Η ιαπωνική πανωλεθρία στο Μίντγουεϊ. Πώς οι Αμερικάνοι έμαθαν το παράτολμο σχέδιο και βύθισαν τα ιαπωνικά αεροπλανοφόρα 6 μήνες μετά την επίθεση στο Περλ Χάρμπορ

Του Michael Lee Lanning

Το αμερικανικό ναυτικό συνδύασε την υπέρτερη υπηρεσία των πληροφοριών του και τη χρησιμοποίηση των αεροπλανοφόρων με αρκετή τύχη ώστε να νικήσει τον ιαπωνικό στόλο στη ναυμαχία του Μιντγουέι το 1942. 

Η σύγκρουση, που χαρακτήρισε το τέλος του ιαπωνικού επεκτατισμού στον Ειρηνικό, ήταν η πρώτη από μια σειρά νικών που οδήγησαν στην τελική παράδοση της Ιαπωνίας στους συμμάχους.

 Η ασταμάτητη Ιαπωνία

Μετά τις επιτυχημένες αιφνιδιαστικές επιθέσεις τους στο Περλ Χάρμπορ, στις Φιλιππίνες και σε άλλους στόχους τον Δεκέμβριο του 1941, οι Ιάπωνες είχαν άλλους πέντε μήνες γεμάτους με επιτυχίες.

Με ελάχιστη προσπάθεια είχαν καταλάβει τη Μαλαισία, τη Σιγκαπούρη, τις Ολλανδικές Ανατολικές Ινδίες, τις Φιλιππίνες και άλλα νησιά στον κεντρικό και στον δυτικό Ειρηνικό.

Διψώντας για παραπάνω εδαφικές κατακτήσεις είχαν αρχίσει τις επιχειρήσεις από τις αρχές του 1942 για να καταλάβουν βάσεις στην Πάπουα της Νέας Γουινέας και στα νησιά του Σολομώντος, ώστε να απομονώσουν και να αδρανοποιήσουν την Αυστραλία και την Ινδία.

Τον Απρίλιο και τον Μάιο συνέβησαν δύο γεγονότα που παρακίνησαν τους Ιάπωνες να επισπεύσουν τα σχέδιά τους για επέκταση προς τα ανατολικά.

Το πρώτο ήταν η αεροπορική επιδρομή εναντίον του Τόκιο υπό τον αντισμήναρχο Τζέιμς Ντούλιτλ από το αμερικανικό αεροπλανοφόρο “Χόρνετ” στις 18 Απριλίου 1942.

Αν και οι ζημιές ήταν ελάχιστες, η ανώτατη ιαπωνική διοίκηση βρέθηκε σε εξαιρετικά δύσκολη θέση που δεν κατάφερε να αποτρέψει μια επίθεση κατά του νησιωτικού κράτους της.

Το δεύτερο γεγονός συνέβη όταν συναντήθηκαν ο ιαπωνικός και ο αμερικανικός στόλος αεροπλανοφόρων στη θάλασσα των Κοραλλίων στις 7-8 Μαΐου.

Οι δύο πλευρές έστειλαν τα αεροσκάφη τους να εμπλακούν στην πρώτη αεροναυμαχία της ιστορίας, στην οποία κανένα πλοίο δεν βρέθηκε εντός ακτίνας βολής ή οπτικής επαφής με τους αντιπάλους του. Όταν τελικά έληξε η μάχη, κανένας δεν μπορούσε να υποστηρίξει ότι ήταν νικητής.

Ωστόσο, η πιο σημαντική συνέπεια της ναυμαχίας στη θάλασσα των Κοραλλίων  δεν ήταν οι συνολικές απώλειες, αλλά το γεγονός ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες, είχαν σταματήσει για πρώτη φορά την ιαπωνική επέκταση.

Το παραπλανητικό σχέδιο των Ιαπώνων για την κατάληψη του Μιντγουέι δυτικά της Χαβάης

Για να καταλάβει περισσότερες περιοχές ώστε να υπερασπιστεί καλύτερα τη χώρα του και να επεκτείνει την αυτοκρατορία της, ο Ιάπωνας ναύαρχος Ισορόκου Γιαμαμότο διέταξε μια παραπλανητική επίθεση κατά των Αλεούτιων νήσων στην Αλάσκα ενώ η κύρια επίθεση με τέσσερα αεροπλανοφόρα και πάνω από 80 βοηθητικά σκάφη θα καταλάμβανε το νησί Μιντγουέι που βρισκόταν περίπου 1.500 χιλιόμετρα δυτικά της Χαβάης.

Με το Μιντγουέι υπό τον έλεγχό τους, οι Ιάπωνες, θα μπορούσαν να υπερασπιστούν τις θαλάσσιες οδούς γύρω από τα νησιά τους, αλλά και να διαθέτουν μια βάση για περισσότερες επιθέσεις εναντίον της Χαβάης.

Τέλος, οι Ιάπωνες ήλπιζαν ότι η νίκη στο Μιντγουέι και η καταστροφή του αμερικανικού στόλου θα ανάγκαζε τις Ηνωμένες Πολιτείες να επιδιώξουν ειρήνη και να αφήσουν ολόκληρη την Ασία υπό τη σημαία του Ανατέλλοντος Ηλίου. Αυτό που δεν γνώριζαν οι Ιάπωνες ήταν ότι Αμερικανοί σηματωροί είχαν αποκρυπτογραφήσει πολλούς ραδιοφωνικούς κώδικες τους, μαθαίνοντας έτσι τα σχέδια τους. Δεν ήξεραν επίσης ότι συνεργεία επισκευών στο Περλ Χάρμπορ, είχαν κάνει και πάλι ετοιμοπόλεμο το Γιορκτάουν.

Τόσο αυτό, όσο και άλλα βοηθητικά σκάφη αποτέλεσαν την “Τακτική Δύναμη 17”, η οποία παρέπλευσε από το Περλ Χάρμπορ στις 28 Μαΐου υπό τη διοίκηση του υποναύαρχου Φρανκ Τζακ Φλέτσερ. Η “Τακτική Δύναμη 16” με τα αεροπλανοφόρα “Εντερπράιζ” και “Χόρνετ” είχε αναχωρήσει από το Μιντγουέι δύο μέρες νωρίτερα υπό τον υποναύαρχο Ρέιμοντ Σπρούανς.

Η ναυμαχία στο Μιντγουέι

Οι δύο ναυτικές δυνάμεις συναντήθηκαν στις 2 Ιουνίου σε απόσταση περίπου 550 χιλιομέτρων νοτιοανατολικά του Μιντγουέι.

Στις 3 Ιουνίου ο ιαπωνικός στόλος, υπό τη διοίκηση του ναυάρχου Τσουίτσι Ναγκούμο, αποτελούμενος από τα αεροπλανοφόρα “Ανάγκι”, “Κάγκα”, Χιρίγιου και “Σορίγιου” δέχτηκε επίθεση περίπου 900 χιλιόμετρα δυτικά του Μιντγουέι από αμερικανικά μαχητικά και βομβαρδιστικά αεροπλάνα προερχόμενα από το νησί.

Τα ιαπωνικά μαχητικά κατέρριψαν εύκολα τα παλιά αμερικανικά αεροσκάφη χωρίς καμιά ζημιά για τον στόλο τους

Το πρωί της 4ης Ιουνίου ο Ναγκούμο, αγνοώντας ακόμη την παρουσία των αμερικανικών αεροπλανοφόρων, έστειλε τα μισά αεροσκάφη του για να βομβαρδίσουν το Μιντγουέι.

Ένα αμερικανικό αναγνωριστικό τα ακολούθησε καθώς επέστρεφαν στα πλοία τους και ανέφερε την ακριβή θέση τους στον Σπρούανς και στον Φλέτσερ.

Πάνω στα ιαπωνικά αεροπλανοφόρα, που δεν είχαν ακόμη αντιληφθεί τον αμερικανικό στόλο, τα πληρώματα άρχισαν να ξαναφορτώνουν τα αεροσκάφη τους με βόμβες για μια δεύτερη επίθεση κατά του Μιντγουέι.

Οι Αμερικανοί έστειλαν τορπιλοπλάνα κατά των εχθρικών σκαφών, αλλά ο οι Ιάπωνες τα κατέρριψαν. Το ίδιο έγινε και με ένα δεύτερο κύμα.

Ένα αμερικανικό σμήνος έχασε τα 15 αεροπλάνα του και 29 από τα 30 μέλη των πληρωμάτων τους.

Η επικίνδυνη αλλαγή των σχεδίων του ιαπωνικού στόλου

Ο Ναγκούμ, αντιλαμβανόμενος τελικά την παρουσία των αμερικανικών αεροπλανοφόρων, διέταξε τα αεροσκάφη του να ξεφορτωθούν τις βόμβες και να εφοδιαστούν με τορπίλες, ώστε να επιτεθούν και να καταστρέψουν τα εχθρικά πλοία.

Αυτή η αλλαγή σχεδίων άφησε βόμβες, τορπίλες και αεροπλάνα πλήρως εφοδιασμένα με καύσιμα πάνω στα καταστρώματα των ιαπωνικών αεροπλανοφόρων.

Η επιδεξιότητα, σε συνδυασμό με καθαρή τύχη, επέτρεψε στα αμερικανικά βομβαρδιστικά καθέτου εφορμήσεως να εμφανιστούν την κατάλληλη στιγμή.

Τα Ντάγκλας “Ντόντλες” άδειασαν το φορτίο τους πάνω στα καταστρώματα και στους απροστάτευτους ανελκυστήρες των ιαπωνικών πλοίων.

Τρία βαριά αεροπλανοφόρα, το “Ακάγκι”, το “Κάνγκα” και το Σορίγιου βρέθηκαν στον βυθό του ωκεανού σε λιγότερο από πέντε λεπτά.

Το Χιρίγιου, περίπου 60 χιλιόμετρα μακριά από τη μάχη, έστειλε τα αεροπλάνα του κατά του αεροπλανοφόρου Γιορκτάουν και του προκάλεσαν σοβαρές ζημιές.

Αμερικανικά αεροσκάφη χτύπησαν το Χιρίγιου, το οποίο βυθίστηκε στις 5 Ιουνίου. Ένα ιαπωνικό υποβρύχιο αποτελείωσε το παλιό αμερικανικό αεροπλανοφόρο στις 6 Ιουνίου καθώς το πλήρωμά του αγωνιζόταν να το σώσει. Ο ιαπωνικό στόλος, χωρίς τα αεροπλανοφόρα του, στράφηκε προς την Ιαπωνία.

Πολύ εξασθενημένοι για να τον καταδιώξουν, οι Αμερικανοί βύθισαν ένα ακόμη βαρύ αεροπλανοφόρο πριν καταφέρει να βρεθεί εκτός ακτίνας βολής.

Η αρχή του τέλους για την Ιαπωνία

Οι αμερικανικές απώλειες στη ναυμαχία του Μιντγουέι ήταν ένα αεροπλανοφόρο, ένα αντιτορπιλικό, 150 αεροπλάνα και περίπου 300 άνδρες. Η Ιαπωνία έχασε τέσσερα αεροπλανοφόρα, μένοντας μόνο με άλλα πέντε σε ολόκληρο τον στόλο της. 275 αεροπλάνα, και πάνω από 4.000 άνδρες, περιλαμβανομένων πολλών έμπειρων πιλότων.

Ακόμη πιο σημαντικό ήταν το γεγονός ότι τα αμερικανικά ναυπηγεία κατασκεύαζαν ήδη νέα αεροπλανοφόρα και άλλα σκάφη ενώ οι Ιάπωνες δεν είχαν τα μέσα να αναπληρώσουν τις απώλειες τους. Η Ιαπωνία δεν έκανε καμιά άλλη σημαντική επίθεση μετά το Μιντγουέι.

Ο αριθμός των ανδρών και των πλοίων τους ελαττώνονταν συνεχώς, ενώ τα εφόδια των Συμμάχων αυξάνονταν σταθερά.

Σύντομα, οι Αμερικανοί άρχισαν να κατακτούν το ένα νησί μετά το άλλο στον Ειρηνικό ωκεανό ξανακερδίζοντας τις κατακτημένες περιοχές τους και εξασφαλίζοντας βάσεις κοντά στην Ιαπωνία για να αρχίσουν μια εκστρατεία μαζικών βομβαρδισμών.

Μια ιαπωνική νίκη στο Μιντγουέι θα είχε παρατείνει τον πόλεμο στον Ειρηνικό αλλά είναι απίθανο ότι οι ΗΠΑ θα επιδίωκαν ειρήνη και θα άφηναν την Ιαπωνία κυρίαρχο στον ωκεανό και στην Ασία. Οι Ηνωμένες Πολιτείες και οι σύμμαχοί τους είχαν συμφωνήσει από την αρχή του πολέμου στην πολιτική “πρώτα η Ευρώπη”, κάτι που σήμαινε ότι οι Αμερικανοί έστελναν ελάχιστες δυνάμεις στον Ειρηνικό. Μετά τη ναυμαχία του Μιντγουέι, οι ηγέτες των ΗΠΑ αντιλήφθηκαν ότι μπορούσαν να νικήσουν τους Ιάπωνες χωρίς να εγκαταλείψουν τη Γερμανία.

Πηγή: Οι 100 μεγαλύτερες μάχες όλων των εποχών του Michael Lee Lanning, εκδόσεις ΕΝΑΛΙΟΣ

Πηγή χαρακτηριστικής εικόνας: Wikimediamtx Commons

Διαβάστε στη “ΜτΧ”: Η ναυμαχία του Τραφάλγκαρ που έκανε τους Βρετανούς κυρίαρχους των θαλασσών. Πώς ο ναύαρχος Νέλσον κατατρόπωσε τον γαλλοϊσπανικό στόλο. Η νίκη του συνέβαλε στην πτώση του Ναπολέοντα