Η φρίκη του βομβαρδισμού στον Πειραιά όπως τον ζωγράφισε ο Ανδρέας Κρυστάλλης, λίγο πριν από τη νοσηλεία του στο Δρομοκαΐτειο

Ο Ανδρέας Κρυστάλλης γεννημένος το 1911 στη Μικρά Ασία, γνώρισε από νεαρή ηλικία την πικρή εμπειρία ενός ξεριζωμού. Παιδί ακόμα, έφτασε στον Πειραιά όπου προσπάθησε εκ του μηδενός, να θέσει τις βάσεις μιας νέας ζωής. Αρχικά ακολούθησε τα χνάρια του μεγαλύτερου αδελφού του που υπηρετούσε στον Πολεμικό Ναυτικό. Κατατάχθηκε και ο ίδιος σε αυτό αλλά σύντομα παραιτήθηκε για να επιδοθεί με ζήλο σε αυτό που αγαπούσε. Στη ζωγραφική.

Κατά τη διάρκεια της κατοχής υπέφερε από τις στερήσεις την πείνα και τις κακουχίες. Ευαίσθητη καλλιτεχνική φύση ο ίδιος, δεν μπορούσε να ανεχθεί το θάνατο παιδιών στα πεζοδρόμια, τον μεγάλο λιμό του 1941 – 42, τις εκτελέσεις και τους συνεχείς βομβαρδισμούς της πόλης στην οποία κατοικούσε. Του Πειραιά.

Η λήξη της κατοχής για τον Ανδρέα Κρυστάλλη επέφερε μια τραγική μοίρα. Εισήχθη στο Δρομοκαΐτειο νοσοκομείο σε μια προσπάθεια να ξαναβρεί το χαμένο του εαυτό. Όμως δεν τα κατάφερε, αφού και μετά την έξοδό του από το νοσοκομείο, η ψυχική του κατάσταση αποτελούσε ένα μαρτύριο αξεπέραστο. Και αυτό διήρκεσε έως τον θάνατό του το 1951.

Στον Πειραιά ο Κρυστάλλης έζησε τη φρικτή εμπειρία του πρώτου μεγάλου βομβαρδισμού, του γερμανικού που έγινε στις 6 Απριλίου του 1941.

Η φρίκη και ο τρόμος εκείνου του βομβαρδισμού αποτυπώνεται στην κραυγή της μάνας, που έντρομη κρατά στα χέρια της το φασκιωμένο βρέφος, ενώ τα φουστάνια της έχουν αρπάξει τα δύο μεγαλύτερα παιδιά της, στα πρόσωπα των οποίων επίσης φαίνεται να έχει χαραχθεί ο απόλυτος τρόμος. Είναι ντυμένα ελαφριά, ανοιξιάτικα, αφού ο βομβαρδισμός έγινε το βράδυ της 6ης Απριλίου.

Πίσω τους ακολουθεί ο πατέρας φορτωμένος με τα απολύτως αναγκαία σε ένα μπόγο στο δεξί του χέρι.

Στην πλάτη του ένας σάκος μεγαλύτερος. Στο κεφάλι του φέρει κασκέτο, δείγμα ότι πρόκειται για μια τυπική εργατική – ναυτική οικογένεια.

Η οικογένεια απομακρύνεται από το φλεγόμενο λιμάνι όσο το δυνατόν γρηγορότερα με κατεύθυνση προς την Αθήνα, η οποία ήταν “ανοχύρωτη πόλη”. Η σκηνή θα μπορούσε να φέρει κάλλιστα τον τίτλο “η καταστροφή των Σοδόμων”! Κανείς δεν γυρίζει να κοιτάξει πίσω του τη φλεγόμενη κόλαση. Το μόνο που θέλουν είναι να απομακρυνθούν. Πίσω από τον πατέρα κυριαρχεί η εικόνα ενός μεγάλου πλοίου που φλέγεται. Είναι το “Κλάν Φράϊζερ”.