Η ιστορία της Λωρίδας της Γάζας. Η Οθωμανική, Βρετανική και Αιγυπτιακή κατοχή. Πως κατέληξε να γίνει πεδίο μάχης

Η Λωρίδα της Γάζας έχει μεγάλη ιστορία εντάσεων. Το Ισραήλ και οι Παλαιστίνιοι διεκδικούν από κοινού το δικαίωμα ελέγχου της περιοχής.

Η Γάζα, λόγω της προνομιακής της θέσης, κατά μήκος της Μεσογείου και στο σημείο συνάντησης Ασίας – Αφρικής, ήταν ένας αξιόλογο εμπορικό κέντρο. Κατοικήθηκε πριν χιλιάδες χρόνια, ενώ υπήρχαν διάφοροι διεκδικητές, όπως οι Αιγύπτιοι Φαραώ, οι Βαβυλώνιοι, οι Φιλισταίοι και ο Μέγας Αλέξανδρος.

Έχει αναφερθεί και σε ιστορίες της Βίβλου, μεταξύ των οποίων οι μάχες του βασιλιά Δαυίδ.

Τους επόμενους αιώνες, κατακτήθηκε από Ρωμαίους, Μογγόλους, Σταυροφόρους και αργότερα από τον Ναπολέοντα.

Από την Οθωμανική Αυτοκρατορία έως το τέλος της βρετανικής κατοχής

Πριν από 1.400 χρόνια, εισέβαλαν στη Γάζα ισλαμικοί λαοί. Αποτέλεσε μέρος της Οθωμανικής αυτοκρατορίας από το 16^ο αιώνα έως και το 1917.

Βρετανικά στρατεύματα κατέλαβαν την περιοχή, κατά τη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου  και αργότερα έγινε Βρετανική Εντολή για την Παλαιστίνη. Στη συνέχεια  η Κοινωνία των Εθνών παραχώρησε στο Ηνωμένο Βασίλειο εξουσία για την Εντολή για την Παλαιστίνη που αποτελείται από πρώην οθωμανικά εδάφη.

Αυτό που έγινε γνωστό ως Βρετανική Εντολή για την Παλαιστίνη επιβεβαιώθηκε επίσημα από το Συμβούλιο της Κοινωνίας των Εθνών στις 24 Ιουλίου 1922 και τέθηκε σε ισχύ στις 26 Σεπτεμβρίου 1923.

Πριν τη λήξη της εντολής, το Νοέμβριο του 1947, η Γενική Συνέλευση Ηνωμένων Εθνών αποδέχτηκε το σχέδιο για την αραβοϊσραηλινή διχοτόμηση της Παλαιστίνης.

Όριζε τη δημιουργία δύο κρατών: ενός εβραϊκού, το Ισραήλ και ενός αραβικού, με τις περιοχές της Γάζας και της Δυτικής Όχθης.

Το σχέδιο προκάλεσε τις αντιδράσεις των Παλαιστινίων και των γειτονιών αραβικών χωρών.

Στις 14 Μαΐου του 1948 ιδρύθηκε το Ισραήλ. Αποτέλεσμα ήταν να εκδιωχθούν δεκάδες χιλιάδες Παλαιστίνιοι.

Η Αίγυπτος στη Γάζα

H Αίγυπτος εισέβαλε στη Γάζα, το 1948, καταλαμβάνοντας τη στενή παράκτια λωρίδα, μήκους 40 χιλιομέτρων, από το Σινά έως νότια του Ασκέλον. Η πλέον «Λωρίδα της Γάζας» δέχθηκε μαζική εισροή προσφύγων, και ο πληθυσμός της τριπλασιάστηκε.

Τα όρια της περιοχής καθορίστηκαν βάσει της αιγυπτιακής – ισραηλινής ανακωχής, στις 24 Φεβρουαρίου του 1949.

Η Λωρίδα της Γάζας βρέθηκε υπό αιγυπτιακή κυριαρχία από το 1949 – 1956  και από το 1957 – 1967. Το βασικό πρόβλημα ήταν ο τεράστιος αριθμός Παλαιστίνιων προσφύγων, οι οποίοι ζούσαν κάτω από ακραία φτώχεια.

Η Αιγυπτιακή κυβέρνηση δεν θεωρούσε τη Λωρίδα της Γάζας μέρος του ανεξάρτητου κράτους της. Δεν επέτρεψε στους πρόσφυγες να γίνουν Αιγύπτιοι πολίτες ή να μεταναστεύσουν στη χώρα ή σε άλλα αραβικά κράτη.

Από την άλλη, το Ισραήλ δεν τους επέτρεψε να επιστρέψουν στα παλιά τους σπίτια ή έστω να λάβουν κάποια αποζημίωση.

Ο ΟΗΕ ίδρυσε την UNRWA (Υπηρεσία Αρωγής και Έργων των Ηνωμένων Εθνών), η οποία βοήθησε 1,6 εκατομμύρια Παλαιστίνιους πρόσφυγες στη Γάζα, στην Ιορδανία, το Λίβανο, τη Συρία και τη Δυτική Όχθη.

Πολλοί Παλαιστίνιοι πρόσφυγες έγιναν «φενταγίν», ένοπλοι που συμμετείχαν σε επιθέσεις κατά του Ισραήλ ως αντίποινα.

Από τον Πόλεμο των 6 Ημερών και μετά

Στις 5 Ιουνίου του 1967, ξέσπασε πόλεμος μεταξύ του Ισραήλ και των Αράβων γειτόνων του. Στις 10 Ιουνίου οι Ισραηλινοί κατάφεραν να αυξήσουν σε πολύ σημαντικό βαθμό τα εδάφη τους, κατακτώντας και τη Λωρίδα της Γάζας, για το επόμενο τέταρτο του αιώνα.

Το Δεκέμβριο του 1987, ξέσπασαν μαζικές ταραχές και βίαιες συγκρούσεις μεταξύ Παλαιστινίων της Γάζας και των ισραηλινών στρατευμάτων, με την πρώτη Ιντιφάντα.

Το 1994, σταδιακά το Ισραήλ μεταβίβασε στην PLO την κυβερνητική εξουσία της Λωρίδας της Γάζας, καθώς υπέγραψαν τις Συμφωνίες του Όσλο.

Ο Γιασέρ Αραφάτ, επικεφαλής της PLO, κλήθηκε να αντιμετωπίσει μια στάσιμη οικονομία, τον διχασμό των Παλαιστινίων για τη συμφωνία και την τρομοκρατία από μαχητικές μουσουλμανικές δυνάμεις, όπως το Ισλαμικό Τζιχάντ και τη Χαμάς.

Η  Χαμάς όμως αρνήθηκε να γίνει οποιοσδήποτε συμβιβασμός με το Ισραήλ.

Η Λωρίδα της Γάζας τον 21^ο αιώνα

Στα τέλη του 2000, πραγματοποιήθηκε η δεύτερη ιντιφάντα, με την Παλαιστινιακή Αρχή και το Ισραήλ να έρχονται ξανά σε σύγκρουση, αφού οι διαπραγματεύσεις «κατέρρευσαν».

Στα τέλη του 2003, ο Αριέλ Σαρόν, πρωθυπουργός του Ισραήλ, ανακοίνωσε το σχέδιο για την αποχώρηση των ισραηλινών στρατευμάτων και εποίκων από τη Λωρίδα της Γάζας.

Το Σεπτέμβριο του 2005, το Ισραήλ αποχώρησε από την περιοχή και μεταβίβασε τον έλεγχό της στην Παλαιστινιακή Αρχή.

Στις βουλευτικές εκλογές της, 2006, η Χαμάς εξέφρασε την κάθετη αντίθεσή της με την Φατάχ, η οποία κατακρίθηκε ως διεφθαρμένη και αναποτελεσματική. Η Χαμάς νίκησε τις εκλογές, με την ΕΕ, τις ΗΠΑ και το Ισραήλ να τις επιβάλλουν κυρώσεις, αφού την χαρακτήρισαν τρομοκρατική οργάνωση.

Η Λωρίδα της Γάζας μετατράπηκε σε τόπο κλιμάκωσης της βίας μεταξύ της Χαμάς και ανταγωνιστικών δυνάμεων. Τελικά, οι συγκρούσεις έληξαν το 2007, με τη Χαμάς να παίρνει τον έλεγχο της Λωρίδας της Γάζας και τη Φατάχ της Δυτικής Όχθης.

Το Ισραήλ κήρυξε τη Γάζα «εχθρική οντότητα».

Τον Ιανουάριο του 2008, το Ισραήλ εξαπέλυσε επιθέσεις πυραύλων στους νότιους οικισμούς της Λωρίδας και έκλεισε πλήρως τα σύνορά του. Τον Ιούνιο της ίδιας χρονιάς, Χαμάς και Ισραήλ αποφάσισαν να κάνουν εκεχειρία για 6 μήνες, όμως υπήρχαν συνεχόμενες κατηγορίες μεταξύ τους για παραβιάσεις.

Το Ισραήλ ξεκίνησε χερσαία επίθεση στη Λωρίδα της Γάζας. Έκτοτε, οι συγκρούσεις των Παλαιστινίων με το Ισραήλ είναι διαρκείς.

Πηγή αρχικής εικόνας: ΑΠΕ