Η ιστορία της Τογιότα. Πώς από τους αργαλειούς για την κλωστοϋφαντουργία, πέρασε την κατασκευή αυτοκινήτων. Η αλλαγή του ονόματος για να γίνει εύηχο στις αγορές και η κόντρα με τη Νισάν

Κείμενο της αναγνώστριάς μας, Δήμητρας Καρδακάρη

Όλα ξεκίνησαν το 1867 όταν ήρθε στον κόσμο ο Sakichi Toyoda.

Η οικογένειά του ήταν οικονομικά ευκατάστατη, καθώς ασχολούνταν με την καλλιέργεια ρυζιού, που ήταν βασικό είδος διατροφής στην Ιαπωνία.

Επίσης ασχολούνταν με την επεξεργασία του μαλλιού, βασισμένη στη λειτουργία του χειροκίνητου αργαλειού.

Ο Sakichi ήταν ένας άνθρωπος που διακρίνονταν για την οξυδέρκεια και το ακόρεστο πάθος του για δημιουργικότητα. Έτσι, στην ηλικία των 20 δημιουργεί την πρώτη του εφεύρεση που ήταν ένας ξύλινος χειροκίνητος αργαλειός.

Εν συνεχεία, ο Sakichi έρχεται σε επαφή με γνωστές εμπορικές εταιρίες της Ιαπωνίας όπως Mitsui & Company και με εταιρείες επεξεργασία μαλλιού Kanegafuchi Spinning Co για να προωθήσει την νέα του εφεύρεση, αλλά δεν υπήρξε κάποιο ιδιαίτερο αποτέλεσμα.

Η προσωπική ζωή του Sakichi Toyoda ήταν ταραγμένη.

Η επικέντρωση των επιθυμιών του γύρω από την μικρή εταιρεία που είχε δημιουργήσει και η αδυναμία του να είναι σωστός οικογενειάρχης, οδήγησαν στον χωρισμό του.

Ωστόσο, σύντομα ξαναπαντρεύτηκε και μάλιστα η γυναίκα του είχε ενεργό συμμετοχή στον έλεγχο της εταιρείας. Από τον πρώτο του γάμο ο Sakichi είχε αποκτήσει το 1894 ένα γιο, τον Risaburo Toyoda μετέπειτα πρόεδρο της Toyota Motor Corporation.

Το 1907 δημιουργείται η Toyoda Loom Works με κεφάλαιο 1 εκατομμύριο γεν.

Ταξίδεψε στην Ευρώπη και την Αμερική για να δει τον τρόπο με τον οποίο εργάζονταν στον τομέα της υφαντουργίας, υιοθέτησε τις καινοτομίες και εν συνεχεία το 1911 δημιουργεί το δικό του εργοστάσιο κλωστοϋφαντουργίας με την ονομασία Toyoda Automatic Weaving, σε συνεργασία με τον μάνατζερ της εταιρείας Mitsui & Company.

Από τη συνεργασία αυτή ο Sakichi υιοθέτησε τον Risaburo που ήταν αδελφός του μάνατζερ της εταιρείας και εν συνεχεία γαμπρός του.

Ο Sakichi έτρεφε ιδιαίτερα αισθήματα για τον υιοθετημένο του υιό και του παρέδωσε την προεδρία της εταιρείας του, καθώς θεώρησε ότι η εμπειρία που είχε ως ανώτερο στέλεχος στην εταιρεία Mitsui & Company, τον καθιστούσε καταλληλότερο για την εξέλιξη της οικογενειακής επιχείρησης.

Με το ξέσπασμα του Ά Παγκοσμίου Πολέμου, η εταιρεία επεκτάθηκε το 1918 στην Toyoda Spinning and Weaving Company με κεφάλαιο 5 εκατομμύρια γεν. Το 1924 έρχεται η μεγάλη επιτυχία. Ολοκληρώνεται η πατέντα του Sakichi πάνω στον αυτόματο αργαλειό. Με τη βοήθεια του γιου του Kiichiro, δημιουργείται η Toyoda Automatic Loom Works. Η μεγάλη επιτυχία βέβαια ολοκληρώνεται με την εμφάνιση του μηχανοκίνητου αργαλειού G Type που οδηγεί στην εξάπλωση της εταιρείας σε Κίνα και Ινδία.

Η αυτοκινητοβιομηχανία

Στην ηλικία των 63 ο Sakichi Toyoda φεύγει από τη ζωή έχοντας πετύχει τα σχέδιά του για τον αυτόματο αργαλειό. Αντιθέτως, ο γιος του Kiichiro Toyoda ασχολείται με την κατασκευή αυτοκινήτων.

Λίγο πριν φύγει από τη ζωή ο Sakichi Toyoda θεωρούσε ότι ο γιος του Risaburo θα συνεχίσει τη δημιουργία και την εξέλιξη των αυτόματων αργαλειών.

Ο διάδοχος του ήταν διορατικός επιχειρηματίας και ανήσυχο πνεύμα όπως και ο πατέρας του και έτσι όταν το 1929 πήρε το δίπλωμα του μηχανολόγου μηχανικού, ταξίδεψε στην Ευρώπη και την Αμερική για να μελετήσει τα μηχανοκίνητα οχήματα. Επιστρέφοντας στην Ιαπωνία προσπάθησε να δημιουργήσει στην εταιρεία των αργαλειών, ένα τμήμα στο οποίο θα πειραματίζονταν με εξειδικευμένους εργάτες στην κατασκευή ενός μηχανοκίνητου οχήματος.

Με τη συνδρομή του Risaburo που παρέμενε πρόεδρος δημιουργείται η Toyoda Automatic Loom Works, Ltd. Το 1935 τελειοποιείται η μηχανή του αυτοκινήτου με εξαρτήματα από ξένες εταιρείες αυτοκίνητων όπως από την Chevrolet Motors, δημιουργώντας το μοντέλο Α1 επιβατηγό αυτοκίνητο.

Χρονολογία ορόσημο είναι το 1936, όπου έπειτα από διαγωνισμό αλλάζει η ονομασία της εταιρείας από Toyoda σε Toyota.

Στην πραγματικότητα, στα Ιαπωνικά η λέξη Toyota δεν είχα κάποια ιδιαίτερη σημασία, αλλά θεωρήθηκε εύηχη ονομασία πιο εύληπτη στις ξένες αγορές. Επομένως, η ονομασία αυτή δημιουργήθηκε στα πλαίσια της στρατηγικής της επιχείρησης για την εξάπλωσή της στην παγκόσμια αγορά.

Την περίοδο των δυο παγκοσμίων πολέμων, η εταιρεία ασχολούνταν κατά κόρον με την κατασκευή φορτηγών αυτοκινήτων σε αντίθεση με τα επιβατηγά αυτοκίνητα.

Ο στόχος αυτός είχε διττή σημασία. Αφενός μεν έπρεπε να εξυπηρετήσουν τις ανάγκες του στρατού. Αφετέρου, η κατασκευή φορτηγών αυτοκινήτων που προορίζονταν για τον στρατό της χώρας αποτελούσε ένα είδος πειραματισμού για την εταιρεία, καθώς τα πρώτα αυτοκίνητα ήταν ελαττωματικά και παρουσίαζαν προβλήματα στις μηχανές.

Με αυτό τον τρόπο δινόταν η δυνατότητα στους μηχανικούς να εξετάσουν το πρόβλημα και να προσπαθούν μέσα από τον συνεχή πειραματισμό να δημιουργήσουν όσο το δυνατόν καλύτερη μηχανή πριν αρχίσει η εξαγωγή των αυτοκινήτων σε παγκόσμια κλίμακα.

Υπολογίζεται ότι την περίοδο 1935-1945 η εταιρεία παρήγε 90.000 φορτηγά και λεωφορεία και μόλις 2.000 αυτοκίνητα. Μετά το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, αρχίζει ο σταδιακός επεκτατισμός της εταιρείας σε εξειδικευμένα τμήματα. Το 1949 ιδρύεται η Nippondenso Co. που στηρίζονταν κυρίως στην παραγωγή ηλεκτρονικών εγκαταστάσεων και παράλληλα ο αριθμός των αυτοκινήτων που παράγονταν ολοένα και αυξάνονταν.

Το Υπουργείο Εθνικού Εμπορίου και Βιομηχανίας θέλοντας να προωθήσει την εγχώρια αγορά αυτοκινήτων επιβάλλει υψηλό φόρο στα εισαγόμενα αυτοκίνητα και θέσπισε αυστηρά μέτρα για τις ανταλλαγές εξαρτημάτων αυτοκινήτων από το εξωτερικό. Η πρωτοβουλία αυτή κατακερμάτισε τις επιχειρήσεις «κολοσσούς» μία από αυτές ήταν η General Motors, με αποτέλεσμα από το 1951 οι εισαγωγές μειώθηκαν έως και 45%, μέχρι και το 1980 όπου το ποσοστό αυτό μειώθηκε κατακόρυφα. Επομένως δόθηκε το έναυσμα για την περαιτέρω ανάπτυξη των Ιαπωνικών Εταιρειών Αυτοκινήτων και ιδίως της Toyota.

Κύρια ανταγωνίστρια εταιρεία της Toyota Motor, στην εγχώρια αγορά αυτοκινήτου ήταν η Nissan Co.

Η Nissan πιο συγκεκριμένα μέχρι και το 1950 κατείχε τα πρωτεία στην αγορά του αυτοκινήτου, καθώς διέθετε καλύτερη τεχνική ειδίκευση στην κατασκευή, εδράζονταν στην ιαπωνική πρωτεύουσα (Τόκιο) και διέθετε εδραιωμένο κοινωνικό δίκτυο. Αντιθέτως, η δυναμική της Toyota Motor Corporation, έγκειται στο γεγονός ότι οι άμεσες επενδύσεις ήταν καλύτερα οργανωμένες και το εργατικό δυναμικό της ήταν γαλουχημένο από πνεύμα συνεργασίας, αλληλεγγύης και χαρακτηρίζονταν από έντονο δομικό λειτουργισμό.

Συγχρόνως, το 1950 δημιουργείται μια μικρή οικονομική κρίση, γιατί η εταιρεία πωλούσε οχήματα με δόσεις και επειδή οι καταναλωτές δεν ήταν σε θέση να τα ξεπληρώσουν προχώρησαν σε μαζικές «εθελοντικές» απολύσεις.

Η ανθηρή οικονομική ανάπτυξη των ετών 1960-1980 συνάδει και με την ακόλουθη παραγωγή αυτοκινήτων της Toyota, καθώς η εγχώρια παραγωγή ξεπέρασε το 1 εκατομμύριο αυτοκίνητα.

Το σλόγκαν της εταιρείας ήταν “Good Thinking, Good Products” και το εννοούσαν. Η πρώτη εξαγωγή Ιαπωνικού Επιβατηγού Αυτοκινήτου Crown στις Ηνωμένες Πολιτείες το 1957, συνάδει και με την δημιουργία αντίστοιχου τμήματος πωλήσεων. Γενικότερα, από το 1950 η Toyota Motor εμφανίζεται δυναμικά στην παγκόσμια αγορά αυτοκινήτου με αυτοκίνητα που διακρίνονταν για την καλή λειτουργία της μηχανής τους και την καλαισθησία τους. Από αυτά τη δεκαετία 1950-1960, τα μοντέλα που εδραίωσαν την Toyota στον κόσμο ήταν: BJ Toyota Jeep (Land Cruiser), Toyopet Corona και το Toyota Corolla.

Το 1967 ανέλαβε και επίσημα την προεδρία της επιχείρησης για τα επόμενα 15 χρόνια ο Eiji Toyoda ο οποίος συνέχισε με το ίδιο πάθος και με αρωγό την αγάπη του για την κατασκευή των αυτοκινήτων το έργο του προκατόχου του. Από τη δεκαετία του 1960 γνωστές ιαπωνικές επιχειρήσεις αυτοκίνητων έβλεπαν την Αμερική ως πηγή πλουτοπαραγωγική.

Η εξάπλωση στην Αμερική

Στην Αμερική βέβαια υπήρχαν ήδη 3 κολοσσοί της αυτοκινητοβιομηχανίας οι GM (General Motors), Ford and Chrysler. Η δυναμική εμφάνιση της Ιαπωνίας στην αμερικανική αγορά αυτοκινήτου επήλθε μετά το 1964 όπου καθιερώθηκε ένας από τους σημαντικότερους εισαγωγείς αυτοκινήτων με εξαίρεση την επόμενη δεκαετία του 1970, οπότε οι εισαγωγές ακολούθησαν την κατιούσα λόγω της κρίσης του πετρελαίου. Αλλά από τις αρχές του 1980 οι εισαγωγές αυτοκινήτων της στην Αμερική άγγιζαν το 70%.

Και τη δεκαετία του 1980 η Toyota εξακολουθεί να αποκομίζει τεράστια κέρδη από τις εξαγωγές αυτοκινήτων στην Αμερική, λανσάροντας στην αγορά οχήματα που διακρίνονταν για την τεχνολογική καινοτομία τους. Από αυτά αξίζει να σημειωθούν: το σύστημα για να μην μπλοκάρουν οι τροχοί του αυτοκινήτου σε περίπτωση απότομου φρεναρίσματος (ABS) και ηλεκτρονικό σύστημα ελέγχου ποσότητας βενζίνης.

Επιπροσθέτως, από τα τέλη της δεκαετίας του 1980 το ενδιαφέρον στρέφεται στην κατασκευή πολυτελών αυτοκινήτων λανσάροντας στην αγορά τα πολυτελή αυτοκίνητα Lexus. Όμως, από τη δεκαετία του 1990 και για τα επόμενα 4 χρόνια, όταν η άνοδος του γεν αύξησε την τιμή των ιαπωνικών αυτοκινήτων στο εξωτερικό, μειώθηκε και η εξαγωγή των αυτοκινήτων. Παράλληλα, γνωστές Αμερικανικές εταιρείες αυτοκινήτων όπως η Ford άρχιζαν να γαλουχούνται από την τεχνοτροπία των ιαπωνικών αυτοκινητοβιομηχανιών. Όταν το 1992 o Tatsuro Toyoda ως ανερχόμενος πρόεδρος της Toyota προσπάθησε να επιλύσει το πρόβλημα που είχε προκύψει δεν τα κατάφερε να μείνει για πολύ καιρό στην προεδρεία και αποσύρθηκε το 1995. Τον διαδέχθηκε ο Hiroshi Okuda ο πρώτος διευθυντής της επιχείρησης που δεν ανήκε στην οικογένεια Toyoda.

                                               

Όσοι αναγνώστες επιθυμούν να στέλνουν κείμενα μπορούν να μας τα στέλνουν στη διεύθυνση: [email protected]

Εφόσον τηρούνται κάποιες προϋποθέσεις, που έχουν να κάνουν με το ύφος της ιστοσελίδας, θα δημοσιεύονται, ενδεχομένως με μια μικρή επιμέλεια.

Η “ΜτΧ” δεν ευθύνεται για τυχόν ανακρίβειες ή αντιγραφές στα κείμενα των αναγνωστών.

Διαβάστε στη “ΜτΧ”: Ο Έλληνας από τη Σμύρνη που σχεδίασε το Mini. Πήρε τον τίτλο του Σερ από τη βασίλισσα της Αγγλίας και του «Έλληνα θεού» από τους συνεργάτες του, με τους οποίους έκανε ομηρικούς καβγάδες!