Η γυναίκα φύλακας έξι νεκρών ελλήνων στρατιωτών. Είναι θαμμένοι στην αυλή του σπιτιού της στην Αλβανία και τους τιμά κάθε μέρα

Απρίλιος 1941. Ο ελληνοϊταλικός πόλεμος είναι ακόμα σε εξέλιξη. Παρά τις νέες ήττες στην εαρινή επίθεση, οι Ιταλοί πολεμούν λυσσασμένα για να δικαιώσουν τον Μουσολίνι. Ο ελληνικός στρατός έχει διαψεύσει τα σχέδιά του και έχει κυνηγήσει τον αντίπαλο μέχρι την θάλασσα.

Στη Χειμάρρα όπου ο ελληνικός πληθυσμός είναι κυρίαρχος, οι ντόπιοι έχουν ανοίξει τα σπίτια τους για τους έλληνες φαντάρους που πολεμούν με πάθος. Στο σπίτι της οικογένειας Μπρίγκου, βρήκε καταφύγιο ένας λόχος, που στρατοπέδευσε εκεί ώστε να προφυλαχτεί από τους σφοδρούς βομβαρδισμούς.

Εκεί έμελλε να αφήσουν την τελευταία τους πνοή έξι από αυτούς. Τα άψυχα σώματά τους έθαψε μυστικά ο πατέρας της κ. Ερμιόνης και αφιέρωσε όλη του την ζωή στην προστασία των κρυφών τάφων τους.

Η μάχη στο Σκούταρι έξω από τη Χειμάρρα 

«Οι 3 στρατιώτες σκοτώθηκαν από τα πυρά των Ιταλών και οι άλλοι 3 από ελληνικά πυρά μέσα σε καπνούς, ομίχλη και καταρρακτώδη βροχή στην προσπάθεια να αποκρούσουν τους Ιταλούς” διηγείται η κ. Ερμιόνη.

«Ήταν τα «λιοντάρια» της Ελλάδας του ‘40. Έφυγαν σαν ματωμένα και βουρκωμένα πουλιά» θυμάται η γερόντισσα πια, Ερμιόνη Μπρίγκου. Την συναντήσαμε νύχτα στο σπίτι της έξω από τη Χειμάρρα. Μας μίλησε με συγκίνηση για τους έξι στρατιώτες που έκρυβε τα οστά τους στην αυλή της διακινδυνεύοντας τη ζωή της.

Δύο ξύλινοι σταυροί, στηριγμένοι με λίγες πέτρες μαρτυρούν τους πρόχειρους τάφους που ήταν θαμμένοι οι έξι πεσόντες, με τα κεράκια να φωτίζουν το λιτό μνήμα.

Μετά το θάνατο των στρατιωτών, η εννιάχρονη τότε Ερμιόνη  βοήθησε τον πατέρα της να θάψει κρυφά τα νεκρά παλικάρια στην αυλή του σπιτιού του. «Σκάβαμε πρόχειρους λάκκους. Οι κινήσεις γίνονταν μηχανικά, βιαστικά υπό το φόβο του εχθρού, δεν είχαν το απαιτούμενο βάθος, οι αρβύλες εξείχαν και έπρεπε να σκεπαστούν με χώμα γρήγορα για να μην αποκαλυφθούν» διηγείται η Ερμιόνη Μπρίγκου.

Φροντίδα να έχουν ίσκιο τα παλληκάρια

Πάνω από τους τάφους, ο πατέρας της κ. Ερμιόνης προνόησε να φυτέψει αχλαδιές ως σημάδι και για να μην πατάει κανείς στα κρυφά μνήματα. Έτσι εξασφάλισε το μυστικό του. Στην συνέχεια έσπειρε κουκιά σε όλο το χωράφι και οι τάφοι κρύφτηκαν. Η οικογένεια κράτησε «επτασφράγιστο» το μυστικό της για δεκαετίες.

Οι τρεις ενταφιάστηκαν στη μία πλευρά της αυλής και οι άλλοι τρεις στην άλλη.

Οι έξι Έλληνες στρατιώτες Δημήτριος Σελάς (Κορινθία), Νικόλαος Κτημαδάκης (Ηράκλειο Κρήτης), Κέρκης Μοραΐτης (από Πελοπόννησο), Παναγιώτης Αλογογιάννης (Καμάρι Κορινθίας), Ανδρέας Προβατάς (Αγραφούς Κέρκυρας) και Ματθαίος Λαγός (Πόρο Τροιζηνίας) σκοτώθηκαν κοντά στο σπίτι της οικογένειας Πρίγκου στο Σκούταρι της Χειμάρρας. Ο πατέρας της Ερμιόνης Πρίγκου έθαψε μυστικά τους Έλληνες στρατιώτες σε 2 ομαδικούς τάφους στην αυλή

Το πορτοφόλι του Ανδρέα

Ο Ανδρέας Προβατάς λίγο πριν ξεψυχήσει έδωσε στον πατέρα της οικογένειας, Ιωάννη Μπρίγκο το πορτοφόλι του και του είπε: «Γιάννη πάρε το πορτοφόλι και την ξυριστική μου μηχανή. Εμένα δε μου χρειάζονται πια. Αν κάποτε βρεις τους δικούς μου, να τους τα δώσεις για να με θυμούνται.»  Στο πορτοφόλι ήταν γραμμένα τα ονόματα των υπόλοιπων στρατιωτών, χάρη στο οποίο διασώθηκε η ταυτότητα τους.

Πολλά χρόνια μετά τον πόλεμο ο Μπρίγκος ήρθε στην Αθήνα για να εκπληρώσει την επιθυμία του Ανδρέα και να βρει τους συγγενείς του, αλλά και των υπόλοιπων έξι  ηρώων πεσόντων. Ταξίδεψε και στην Πελοπόννησο, έφτασε μέχρι και τον Πόρο Τροιζηνίας, αλλά όμως χωρίς αποτέλεσμα.

Η κ. Ερμιόνη συνέχισε να τους φροντίζει σαν δικά της παιδιά και δεν σταμάτησε να προσεύχεται για αυτούς. Κάθε μέρα ανάβει ένα κερί στη μνήμη τους, τους αφήνει λίγα λουλούδια και εύχεται να μεγαλώσει γρήγορα η μυρτιά «για να έχουν δροσιά και ίσκιο τα παλικάρια μας».

Δεν πρόδωσε τον όρκο του πατέρα της

Παρά τους διωγμούς από το αυταρχικό καθεστώς του Χότζα και τις συνεχείς απειλές από την αστυνομία, δεν πρόδωσε ποτέ τον όρκο του πατέρα της. Φύλαξε μαζί με την οικογένεια της καλά κρυμμένο το μεγάλο μυστικό. «Δείξε μας σε ποιο μέρος έχεις θαμμένους τους Έλληνες να έρθουμε να τους βγάλουμε να τους πετάξουμε» απειλούσε η αστυνομία τον Ιωάννη Μπρίγκο αλλά αυτός δε μαρτύρησε ποτέ.

Βασανιστήρια, εξορία και πολύχρονη φυλάκιση δεν τον λύγισαν. «Τον έδεσαν με ένα σύρμα με αγκάθια σαν αγκυλωτό στεφάνι, του έσφιγγαν τα χέρια και το κεφάλι αλλά αυτός δε λιποψύχησε ποτέ. Μη τους προδώσετε ούτε εσείς», θυμάται η κ. Ερμιόνη να λέει ο πατέρας της.

Η αστυνομία ήρθε πολλές φορές και απείλησε και την κόρη του με φυλάκιση. Μας διηγείται τι τους απάντησε: «Κάποιος θα βρεθεί να με βγάλει από τη φυλακή. Αλλά και κανείς να μη βρεθεί, δεν με ενοχλεί. Εγώ τους νεκρούς μου δεν θα τους προδώσω, δεν θα πατήσω τον όρκο του πατέρα μου».

Μετά το τέλος του πολέμου, το 1945 έγιναν εκλογές στη Χειμάρρα. Η οικογένεια Μπρίγκου δεν ψήφισε, όπως και πολλές ελληνικές οικογένειες της περιοχής. Η τιμωρία του Χότζα ήταν για μία ακόμη φορά διωγμοί. «Μας εξόρισαν 5 χρόνια από το σπίτι. Μας διώξανε νύχτα, μας φέρθηκαν σαν τα σκυλιά, μας πήγαν σε μία σπηλιά και μας άφησαν εκεί 15 μέρες» θυμάται η κ. Ερμιόνη.

Μετά την κατάρρευση του καθεστώτος Χότζα το 1991 και την βελτίωση των ελληνοαλβανικών σχέσεων, η οικογένεια Πρίγκου φανέρωσε τις θέσεις των τάφων τοποθετώντας σταυρούς πάνω τους.

Στην Αλβανία σκοτώθηκαν 13 χιλιάδες Έλληνες στρατιώτες. Από αυτούς οι οκτώ χιλιάδες παραμένουν ακόμα άταφοι ή προσωρινά θαμμένοι. Μετά την συμφωνία Ελλάδας και Αλβανίας έχει ξεκινήσει πρόγραμμα εντοπισμού και περισυλλογής των πεσόντων σε διάφορα σημεία όπου έχουν υποδειχθεί από ντόπιους.

Η “Μηχανή του Χρόνου” βρέθηκε στα πεδία των μαχών στην Αλβανία και ανήμερα 28 Οκτωβρίου 2019 παρουσίασε στο COSMOTE HISTORY τις σημαντικές μάχες του μετώπου και την δραματική ιστορία με τους «άταφους» ήρωες του έπους του 40. Δείτε το τρέιλερ :