Οι φασίστες αποπέμπουν τον Μουσολίνι και τον συλλαμβάνουν. Η αρχή του τέλους για τον ιταλό δικτάτορα ο οποίος αιφνιδιάστηκε από τους παλιούς του συντρόφους

Στις αρχές Ιουλίου 1943 η φασιστική Ιταλία βρίσκεται στα πρόθυρα της κατάρρευσης. Οι Αγγλοαμερικανοί έχουν αποβιβαστεί στη Σικελία. Την ίδια στιγμή η ηπειρωτική χώρα δοκιμάζεται σκληρά από τους συμμαχικούς βομβαρδισμούς.

Οι φωνές αμφισβήτησης προς το πρόσωπο του δικτάτορα Μπενίτο Μουσολίνι πυκνώνουν ακόμη και μέσα στους κόλπους του φασιστικού κόμματος.

Παράλληλα, οι ανακτορικοί κύκλοι είναι έτοιμοι να εγκαταλείψουν τη σύμμαχο Γερμανία και να πάνε με το μέρος των Συμμάχων σε μια προσπάθεια να αποτρέψουν την πλήρη καταστροφή της χώρας.

Τη νύχτα της 24^ης Ιουλίου ο Μουσολίνι συγκάλεσε το Μεγάλο Φασιστικό Συμβούλιο, το οποίο αποτελείτο κυρίως από πιστούς συντρόφους του από τα πρώτα χρόνια που ιδρύθηκε το φασιστικό κόμμα.

Επρόκειτο για την πρώτη συνεδρίαση από την είσοδο της Ιταλίας στον πόλεμο.

Ο Μουσολίνι ανήγγειλε ότι οι Γερμανοί σκέπτονταν να εκκενώσουν τον Νότο της Ιταλίας, εγκαταλείποντας ουσιαστικά στην τύχη του τον καταρρέοντα ιταλικό στρατό.

Αυτό οδήγησε τον Ντίνο Γκράντι, έναν από τους «πιονέρους» του φασισμού και αφοσιωμένο φίλο του Μουσολίνι να εξαπολύσει μια λεκτική επίθεση κατά του παλαιού του συντρόφου. Δεν περιορίστηκε όμως σ’ αυτό, αλλά συγκάλεσε μια ψηφοφορία ζητώντας από τον βασιλιά, Βίκτωρα Εμμανουήλ Γ΄ να αναλάβει την πλήρη συνταγματική του εξουσία.

Ουσιαστικά, επρόκειτο για μια άρση της εμπιστοσύνης στο πρόσωπο του Μουσολίνι από το κόμμα που ο ίδιος είχε δημιουργήσει.

Οι παλαιοί του συναγωνιστές ψήφισαν εναντίον του σε ποσοστό 19 προς 7.

Ανάμεσα στους καταψηφίσαντες ήταν και ο γαμπρός του Γκαλεάτσο Τσιάνο.

Ο Μουσολίνι πικράθηκε, αλλά δεν φάνηκε να αντιλαμβάνεται τη βαρύτητα της απόφασης. Θεωρούσε τον ρόλο του συμβουλίου καθαρά διακοσμητικό. Την επομένη εμφανίστηκε σαν να μη συμβαίνει τίποτα στο γραφείο του. Το ίδιο απόγευμα ο βασιλιάς τον κάλεσε στα ανάκτορα και του ζήτησε να παραιτηθεί. Ο Ιταλός δικτάτορας έφυγε οργισμένος. Δεν πρόλαβε όμως να πάει μακριά. Συνελήφθη στα σκαλιά του παλατιού από τη βασιλική φρουρά και επιβιβάστηκε βίαια σε ένα νοσοκομειακό όχημα.

Κατά τη διάρκεια των δύο επόμενων μηνών και ενώ ήταν κρατούμενος, μεταφερόταν από μέρος σε μέρος για να μην τον βρουν οι Γερμανοί σύμμαχοί του.

Τελικά εστάλη στο Γκράν Σάσσο, ένα ορεινό θέρετρο στη περιοχή του Αμπρούτσο στην κεντρική Ιταλία. Εκεί ο άλλοτε πανίσχυρος δικτάτορας κρατήθηκε σε πλήρη απομόνωση.

Εν τω μεταξύ, στην κεντρική πολιτική σκηνή ο αντικαταστάτης του στρατάρχης Πιέτρο Μπαντόλιο διακήρυξε τη συνέχιση του πολέμου στο πλευρό των Γερμανών.

Σαρανταπέντε ημέρες αργότερα, στις 8 Σεπτεμβρίου 1943, υπέγραφε ανακωχή με τους Συμμάχους.

Στη συνέχεια ο ίδιος και η βασιλική οικογένεια, φοβούμενοι τα γερμανικά αντίποινα, εγκατέλειψαν τη Ρώμη αφήνοντας ακέφαλο τον ιταλικό στρατό και χωρίς σαφείς διαταγές για το τι έπρεπε να πράξει.

Σε αντίποινα για την ιταλική ανακωχή οι Γερμανοί εξαπέλυσαν την επιχείρηση Axis, η οποία περιλάμβανε τον άμεσο αφοπλισμό των ιταλικών μονάδων και την πλήρη εξόντωση όσων αντιστέκονταν.

Παράλληλα, με μια καταδρομική επιχείρηση απελευθέρωσαν τον Μουσολίνι.

Ο τελευταίος θα ετοίμαζε την εκδίκηση του εναντίον των «προδοτών» του Φασιστικού Συμβουλίου. Και αυτή θα ήταν ιδιαίτερα σκληρή.

Νίκος Γιαννόπουλος

ιστορικός

Διαβάστε επίσης στη “ΜτΧ”: Η ένοπλη αντιφασιστική οργάνωση που πολέμησε τον Μουσολίνι και σε πολλές περιπτώσεις τον νίκησε. Διαλύθηκε όταν οι Κομμουνιστές διαφοροποιήθηκαν και τάχθηκαν κατά της βίας…