Η ηρωική συμμετοχή των Κρητών στους εθνικούς αγώνες. Από το 1821 μέχρι το έπος του ’40. Νέα εκπομπή

Οι αγώνες των Κρητών εκτός Κρήτης στη «Μηχανή του Χρόνου» με τον Χρίστο Βασιλόπουλο, τη Δευτέρα 31 Μαρτίου στις 21.00 στο COSMOTE HISTORY.

Το επεισόδιο μεταδίδεται σε επανάληψη την Κυριακή 6 Απριλίου στις 17.00.

Η εκπομπή παρουσιάζει τους αγώνες που έδωσαν οι Κρητικοί για την Ελλάδα, αφήνοντας πίσω το νησί τους, και πριν ακόμη απελευθερωθούν.

Οι Κρήτες ήταν παρόντες σε κάθε μεγάλη στιγμή του Ελληνισμού. Δεν υπήρξε αγώνας στον οποίο δεν συμμετείχαν, δίνοντας ακόμα και τη ζωή τους. Πολέμησαν, σχεδόν πάντα στην πρώτη γραμμή, σε κάθε εκστρατεία από το 1821 και έπειτα.

1821

Στην επανάσταση εναντίον της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, ταξίδεψαν μέχρι την ηπειρωτική Ελλάδα, για να πολεμήσουν, σημειώνοντας σημαντικές νίκες, όπως στους Μύλους του Ναυπλίου, όπου εμπόδισαν την κατάλειψη του φρουρίου από τον Ιμπραήμ.

Η Κρήτη δεν είχε ακόμα απελευθερωθεί, όμως γίνονταν συνεχείς εξεγέρσεις, δυσχαιρένοντας την επικράτηση των Τούρκων.

Μακεδονικός Αγώνας

Η εκπομπή φωτίζει τον αγώνα των Κρητικών στην Μακεδονία, όπου πρωτοστάτησαν και ηγήθηκαν σχεδόν όλων των μαχητών.

Ο Μακεδονικός αγώνας ήταν ένας ανεπίσημος πόλεμος, όπου όλοι συμμετείχαν εθελοντικά και επιβίωναν υπό άθλιες συνθήκες, ζώντας μέσα στον βάλτο των Γιαννιτσών.

Οι Κρήτες βρέθηκαν στην μακρινή και άγνωστη για αυτούς Μακεδονία, χωρίς δεύτερη σκέψη. Μάλιστα ο πρώτος νεκρός του αγώνα ήταν ο Κρητικός Γιώργος Σεϊμένης από την Ανώπολη Σφακίων.

Από της ηγετικές φυσιογνωμίες, ξεχώρισε ο καπετάνιος Νταφώτης, που επικράτησε εναντίον των Τούρκων, που υπερτερούσαν αριθμητικά.

Βαλκανικοί Πόλεμοι

Στους Βαλκανικούς πολέμους, οι Κρήτες πήγαν να καταταχτούν, με χορούς και τραγούδια. Χρειάστηκε να εμποδίσουν δεκάδες ανήλικους μαθητές, από το να πάρουν τα όπλα, αλλά πολλοί κατάφεραν να τρυπώσουν στα καράβια και να πολεμήσουν.

Συνολικά, από τους 6.000 εθελοντές που συμμετείχαν στους Βαλκανικούς, οι 3.500 προέρχονταν από την Κρήτη, παρα το γεγονός ότι δεν είχε ενωθεί ακόμα με την Ελλάδα!

Ανάμεσά τους ήταν και ο πατέρας του Μίκη Θεοδωράκη, ο οποίος πολέμησε, αδιαφορώντας για το ιατρικό πρόβλημα που τον ταλαιπωρούσε.

Λέγεται μάλιστα ότι η ιαχή «Αέρα» που φώναζαν οι στρατιώτες στην Πίνδο, το 1940, προέρχεται από τους Κρήτες συμμετείχαν στους Βαλκανικούς.

Η Κρήτες υπήρξαν  οι μεγαλύτεροι υποστηρικτές της Μακεδονίας και συνέβαλαν στην απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης, όπου πρωταγωνίστηκε η Κρητική Χωροφυλακή.

Αργότερα, όταν η πόλη μπήκε στη δίνη του Α’ παγκοσμίου πολέμου, οι Κρητικοί πολέμησαν στην πρώτη γραμμή και θυσιάστηκαν κατά εκατοντάδες.

Η μαρτυρία του Κρητικού για Μικρασιατικό και Μακεδονικό Μέτωπο

Η ιστορία ενός 17χρονου Κρητικού, του Ιωάννη Κεφαλάκη, ζωντανεύει μέσα από την αφήγηση του γιου του, ο οποίος εξιστορεί στη Μηχανή του Χρόνου, τις περιπέτειες του πατέρα του στο Μακεδονικό μέτωπο και λίγα χρόνια αργότερα, στη Μικρασιατική εκστρατεία.

Ο Κεφαλάκης, μαζί με εκατοντάδες άλλους Κρητικούς, αιχμαλωτίστηκε από τους Τούρκους και επέζησε, παρά τα βασανιστήρια και τις κακουχίες που τον περίμεναν στα «αμελέ ταμπουρού» και τις πορείες θανάτου. Επέζησε και επέστρεψε στην οικογένειά του στην Κρήτη, όπου πίστευαν ότι είχε σκοτωθεί.

Οικογένεια και χωριανοί γιόρτασαν την επιστροφή του, όμως ο ίδιος, όπως και οι περισσότεροι απ’ τους αιχμαλώτους που επέστρεψαν, δεν ξεπέρασαν ποτέ το ψυχολογικό τραύμα της αιχμαλωσίας.

Το Έπος του 40

Μία απ’τις πιο ηρωικές στιγμές της Κρήτης, έλαβε χώρα στο έπος του ’40.

Εκεί οι Κρήτες, παρά τις τεράστιες κακουχίες και την ταλαιπωρία που υπέστησαν λόγω λανθασμένων αποφάσεων της ηγεσίας, κατατρόπωσαν το ιταλικό σώμα χιονοδρόμων στην χιονισμένη Τρεμπέσινα, εξοπλισμένοι μόνο με την απλή στολή και τα άρβυλα των Ελλήνων στρατιωτών.

Στην εκπομπή μιλούν:

Γιώργος Παναγιωτάκης – Συγγραφέας, Ιστορικός Ερευνητής

Κωστής Μαμαλάκης – Ιστορικός Ερευνητής

Μάνος Χαλκιαδάκης – Δρ. Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Κρήτης

Βασίλης Νικόλτσιος – Συνταγματάρχης Ε.Α., Ιστορικός Ερευνητής

Στέλλα Αλιγιζάκη – Ιστορικός, Φιλόλογος

Ελένη Δημητρίου – Ιστορικός

Κώστας Φυσαράκης – Ιστορικός

Μανώλης Μακράκης – Εκπαιδευτικός, Δρ. Ιστορίας

Κωστής Κεφαλάκης – Γιος Ιωάννη Κεφαλάκη, που πολέμησε στον Α’.Π.Π. και στη Μ.Ασία