του Θεού στην πόλη.

Η πεποίθηση ότι ο Χριστός πράγματι γεννήθηκε στη Βηθλεέμ βασίζεται κυρίως σε μαρτυρίες και ισχυρές ενδείξεις και όχι σε αναμφισβήτητα επιστημονικά δεδομένα.

Κύρια ιστορική πηγή αποτελούν τα Ευαγγέλια κατά Ματθαίον και Λουκά που αναφέρουν ρητά ότι η Μαρία και ο Ιωσήφ ταξίδεψαν στη Βηθλεέμ για να φέρουν στον κόσμο τον υιό του Θεού. Επιπλέον, μαρτυρίες από πρωτοχριστιανούς που ταξίδευαν στην πόλη ως προσκυνητές μόλις λίγα χρόνια μετά το θάνατο του Χριστού, έχοντας δηλαδή πρόσφατα τα γεγονότα, επιβεβαιώνουν την ίδια πεποίθηση.

Η αμφισβητούμενη φάτνη

Η Αγία Ελένη, μητέρα του Μεγάλου Κωνσταντίνου, είχε επίσης βρεθεί στην περιοχή ως προσκυνήτρια. Μάλιστα, ισχυρίσθηκε ότι εντόπισε την περίφημη φάτνη, την οποία μάλιστα μετέφερε στη Ρώμη.

Έπειτα επέστρεψε στην πόλη και ανήγειρε πάνω στο Σπήλαιο της Γεννήσεως του Χριστού μεγαλοπρεπή εκκλησία και μία ασημένια φάτνη προς τιμήν του. Έτσι η Βηθλεέμ έγινε μεγάλο προσκύνημα των Χριστιανών.

Παρόλα αυτά, πολλοί είναι οι ιστορικοί που ανά τους αιώνες έχουν αμφισβητήσει το γεγονός. Είναι χαρακτηριστικό ότι μόνο τα Ευαγγέλια του Ματθαίου και του Λουκά διατυπώνουν ξεκάθαρα ότι ο Ιησούς γεννήθηκε στη Βηθλεέμ, ενώ άλλα, όπως εκείνα του Ιωάννη και του Μάρκου γράφουν μόνο ότι καταγόταν από τη Ναζαρέτ.

Μέχρι σήμερα, το ζήτημα παραμένει ανοιχτό για τους ιστορικούς, καθώς οι επιστημονικές απόψεις διίστανται.

Μία πολύπαθη πόλη

Ένας από τους λόγους που είναι ιδιαίτερα δύσκολο να βρεθούν χειροπιαστές αποδείξεις για τα ιστορικά γεγονότα που ανά τους αιώνες έλαβαν χώρα στη Βηθλεέμ είναι το γεγονός ότι η πόλη έχει καταστραφεί και ξαναχτιστεί αρκετές φορές.

Η πόλη βρίσκεται σε γεωγραφικό σημείο – σταθμό. Αποτελεί το σταυροδρόμι Μεσογείου και Μέσης Ανατολής, διαχρονικά διατηρούσε στενές επαφές με την Αίγυπτο, ενώ απέχει μόλις 10 χιλιόμετρα από την Ιερουσαλήμ.

Έτσι, Πέρσες, Αιγύπτιοι, Ρωμαίοι Σταυροφόροι, καθώς και Οθωμανοί έκαναν το πέρασμά τους αφήνοντας πίσω τους συντρίμμια. Ακόμα και η Βασιλική Εκκλησία της Γεννήσεως, το σπουδαιότερο μνημείο της πόλης, που έχει χτιστεί στο σημείο που θεωρείται ότι γεννήθηκε ο Χριστός, έχει γκρεμιστεί και αναδομηθεί από το μηδέν.

Τα γραφικά κτίρια και σοκάκια, που συναντά κανείς σήμερα κάνοντας μία βόλτα στην πόλη, έχουν ανεγερθεί τον τελευταίο αιώνα.

Κάτω από 20% είναι πλέον Χριστιανοί

Διαχρονικά, η Βηθλεέμ είχε το μεγαλύτερο ποσοστό χριστιανών κατοίκων στην Παλαιστίνη, με τη συντριπτική πλειονότητα να ασπάζεται το ορθόδοξο δόγμα. Τις τελευταίες δεκαετίες ο αριθμός αυτός τείνει να μειώνεται.

Μέχρι τα μέσα του 20ου αιώνα, η αναλογία χριστιανών και μουσουλμάνων ήταν 50/50 και τα μέλη των δύο θρησκευτικών κοινοτήτων ήταν σχεδόν ισόποσα μοιρασμένα στις γειτονιές της πόλης. Πλέον, από τους 25.000 μόνιμους κατοίκους μόνο το 16% είναι χριστιανοί.

Παρόλα αυτά, η αναλογία εξισορροπείται από τους χιλιάδες χριστιανούς προσκυνητές που την επισκέπτονται κάθε χρόνο. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι κύρια πηγή εσόδων της πόλης είναι ο τουρισμός.

Για πολλούς πιστούς, η Βηθλεέμ είναι η Χριστιανική Μέκκα

Ο μεγαλοπρεπής ναός στην κεντρική πλατεία χτίστηκε για πρώτη φορά από την Αγία Ελένη τον 4ο αιώνα μ.Χ., ενώ το Άγιο Σπήλαιο της Γέννησης που είναι σκαλισμένο στο φυσικό βράχο κάτω από την εκκλησία θεωρείται ως ο αυθεντικός τόπος της γέννησης του Ιησού και ως ο χώρος με τη μεγαλύτερη θρησκευτική και ιστορική σημασία.

Αξίζει να σημειωθεί ότι η Βασιλική της Γεννήσεως σήμερα «χωρίζεται» στα τρία. Αριστερά πλαισιώνεται από το μοναστήρι της Καθολικής Εκκλησίας, ενώ δεξιά της λιθόστρωτης πλατείας βρίσκεται ο «Πύργος των Ελλήνων» (Ορθοδόξων) και δεξιότερα το Αρμενικό μοναστήρι.

Το σύγχρονο «τείχος του Βερολίνου»

Πέρα από το θρησκευτικό υπόβαθρο, η πόλη παρουσιάζει έντονο κοινωνικοπολιτικό ενδιαφέρον. Ένα από τα χαρακτηριστικότερα και πιο αμφιλεγόμενα σημεία της είναι η «οχύρωσή» της.

Η Βηθλεέμ περιβάλλεται από ένα σύγχρονο «τείχος του Βερολίνου», το οποίο ουσιαστικά διαχωρίζει την πόλη από το Ισραήλ.

Έξω από το τείχος, απλώνονται δεκάδες εβραϊκές συνοικίες με τάσεις επέκτασης και στο εσωτερικό του. Από την άλλη, εντός του τείχους επικρατεί μία αρμονική πολυπολιτισμικότητα, που γίνεται αντιληπτή και μόνο από τα ακούσματα.

Από τους μιναρέδες αντηχούν μουσουλμανικές προσευχές, οι καμπάνες του μοναστηριού κάνουν αισθητό το ελληνορθόδοξο στοιχείο, ενώ οι ομιλίες και η ζωντάνια του Ρωμαιοκαθολικού Πανεπιστημίου ακούγονται σε όλο το κέντρο.

Το 2006 ο παγκοσμίου φήμης καλλιτέχνης του δρόμου, Banksy, γοητευμένος από την πόλη και τους πολυδιάστατους συμβολισμούς της, την φιλοτέχνησε με μία τοιχογραφία. Παράλληλα, χρηματοδότησε την ανέγερση ενός ξενοδοχείου με το όνομα “Walled Off Hotel” απέναντι από το τείχος.

Το όραμα του ανώνυμου καλλιτέχνη ήταν να προσκαλέσει ανθρώπους από όλο τον κόσμο να προσθέσουν τη δική τους πινελιά στο ιστορικό σημείο. Και πράγματι, σήμερα το τείχος θυμίζει έναν τεράστιο καμβά, με γκράφιτι και ζωγραφιές από όλο τον κόσμο να καλύπτουν το ένα το άλλο και διαρκώς να ανανεώνονται.

Πηγή αρχικής εικόνας: Pixabay

Διαβάστε στη “ΜτΧ”: «Θέλουμε να μάθουμε τη διάλεκτο του Ιησού Χριστού». Η προσπάθεια διαιώνισης της Αραμαϊκής στα σχολεία της Βηθλεέμ. Εκεί κατοικούν Συρο – χριστιανοί που κατέφυγαν μετά τις μαζικές δολοφονίες της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας