Η γυναίκα που έσωσε 2.500 παιδιά από το γκέτο της Βαρσοβίας. Τα έκρυβε σε σακιά, εργαλειοθήκες ακόμη και φέρετρα. Η Ιρένα Σέντλερ γλύτωσε την εκτέλεση απο τους Γερμανούς με δωροδοκία

Την έλεγαν Ιρένα Σέντλερ ή Irena Sendlerowa και ήταν μια Πολωνή ηρωίδα του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Γεννήθηκε στη Βαρσοβία το 1910 και πέθανε το 2008.

Ήταν καθολική, αλλά έκανε παρέα με πολλά εβραιόπουλα και τις οικογένειές τους, που ήταν περιθωριοποιημένες.

Το παράδειγμα είχε δώσει ο ίδιος ο πατέρας της που ήταν ο μόνος γιατρός που αναλάμβανε Εβραίους ασθενείς. Ήταν ένας απ τους πρώτους Πολωνούς σοσιαλιστές, που είχε αναγάγει την ιδεολογία του σε πράξη. Συνήθως πρόσφερε τις υπηρεσίες του ανιδιοτελώς σε φτωχούς ασθενείς και κυρίως Εβραίους.

‘Οταν πέθανε η Εβραϊκή Κοινότητα αναγνωρίζοντας την προσφορά του βοήθησε τη μικρή Ιρένα να σπουδάσει Φιλολογία.

 Αρχίζει να παρέχει τις υπηρεσίες της στην Πρόνοια

Το 1939 όταν οι Ναζί κατέλαβαν την Πολωνία ήταν Ανώτερη Διαχειρίστρια στον Τομέα Κοινωνικής Πρόνοιας της Βαρσοβίας.

Οργάνωνε συσσίτια στις γειτονιές της πόλης, βοηθούσε οικονομικά τους αδύναμους, τα ορφανά τους ηλικιωμένους και οποιονδήποτε είχε ανάγκη.

Τραγική η κατάσταση στο γκέτο της Βαρσοβίας

Oι Γερμανοί τον Οκτώβριο του 1940 ανακοίνωσαν ένα σχέδιο για τη δημιουργία γκέτο μέσα στην πόλη της Βαρσοβίας. Αυτό σήμαινε ότι  140.000 Πολωνοί θα έπρεπε να μεταφερθούν σε άλλες περιοχές της πόλης και στα σπίτια τους θα μεταφέρονταν όλοι οι Εβραίοι της πόλης.

Το 1/3 του πληθυσμού της Βαρσοβίας θα ζούσε σε έκταση μόλις 1/40 της πόλης

Τον Νοέμβριο οι Γερμανοί ξεκίνησαν τη δημιουργία ενός τείχους ύψους 3.5 μέτρων γύρω από το γκέτο, ώστε να αποκλειστούν απόλυτα από την πόλη.

Ουσιαστικά ήταν μια αστική φυλακή. Κανένας Εβραίος δεν επιτρεπόταν να βγει από το τείχος, τα σχολεία και οι συγκεντρώσεις απαγορεύτηκαν, ενώ υπήρχαν γερμανικές φρουρές σε όλες τις εισόδους του.

Η ημερήσια κατανάλωση σε φαγητό ήταν λιγότερη από 180 θερμίδες με αποτέλεσμα ο πληθυσμός να μειώνεται συνεχώς λόγω της ασιτίας.

Υπολογίζεται ότι περίπου 4.000 Εβραίοι, πέθαιναν από ασιτία κάθε μήνα.

Η κατάσταση είχε επιδεινωθεί δραματικά καθώς μέσα σε τέσσερα τετραγωνικά χιλιόμετρα ζούσαν αποκλεισμένοι περισσότεροι από 400.000 άνθρωποι.

Η Ιρίνα επικεφαλής της Ζεγκότα

Το 1942, αφού έγινε η μεταφορά των Εβραίων στο στρατόπεδο της Τρεμπλίνκα, η Ιρένα έγινε επικεφαλής του τμήματος παιδιών της Ζεγκότα μιας οργάνωσης που ήταν Συμβούλιο Βοήθειας προς τους Εβραίους, που οργάνωσε η Υπόγεια Πολωνική Αντίσταση (η οποία δούλευε κυρίως στο υπόγειο δίκτυο υπονόμων, κάτω από την πόλη) και τη χρηματοδοτούσε η εξόριστη κυβέρνηση της Πολωνίας.

Προκειμένου να μπαινοβγαίνει ελεύθερα στο γκέτο κατάφερε να βγάλει άδεια από τον Τομέα Πρόληψης Επιδημιών της Βαρσοβίας και έτσι έμπαινε καθημερινά κάνοντας επαφές για λογαριασμό της Αντίστασης και προμηθεύοντας τους Εβραίους με τρόφιμα, ρούχα και φάρμακα.

Αρχίζει η φυγάδευση των παιδιών

Όμως, βλέποντας τη δραματική κατάσταση που επικρατούσε, με τους νεκρούς να φτάνουν τους πέντε χιλιάδες κάθε μήνα από τις κακουχίες, κύριο μέλημά της ήταν η φυγάδευση των παιδιών από το γκέτο.

Ωστόσο, πριν δραπετεύσουν, τα παιδιά διδάσκονται κάποια αποσπάσματα από την Αγία Γραφή και μάθαιναν να προσεύχονται κάνοντας το σταυρό τους, ώστε να συμπεριφέρονται ως χριστιανοί και να μην κινούν υποψίες.

Η Ιρένα με το κωδικό όνομα “Γιολάντα”, διήυθυνε τις προσπάθειες διάσωσης Εβραιόπουλων.

Τα μέλη της οργάνωσης κρατούσαν όλα τα στοιχεία των παιδιών με κωδικούς και τα έθαβαν στο χώμα, μέσα σε βάζα ώστε να ενώσουν ξανά τις οικογένειες μετά τον πόλεμο.

Με τη βοήθεια του Άντονι Τζμπρόβσκι, έκρυβαν τα παιδιά σε φορτηγά και εργαλειοθήκες ακόμα και σε σάκους από λινάτσες, ενώ σε κάποια έδιναν υπνωτικά, ώστε η κλινική τους εικόνα να τα παρουσιάζει ως θύματα του τύφου.

Άλλα κρύβονταν σε ασθενοφόρα, σε σακιά με πατάτες, σε κουτιά ακόμη και σε φέρετρα, ως πεθαμένα.

Μερικά καταφέρνει να τα βγάλει από το δικαστικό μέγαρο, που είχε δύο εισόδους, μία μέσα στο γκέτο και μία μέσα στην πόλη. Άλλα τα βοηθούσε να δραπετεύσουν από τους υπονόμους.

Σπουδαίος τους σύμμαχος ήταν ένας σκύλος που με το γάβγισμά του έλεγαν πως απομάκρυνε τους Γερμανούς, την ώρα που εκείνοι φυγάδευαν τα παιδιά. Στα παιδιά που έσωζαν, έδιναν ψεύτικες ταυτότητες με πλαστά χριστιανικά ονόματα και δήλωναν ψευδώς ότι πολλές εβραϊκές οικογένειες έχουν προσβληθεί από τύφο και φυματίωση, προκειμένου να αποτραπούν επιθεωρήσεις και έρευνες από τους Γερμανούς.

 Έσωσε 2.500 παιδιά

Συνολικά κατάφερε να σώσει τουλάχιστον 2.500 παιδιά από βέβαιο θάνατο, ενώ άλλα πεντακόσια άτομα υπολογίζεται ότι είχε σώσει, πριν μπει στη Zegota.

Το 1943, η Σέντλερ συνελήφθη από τη Γκεστάπο και οδηγήθηκε στις φυλακές του Πάβιακ. Παρά τα βασανιστήρια δεν αποκάλυψε κανένα όνομα.

Οι Γερμανοί την καταδίκασαν σε θάνατο. Οι φρουροί όμως δωροδοκήθηκαν από μέλη της οργάνωσης με αποτέλεσμα να παραμείνει το όνομά της στη λίστα των μελλοθανάτων αλλά η ίδια να μην εκτελεστεί ποτέ. Από τότε και μέχρι το τέλος του πολέμου, ζούσε κρυμμένη σε διάφορα μέρη της Πολωνίας, χωρίς όμως να σταματήσει ποτέ τον αγώνα της.

Δεν κατάφερε να παρευρεθεί ούτε στην κηδεία της μητέρας της.

Μετά τον πόλεμο επανένωσε τις οικογένειες

Η Ιρένα κράτησε ένα αρχείο με τα ονόματα των παιδιών που είχε διασώσει και το φύλαξε σ΄ένα γυάλινο βάζο που έθαψε κάτω από ένα δέντρο στην αυλή της. Μετά τον πόλεμο, έχοντας σαν πολύτιμο θησαυρό το αρχείο με τα ονόματα των παιδιών που είχε σώσει, προσπάθησε να εντοπίσει όσους γονείς των παιδιών είχαν επιζήσει και επανένωσε τις οικογένειες. Τα παιδιά που οι γονείς τους είχαν πεθάνει σε στρατόπεδα συγκέντρωσης τα βοήθησε να πάνε σε ανάδοχες οικογένειες.

Τιμητικές διακρίσεις

Το 1958 τιμήθηκε με το μετάλλιο «Στην υπηρεσία της Υγείας» από τον Πολωνό υπουργό Υγείας, ενώ το 1965 της απονεμήθηκε ο τίτλος του Δίκαιου μεταξύ των Εθνών από την οργάνωση Yad Vashem και το 1991 ανακηρύχτηκε επίτιμη πολίτης του Ισραήλ. Το 2003 τιμήθηκε με την ανώτατη διάκριση του πολωνικού κράτους, το Μετάλλιο του Λευκού Αητού. Τιμήθηκε και με βραβείο Αξίας και Θάρρους Jan Karski. Στην Πολωνία, θεωρείται πλέον εθνική ηρωίδα και πολλά σχολεία φέρουν το όνομά της.

Το 2007 ήταν υποψήφια για Νόμπελ. Απορρίφθηκε όμως γιατί η επιτροπή έκρινε σπουδαιότερη την προσφορά του Άλ Γκόρ για την κλιματική αλλαγή!

Πηγή χαρακτηριστικής εικόνας: Wikimediamtx Commons  

Διαβάστε στη “ΜτΧ”: Έπρεπε να ζήσουν με 184 θερμίδες την ημέρα. Συγκλονιστικές φωτογραφίες από το γκέτο της Βαρσοβίας όπου χιλιάδες εβραίοι αποκλείστηκαν και εξοντώθηκαν από το ναζιστικό καθεστώς